- Mbahen zgjedhjet parlamentarë në Kosovë me 9 Shkurt
Sipas të dhënave paraprake të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, pas numërimit të 99,72% të votave, Lëvizja Vetëvendosje (VV), e udhëhequr nga kryeministri Albin Kurti, ka marrë 40,84% të votave.
Partia Demokratike e Kosovës (Partia Demokratike e Kosovës, PDK) mban vendin e dytë me 22.05%, e ndjekur nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) me 17.67%, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) mban vendin e katërt me 7.45% të votave.
Albin Kurti shpalli fitoren e partisë së tij, duke thënë se “koalicioni fitues do të formojë qeverinë e re dhe do të vazhdojë punën e mirë”. Megjithatë, Vetëvendosje nuk siguroi një shumicë absolute në parlamentin prej 120 vendesh, me rezultatin e saj përafërsisht 10% më të ulët se në zgjedhjet e mëparshme të vitit 2021. Pra, për të formuar një qeveri, VV-së duhet të ndërtojë një koalicion me partitë e tjera aktualisht në opozitë.
Partia udhëheqëse e serbëve të Kosovës, Lista Serbe, e cila mbështetet nga Beogradi, njoftoi se ka fituar të dhjetë vendet në parlament të ndara për komunitetin serb.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tashmë ka uruar Listën Serbe dhe popullin serb në Kosovë e Metohi për fitoren e tyre.
Megjithatë, aktualisht nuk dihet nëse Lista Serbe do t’i sigurojë të 10 mandatet. Sipas numërimit aktual të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, partia ka vetëm nëntë mandate. Një deputet nga kuota e Serbisë mund t’i shkojë partisë “Për liri, drejtësi dhe mbijetesë” të Nenad Rashiçit, i cili është ministër i Komunitetit dhe që kthehet në qeverinë e Albin Kurtit. Rashiç konsiderohet të jetë një politikan që ka më shumë besnikëri ndaj Prishtinës, sesa ndaj Beogradit.
Gjithsej 1280 kandidatë nga 28 lista zgjedhore garuan për 120 ulëse në Kuvendin e Kosovës. Të drejtën e votës e kishin 2.075.868 zgjedhës, nga të cilët 104.924 ishin të regjistruar për të votuar jashtë vendit.
Pjesëmarrja në votime ishte 41%, që është më e ulët se pjesëmarrja e mëparshme në zgjedhje prej 46.9%.
Pavarësisht shqetësimeve për destabilizimin e mundshëm, votimi dhe fushata e përgjithshme zgjedhore u zhvilluan në një atmosferë relativisht të qetë. Megjithatë, numërimi i votave u la në hije nga një mbyllje e përkohshme e serverit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve për shkak të një mosfunksionimi teknik. Prokuroria e Kosovës po heton për ndërhyrje të mundshme të paligjshme.
- Protestat antiqeveritare në Serbi vazhdojnë
Pjesëmarrësit e protestës së studentëve bllokuan urën në kryeqytetin e Serbisë, Beograd, si dhe rrugët në mbarë vendin të dielën, më 9 shkurt, duke shënuar 100 ditë pas shembjes së tendës në stacionin hekurudhor në Novi Sad, e cila rezultoi në 15 viktima.
Një numër i banorëve të Beogradit iu bashkuan studentëve gjatë bllokadës 7-orëshe të urës së Gazelës mbi lumin Sava në kryeqytetin e Serbisë.
Njëkohësisht, bllokada tre-orëshe e autostradave kryesore ndodhi në Novi Sad. Në vendin e protestës është lyer me të kuqe shkrimi “Pas 100 ditësh askush nuk ka marrë përgjegjësi”.
Studentët në qytetin e Nishit gjithashtu bllokuan një kabinë me pagesë në hyrje të autostradës në qytet.
Ndërkohë, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka nisur një turne nëpër rajonet e vendit, duke mbledhur përkrahës në qytete dhe fshatra të ndryshme për mitingje.
Më 8 shkurt, teksa udhëtonte me makinën e tij si pjesë e një autokolone, i plasi një nga gomat e automjetit. Tabloidët dhe zyrtarët pro-qeveritar e përshkruan incidentin si “një tentativë për vrasje të organizuar nga demonstruesit”.
Siç dihet, protestat po zhvillohen çdo ditë në Serbi për më shumë se tre muaj pas shembjes së tendës në stacionin hekurudhor të Novi Sadit, me pasojë 15 të vdekur. Protestat drejtohen nga studentët të cilët kërkojnë llogari institucionale dhe hetim transparent të aksidentit. Studentët para së gjithash kërkojnë zbulimin e të gjitha informatave në lidhje me kontratat për rindërtimin e stacionit të Novi Sadit dhe dënimin e të gjithë zyrtarëve përgjegjës për tragjedinë, e cila sipas tyre është shkaktuar nga nepotizmi dhe korrupsioni në pushtetin aktual.
Më 28 janar, kryeministri i Serbisë, Miloš Vučević, njoftoi dorëheqjen e tij në mes të protestave, që do të thotë se të gjithë anëtarët e kabinetit do të shërbejnë përkohësisht si ushtrues detyre.
- Parlamenti Evropian debaton mbi krizën në Serbi
Më 11 shkurt, Parlamenti Evropian mbajti debate plenare në Strasburg me temën e krizës politike në Serbi. Në seancë ishte i pranishëm edhe një delegacion nga kabineti i Serbisë.
Adam Szlapka, ministri i çështjeve të Bashkimit Evropian në Poloni, duke prezantuar vendin që aktualisht është në krye të bllokut, deklaroi se të gjithë qytetarët e Serbisë kanë të drejtë për lirinë e tubimit në të gjitha nivelet. Ai theksoi incidentet e shumta dhe tha se BE do të vazhdojë të vëzhgojë nga afër situatën. “Ne mbështesim popullin serb në rrugën e tyre evropiane. Ne do të vazhdojmë të jemi të vëmendshëm në vlerësimin e situatës politike në vend dhe do të vazhdojmë të lehtësojmë procesin e anëtarësimit të Serbisë në BE, i cili duhet të bazohet në reforma. Sundimi i ligjit, siguria ligjore dhe të drejtat themelore të njeriut janë vlerat kryesore mbi të cilat bazohet Bashkimi Evropian”, tha Szłapka.
Marta Kos, Komisarja Evropiane për Zgjerim, pohoi se Komisioni Evropian po monitoron nga afër ngjarjet në Serbi, duke përfshirë protestat e vazhdueshme studentore të cilat fituan mbështetje të gjerë të shoqërisë civile. Kos i bëri thirrje Beogradit për dialog gjithëpërfshirës me pjesëmarrjen e të gjitha palëve të interesuara. “Kjo do ta bëjë shoqërinë serbe më të fortë dhe do ta bëjë më të fortë të ardhmen serbe në BE. Mbështetja e Serbisë në rrugën e saj drejt BE-së dhe anëtarësimit të saj në BE vazhdon të jetë prioritet i Komisionit Evropian. Megjithatë, procesi i anëtarësimit në Bashkimin Evropian përfshin reforma, të cilat forcojnë vlerat tona jo vetëm në legjislacion, por edhe në praktikë”, – tha ajo, duke sugjeruar disa çështje integruese nga protestuesit.
Tonino Picula (Kroaci), raportuesi i Parlamentit Evropian për Serbinë dhe deputet i Parlamentit Evropian (PE) nga Partia Socialiste dhe Demokratike (S&D) shpjegoi se protestat janë rezultat i pakënaqësisë së gjerë me sundimin e ligjit në Serbi. Ai theksoi nevojën për mbështetjen e BE-së për të rinjtë, të cilët kërkojnë një të ardhme më të mirë për vendin e tyre.
Vladimir Prebelič (Slloveni, të Gjelbërit/EFA) pohoi se demokracia, sundimi i ligjit dhe të drejtat e njeriut janë themeli i BE-së. “Këto janë vlerat për të cilat rinia në Serbi po lufton me guxim. Ata po protestojnë kundër korrupsionit sismetatik dhe kërkojnë nga qeveria, e cila respekton të drejtat e tyre demokratike. Tragjedia në Novi Sad tronditi shoqërinë serbe dhe Evropën nuk duhet të heshtë” – paralajmëroi Prebeliç.
Gordan Bosanac, një përfaqësues nga Kroacia dhe anëtar i Parlamentit Evropian nga të Gjelbërit, kritikoi vizitën e fundit të Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen në Serbi, ku ajo vlerësoi përparimin e vendit. “Çfarë deklarate mashtruese. Ajo mbështeti anën e gabuar, duke dëmtuar procesin e anëtarësimit. Dy muaj më vonë, rrugët janë mbushur me studentë dhe qytetarë që ngrenë zërin kundër problemeve të thella të shtetit ligjor dhe demokracisë. Tani nuk është koha për një dialog gjithëpërfshirës me një autokrat – është koha për të mbështetur studentët,” tha Bosanac.
Ndërkohë, Annemária Vicesek, deputete e Parlamentit Evropian nga Patriotët për Evropën (PFE), e zgjedhur në listën e partisë Fidesz të kryeministrit hungarez Viktor Orbán dhe anëtare e Aleancës Serbe të Hungarezëve të Vojvodinës, u bëri thirrje eurodeputetëve të jenë objektivë dhe të respektojnë sovranitetin e Serbisë. “Protestat kanë vazhduar për javë të tëra, të shkaktuara nga një incident tragjik – shembja e tendës së stacionit hekurudhor. Përgjegjësia për këtë tragjedi është vendosur tashmë,” tha Visek, duke shtuar se demonstratat e zgjatura po prekin studentët dhe nxënësit. “Është shumë e vështirë të vlerësohet objektivisht situata. Qytetarët kanë të drejtën demokratike për t’u mbledhur. Por si politikan, unë besoj se këto çështje duhet të zgjidhen në parlament, jo në rrugë,” shtoi ajo.
Përfaqësuesi slloven Matjaž Nemec (S&D) përfundoi duke thënë: “Zgjidhja është një qeveri teknike që do të organizojë zgjedhje demokratike. Ajo që po ndodh në Serbi është rezultat i shkeljeve sistematike të të drejtave themelore dhe BE-ja nuk duhet ta injorojë këtë”.
- Arrestohet kryebashkiaku i Tiranës nën dyshime për korrupsion
Kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, është arrestuar me vendim të Prokurorisë së Posaçme të Shqipërisë për Luftën Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK), nën dyshime për korrupsion.
Në dhjetor të vitit 2024 u bë e ditur se Prokuroria Speciale kishte hapur një hetim ndaj kryebashkiakut të Tiranës. Fillimisht çështja lidhej vetëm me korrupsionin pasiv, por në bazë të provave të mbledhura akuzat u zgjeruan. Tashmë, Erion Veliaj dyshohet edhe për korrupsion aktiv dhe pastrim parash nga veprimtari kriminale. Prokuroria e akuzon atë për organizimin e një skeme komplekse të pastrimit të parave të ryshfetit përmes një rrjeti organizatash dhe kompanish joqeveritare të kontrolluara nga gruaja dhe vëllai i tij.
Kryebashkiaku Veliaj ndodhej në godinën e bashkisë kur më 10 shkurt u ndalua nga agjentë të Byrosë Kombëtare të Hetimit. Bashkëshortja e Erion Veliajt u vendos në arrest shtëpie. Në zyrën e saj, si dhe në pronat që i përkasin vëllait të Veliajt janë marrë.
Kryetari 45-vjeçar i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, një nga figurat kyçe të Partisë Socialiste në pushtet, e ndërtoi karrierën e tij politike 20 vjet më parë mbi një nismë antikorrupsion të mbështetur nga donatorët dhe dikur konsiderohej një lider i mundshëm i ardhshëm i Shqipërisë. Arrestimi i Erion Veliajt mund të ndikojë ndjeshëm në pëlqimin e Partisë Socialiste të Edi Ramës në prag të zgjedhjeve parlamentare të majit të këtij viti dhe, më gjerë, në situatën e brendshme politike në Shqipëri.
- Studentët në Sarajevë kërkojnë ndjekjen penale të fajtorëve për pasojat katastrofike të përmbytjeve të vitit të kaluar
Mijëra studentë dhe qytetarë u mblodhën më 10 shkurt në një protestë para Asamblesë Parlamentare të Bosnjë-Hercegovinës në Sarajevë, duke kërkuar që të ngrihen akuza kundër përgjegjësive për pasojat katastrofike të përmbytjeve që goditën Bosnjën dhe Hercegovinën në fillim të tetorit të vitit të kaluar.
Protestuesit lexuan me zë të lartë emrat e viktimave të fatkeqësisë natyrore, duke bërë thirrje për “drejtësi për ta”. “Kanë kaluar katër muaj dhe askush nuk përgjigjet për vdekjen e tyre. Ky sistem vret dhe ne më pas pyesim veten pse të rinjtë po largohen nga vendi”, tha një nga studentët duke iu drejtuar protestuesve.
Shiu i madh shkaktoi përmbytje dhe rrëshqitje dheu, të cilat natën e 4 tetorit shkatërruan shumë shtëpi, rrugë dhe ura në Hercegovinë dhe Bosnjën qendrore. Fatkeqësia mori jetën e 27 personave. Shumica e viktimave – nëntëmbëdhjetë vetë – vdiqën në fshatin Donja Jabllanicë për shkak të rrëshqitjes së dheut, e cila besohet të ketë ndodhur pas shembjes së një guroreje ilegale.
Ata po kërkojnë gjithashtu përgjegjësi për ata që nuk kanë vepruar në mënyrë parandaluese për të shmangur vdekjet, si dhe një rishikim të lejeve për të gjitha guroret që operojnë në Bosnje dhe Hercegovinë.
Protestuesit po kërkojnë gjithashtu zbulimin e informacionit në lidhje me shpenzimin e fondeve si nga buxheti i Federatës së BiH ashtu edhe nga donacionet e marra për të gjitha zonat e përmbytura.
Një nga kërkesat e protestuesve ishte edhe dënimi i përgjegjësve për funksionimin e gurthyesit ilegal në Jabllanicë të Jashtme.
Më herët, autoritetet e Federatës së BiH-së deklaruan se shkaku i mundshëm i numrit të madh të viktimave në Donja Jabllanicë ishte shembja e një guroreje në fshat. Zyra e Prokurorit të Kantonit Hercegovinë-Neretva në Federatën e BeH-së përmendi se veprimet hetimore janë duke vazhduar për të përcaktuar nëse ka baza për dyshime për keqbërje kriminale. “Nëse do të ngrihet një aktakuzë do të varet nga rezultatet e hetimit, mendimet e ekspertëve dhe provat,” tha zyra e prokurorit më 10 shkurt.
Protesta në Sarajevë u bë një nga një seri demonstratash studentore që janë përhapur së fundmi në të gjithë Ballkanin Perëndimor.
Në Serbi, bllokada e universiteteve vazhdon në të gjithë vendin dhe tubime studentore në shkallë të gjerë ende po zhvillohen për shkak të shembjes fatale të tendës në stacionin hekurudhor të Novi Sadit. Kërkesa kryesore e protestuesve është ndëshkimi i përgjegjësve të tragjedisë.
Në Mal të Zi, që nga fillimi i vitit, studentët kanë mbajtur protesta duke kërkuar dorëheqjen e ministrave nga blloku i sigurisë së qeverisë pas vrasjes masive në Cetinje më 1 janar të këtij viti.
