- Serbia dhe Republika Srpska (BiH) marrin pjesë në samitin e BRICS
Serbia u përfaqësua në samitin e BRICS në Kazan (Rusi) nga zëvendëskryeministri Aleksandar Vulin, ministri i mbrojtjes Bratislav Hasic, ministrja e ekonomisë Adriana Mesaroviç dhe ministri Nenad Popoviç.
Republika Srpska (Bosnja dhe Hercegovina) dërgoi Presidentin Milorad Dodik dhe Ministrin e Zhvillimit Shkencor dhe Teknologjik, Arsimit të Lartë dhe Shoqërisë së Informacionit Zeljko Budimir.
Në Kazan, Milorad Dodik u takua me presidentin rus Vladimir Putin. Sipas kreut të RS, takimi diskutoi përfundimin e tempullit serbo-rus në Banja Luka dhe forcimin e kontakteve turistike midis RS dhe Federatës Ruse.
Aleksandar Vulin tha se kishte diskutuar me Putinin për situatën globale dhe përmirësimin e marrëdhënieve midis Moskës dhe Beogradit.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq zgjodhi të anashkalojë këtë ngjarje. Gjatë asaj periudhe ai zhvilloi takime me kryeministrin polak Donald Tusk dhe kryeministrin grek Kyriakos Mitsotakis. Është “faji” i tij që nuk jam në Kazan”, ka theksuar Vuçiq në një fjalim për mediat pas takimit me Tuskun në Beograd më 24 tetor.
Më vonë, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, mbërriti në Serbi, ku e vlerësoi pozitivisht refuzimin e Vuçiqit për të marrë pjesë në samitin e BRICS.
Mungesa e presidentit serb në Kazan dhe takimet e tij me liderët evropianë treguan se Beogradi nuk ka ndërmend ta zëvendësojë BE-në me BRICS në këtë fazë. Në të njëjtën kohë, Banja Luka po thithet gjithnjë e më shumë në orbitën ruse.
- Presidenti i Komisionit Evropian anulon bisedimet me kryeministrin serb
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ka anuluar takimin me kryeministrin e Serbisë, Millosh Vuçeviq, pasi në ditën e takimit të paralajmëruar, kreu i qeverisë serbe zhvilloi negociata me ministrin e Zhvillimit Ekonomik të Rusisë, Maksim Reshetnikov.
Takimi i Von der Leyen me Vuçeviqin u anulua gjatë vizitës së saj në Beograd si pjesë e një turi diplomatik në Ballkanin Perëndimor. Duhet theksuar se takimi i kreut të Komisionit Evropian me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, gjatë së njëjtës vizitë ka kaluar në një atmosferë miqësore.
Presidenti i KE-së e anuloi takimin me kryeministrin Vuçeviq pas njoftimit të publikuar në uebsajtin e tij për takimin me ministrin e Ekonomisë së Rusisë, tha zëdhënësja e Komisionit Evropian, Ana Pisonero. Në deklaratë thuhet se të dy vendet planifikojnë të forcojnë bashkëpunimin në ekonomi dhe në fusha të tjera. Në këtë kontekst, nuk ka kuptim të mbahet takimi i planifikuar, theksoi ajo.
Pas takimit ndërmjet Vuçeviqit dhe Reshetnikovit, qeveria serbe përmes një komunikate zyrtare tha se palët kanë biseduar për forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit ekonomik dhe të përgjithshëm ndërmjet dy vendeve. Duke folur për sanksionet ndaj Rusisë, Vuçeviq vuri në dukje se, pavarësisht presionit të madh, Serbia ndjek një politikë të lirë dhe të pavarur, që është përparësi e saj, pasi bashkëpunon mirë si me Federatën Ruse, me Bashkimin Evropian, me Kinën dhe me vende të tjera.
Kryeministri serb vuri në dukje gjithashtu se Serbia është e gatshme të diskutojë zgjatjen e kontratës për furnizimin me gaz rus.
Mund të supozohet se vazhdimi i blerjes së gazit rus me çmime speciale të reduktuara u bë temë kryesore e negociatave midis kreut të qeverisë së Serbisë dhe ministrit rus. Për Beogradin, nënshkrimi i një kontrate fitimprurëse të gazit me Moskën ka të ngjarë të jetë aq i rëndësishëm sa autoritetet serbe janë gati të përkeqësojnë marrëdhëniet me Brukselin për këtë qëllim.
- Vuçiq, Orbán, e Fico diskutojnë politikën e migracionit
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq, kryeministrat sllovak dhe hungarez Robert Fico dhe Viktor Orbán u takuan në qytetin sllovak të Komarno më 22 tetor, ku diskutuan mbrojtjen e kufijve të Bashkimit Evropian nga migrimi i paligjshëm dhe forcimin e bashkëpunimit rajonal.
Udhëheqësit e Sllovakisë, Hungarisë dhe Serbisë thanë në një deklaratë të përbashkët se “vendimet e miratuara së fundi në nivel evropian nuk duken të jenë efektive apo të qëndrueshme dhe për këtë arsye ato duhet të plotësohen duke forcuar më tej dimensionin rajonal të bashkëpunimit në luftën kundër emigracionit të paligjshëm”.
“Ne arritëm rezultate duke punuar së bashku, nuk ishte e lehtë, por këtë vit ka 80 për qind më pak emigrantë se vitin e kaluar. Ne do të vazhdojmë bashkëpunimin dhe besoj se rezultatet do të jenë të mira”, theksoi Vuçiq në një konferencë të përbashkët për shtyp.
Supozohej se tre liderët do të pajtoheshin për organizimin e kampeve të përkohshme për emigrantët në territorin jashtë BE-së, pra në Serbi. Por Vuçiq deklaroi pa mëdyshje se “Serbia nuk do të presë kurrë kampe emigrantësh për vendet e tjera” siç bëri Shqipëria (për Italinë).
- Dështimi për të harmonizuar rregullat e udhëtimit me BE-në për të penguar integrimin evropian të BiH
Bosnja dhe Hercegovina duhet të harmonizojë rregulloret e udhëtimit me BE-në, të forcojë luftën kundër korrupsionit dhe të prezantojë monitorimin e buxhetit në mënyrë që të marrë fonde sipas Planit të Rritjes për Ballkanin Perëndimor.
Sipas kryetares së Këshillit të Ministrave të BiH, Borjana Krišto, autoritetet e BiH u informuan për këto tre kërkesa shtesë. “Këto janë masa që lidhen me regjimin e vizave, masat për të luftuar korrupsionin dhe krimin, monitorimin e buxhetit,” tha Krišto pas takimit me Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e cila ishte në Bosnje dhe Hercegovinë si pjesë e disa turne ditor në rajon.
Më problematike për zbatim mund të jetë futja e një regjimi vizash të rënë dakord me BE-në. Vizat supozohet se do të vendosen për qytetarët e Rusisë, Kinës, Arabisë Saudite, Omanit, Katarit dhe Turqisë. Autoritetet e Republika Srpska e kundërshtojnë kategorikisht këtë hap, kryesisht për shkak të hezitimit të tyre për të vendosur viza për rusët.
Bosnja dhe Hercegovina është aktualisht i vetmi vend në rajon që ka dështuar të sigurojë dhe të pajtojë me BE-në programin e reformave të nevojshme për të marrë grantet dhe huatë e parashikuara në Planin e Rritjes së Ballkanit Perëndimor. Megjithatë, BE-ja demonstron gatishmërinë e saj për të ndarë fonde për vendin në situata emergjente. Kështu, Komisioni Evropian vendosi të tërheqë menjëherë 20 milionë euro për të ofruar ndihmë për viktimat e përmbytjeve të fundit katastrofike në disa zona të Bosnjë-Hercegovinës.
- Hungaria thërret ambasadorin kroat për shkak të deklaratave të ministrit për “politikën e Hungarisë së Madhe”
Ministria e Punëve të Jashtme të Hungarisë ka thirrur ambasadorin kroat në Budapest për shkak të deklaratave të fundit të ministrit kroat të Mbrojtjes, Ivan Anushiq. Ambasadori kroat Mladen Andrlic u prit në Ministrinë e Punëve të Jashtme nga Zëvendës Sekretari i Shtetit përgjegjës për rajonin, raportojnë mediat hungareze.
Më 22 tetor, gjatë një debati në Parlamentin kroat në lidhje me pjesëmarrjen e Forcave të Armatosura të Kroacisë në nismën NSATU (Asistenca e Sigurisë dhe Trajnimi i NATO-s për Ukrainën), e cila kundërshtohet nga presidenti i vendit, Zoran Milanovic, Anushiq deklaroi se është vetëm Hungaria, ndër aleatët, e cila nuk merr pjesë në këtë program të NATO-s, dhe kjo është “për shkak të politikës së saj të Hungarisë së Madhe”.
“Unë vij nga lindja e Kroacisë dhe kam njohuri dhe përvojë se si Hungaria e bën politikën në Baranjën tonë… Po bëhet politikë që vë në pikëpyetje integritetin territorial të Kroacisë. Hungaria nuk merr pjesë në operacion (NSATU) sepse ajo nuk e mbështet NATO-n dhe BE-në për shkak të politikës së saj të Hungarisë së Madhe”, tha kreu i Ministrisë Kroate të Mbrojtjes.
Më herët, Anushiç vuri në dukje gjithashtu se, nëse Kroacia refuzon të marrë pjesë në NSATU, ajo do ta vendosë Kroacinë në linjë me Serbinë dhe Hungarinë, “të cilat mbështesin hapur Rusinë”.
Më 25 tetor, ministri i jashtëm hungarez Péter Szijjártó, duke iu përgjigjur pyetjeve në një konferencë të përbashkët shtypi me homologun e tij kuban, tha se Hungaria kërkon marrëdhëniet më të mira të mundshme me të gjithë fqinjët e saj, përfshirë Kroacinë, “dhe për këtë arsye është e habitshme” që ministri kroat i mbrojtjes fyen hungarezët “Unë me respekt i kërkoj qeverisë kroate të mos na tërheq në një debat politik të brendshëm me presidentin e tyre,” shtoi ai.
Në të njëjtën kohë, Szijjártó nuk i hodhi poshtë akuzat e ministrit kroat për kursin pro-rus të Budapestit.
- Hungaria dhe Polonia zotohen të kontribuojnë në integrimin evropian të Serbisë
“Ne e shohim Serbinë jo vetëm si një partner strategjik, por edhe si një mik të sinqertë. Ne do të bëjmë gjithçka që Serbia të bëhet anëtare e plotë e Bashkimit Evropian,” tha presidenti hungarez Tamás Sulyok në një konferencë të përbashkët për shtyp me presidentin serb Aleksandar Vuçiq. Ballkani nuk mund të stabilizohet pa aderimin e Serbisë, theksoi kreu i shtetit hungarez, duke shtuar se është koha për të përmbushur premtimin e bërë për Ballkanin Perëndimor 20 vjet më parë.
***
“Së shpejti, Polonia do të kryesojë Bashkimin Evropian dhe gjatë presidencës së Polonisë, vazhdimi i zgjerimit dhe bashkëpunimi sa më i ngushtë me Serbinë do të jetë prioriteti im,” tha kryeministri polak Donald Tusk, i cili ishte në një vizitë dy-ditore në Beograd. . Polonia mbështet rrugën evropiane të Serbisë dhe Bashkimi Evropian është i paplotë pa Serbinë, tha ai.
***
Vendet e Evropës Lindore, të cilat kryesojnë dhe do të kryesojnë BE-në, tregojnë interes për integrimin e mëtejshëm evropian të Serbisë. Mund të pritet që, pavarësisht refuzimit të Beogradit për të lidhur politikën e tij të jashtme me Brukselin (duke refuzuar sanksionet kundër Rusisë), Serbia mund të llogarisë në përparimin në rrugën e saj drejt BE-së deri në fund të këtij viti dhe në gjysmën e parë të 2025.
- Përfshirja e bullgarëve në Kushtetutë mbetet parakusht për integrimin evropian të Maqedonisë së Veriut
Ndryshimi i Kushtetutës është një detyrim që Maqedonia e Veriut duhet ta përmbushë për të vazhduar rrugën e saj drejt anëtarësimit të plotë në BE. Kështu deklaroi kryetarja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, pas takimit me kryeministrin Hristijan Mickoski.
Bëhet fjalë për futjen e pakicës bullgare në Kushtetutën e Maqedonisë së Veriut. Këto ndryshime kushtetuese shërbejnë si kusht për zhbllokimin e integrimit të mëtejshëm evropian të Maqedonisë së Veriut nga Bullgaria. Qeveria e mëparshme e Maqedonisë së Veriut u pajtua për të përmbushur kushtin, por qeveria aktuale e kundërshton atë.
Von der Leyen, i cili ishte në Maqedoninë e Veriut si pjesë e një turneu në Ballkanin Perëndimor, shprehu besimin se pengesa që është ende në vend do të trajtohet, ndryshimet kushtetuese do të futen dhe Shkupi do të jetë në gjendje të nisë negociatat e anëtarësimit në BE. .
Pas takimit, von der Leyen dhe Mickoski nuk specifikuan nëse Komisioni Evropian ka pranuar t’i japë Shkupit garanci se pas përfshirjes së pakicës bullgare në Kushtetutë, Bullgaria nuk do të parashtrojë kërkesa të reja.
- Edhe në këtë raund të dialogut Serbi-Kosovë nuk arrihen marrëveshje konkrete
Më 24 tetor, delegacionet e Prishtinës dhe Beogradit kanë bërë takime të ndara me përfaqësuesin e Bashkimit Evropian për dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Myroslav Lajçak, si dhe një takim të përbashkët në Bruksel.
Zëvendëskryeministri i Kosovës dhe kryenegociatori nga Prishtina, Besnik Bislimi, tha se raundi i fundit i negociatave ishte i dështuar. Në të njëjtën kohë, Lajçak tha se përderisa nuk ka pasur “asnjë përparim” drejt normalizimit të marrëdhënieve, ai mbeti optimist se Kosova dhe Serbia kishin bërë përparim “për disa çështje të tjera kyçe” që do të diskutoheshin “në javët e ardhshme”.
Kontradikta kryesore mes Beogradit dhe Prishtinës mbetet Asociacioni i Komunave Serbe (ASM).
Kryenegociatori nga Serbia, shefi i Departamentit të Qeverisë për Kosovë dhe Metohi, Petar Petkoviq, vuri në dukje se Beogradi nuk i shmanget detyrimeve që dalin nga Marrëveshja për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve (Marrëveshja e Ohrit), por Prishtina duhet të jetë i pari për të filluar formimin e ASM.
Këtë kërkesë të Serbisë, Bislimi e sheh si përmbushje të pjesshme të marrëveshjes. Sipas përfaqësueses nga Prishtina, Marrëveshja e Ohrit duhet të zbatohet plotësisht dhe pa vonesa.
Siç dihet, në shkurt të vitit 2023, liderët e Serbisë dhe Kosovës arritën një marrëveshje për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve duke miratuar Marrëveshjen e Ohrit. Në mars të të njëjtit vit, u miratua Aneksi i Zbatimit. Megjithatë, këto marrëveshje nuk u nënshkruan asnjëherë për shkak të refuzimit të presidentit serb Aleksandar Vuçiq.
Që atëherë, nuk ka pasur përparim në dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Gjatë vitit të kaluar, përfaqësuesit e palëve kanë ardhur disa herë në Bruksel për të marrë pjesë në dialogun e ndërmjetësuar nga BE-ja, por këto takime nuk e ndryshuan rrënjësisht situatën dhe nuk e nxorrën atë nga “blloku”.
