- Tirana pret samitin e Komunitetit Politik Evropian
Udhëheqës nga i gjithë kontinenti u mblodhën në Tiranë më 16 maj për samitin e gjashtë të Komunitetit Politik Evropian (EPC). Takimi, nën temën “Evropa e Re në një botë të re: unitet – bashkëpunim – veprim i përbashkët”, mblodhi së bashku krerët e shteteve dhe qeverive nga 47 vende evropiane, përfshirë Ballkanin Perëndimor dhe Ukrainën, si dhe krerët e institucioneve evropiane. BE-ja u përfaqësua nga Presidenti i Këshillit Evropian António Costa, i cili bashkëkryesoi samitin së bashku me Kryeministrin shqiptar Edi Rama.
Seanca plenare dhe tryezat e rrumbullakëta iu kushtuan migracionit, çështjeve të të rinjve, qëndrueshmërisë demokratike dhe sigurisë ekonomike, por tema kryesore sillej rreth sfidave ndaj sigurisë evropiane, kryesisht luftës së agresionit të Rusisë kundër Ukrainës dhe nevojës për të forcuar aftësitë mbrojtëse të Evropës.
“Evropa duhet të ketë sukses në sjelljen e një paqeje të drejtë dhe të qëndrueshme në Ukrainë. E drejta ndërkombëtare duhet të mbizotërojë. Dhe ne e dimë, i dashur Volodymyr (Zelenskyy), se siguria juaj është edhe siguria jonë. Evropa duhet të investojë më shumë në mbrojtjen e saj, sepse kemi mësuar se paqja pa mbrojtje është një iluzion”, theksoi Costa në fjalën e tij hapëse.
Kryeministri shqiptar zgjodhi një ton më filozofik, duke kujtuar historinë e kohëve të fundit të Ballkanit Perëndimor si një mësim mbi vlerën e paqes. “Armiqtë e paqes nuk duhet të na tërheqin në glorifikimin e armëve. Këtu në Ballkan, ne kemi mbijetuar luftë, bomba, konflikte territoriale, shkatërrim dhe përçarje. Kjo ndodhi gjatë jetës sonë, jo në ndonjë arkiv të largët dokumentar bardh e zi. Dhe ne kemi mësuar se paqja nuk ka konkurrentë. Ndoshta, kjo është arsyeja pse shpresa në atë Evropë tjetër është më e madhe këtu”, theksoi Rama.
Media shqiptare e quajti samitin një takim simbolik që demonstroi unitetin kontinental përballë paqëndrueshmërisë gjeopolitike, duke vënë në dukje se samiti përcolli një mesazh solidariteti strategjik kundër agresionit rus dhe erozionit të normave demokratike.
Samiti, i cili u zhvillua vetëm një javë pas zgjedhjeve parlamentare të Shqipërisë, ofroi gjithashtu një mundësi për qeverinë e re/të vjetër të udhëhequr nga Partia Socialiste e Edi Ramës për t’i provuar BE-së angazhimin e saj ndaj rrugës evropiane dhe pozicionin e vendit të tij si lider në integrimin evropian.
- Parlamenti i sapozgjedhur i Kosovës nuk mund të fillojë punën
Parlamenti i sapozgjedhur në Kosovë ka luftuar për më shumë se një muaj për të nisur punën e tij për shkak të pamundësisë për të zgjedhur një kryetar. Zgjedhjet parlamentare të Kosovës u mbajtën në shkurt.
Pothuajse dy duzina herë, deputetët janë mbledhur për seanca konstituive, por nuk kanë dhënë asnjë rezultat. Më 21 maj, një përpjekje tjetër për të zgjedhur një kryetar dështoi përsëri.
Lëvizja Vetëvendosje e Kryeministrit në detyrë Albin Kurti, i cili fitoi më shumë vota në zgjedhjet e shkurtit, këmbëngul që Ministrja e Drejtësisë në detyrë Albulena Haxhiu duhet të marrë vendin e kryetarit të parlamentit. Partitë e opozitës po e bllokojnë këtë zgjedhje. Pas 18 përpjekjeve të pasuksesshme për të zgjedhur një kandidat nga lëvizja Vetëvendosje, udhëheqësit e partive të opozitës po i bëjnë thirrje Kurtit të propozojë dikë që mund të fitojë shumicën, ndërsa udhëheqësja e Vetëvendosjes mbetet sfiduese.
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani ka shprehur shqetësim për vonesën në krijimin e institucioneve të reja pas zgjedhjeve të shkurtit. Ajo theksoi se qytetarët e Kosovës po paguajnë për këtë bllokim politik, pasi ende nuk ka një parlament funksional që mund të ratifikojë marrëveshjet ndërkombëtare dhe të miratojë legjislacionin e nevojshëm për zhvillimin e vendit. “Zgjedhje të lira dhe demokratike u mbajtën në Kosovë në shkurt të këtij viti dhe pas një kohe rezultatet e zgjedhjeve u miratuan. Më 15 prill u zhvillua seanca e parë parlamentare, e cila shënoi përpjekjet e para për të filluar punën dhe për të formuar një qeveri. Fatkeqësisht, një muaj më vonë, ende nuk është parë ndonjë sukses. … Si President, jam i shqetësuar për këto vonesa, sepse barrën e këtyre vonesave e mbajnë qytetarët e Kosovës”, theksoi Osmani.
Presidenti paralajmëroi se një bllokim i zgjatur i parlamentit mund të ketë pasoja të rënda për vendin, duke përfshirë një vonesë në pagesat prej 900 milionë eurosh nga BE-ja, duke ngadalësuar procesin e fitimit të anëtarësimit në organizatat ndërkombëtare dhe duke ulur besimin e publikut.
- Kreu i Aleancës për Shqiptarët largohet nga koalicioni qeverisës i Maqedonisë së Veriut
Ministri i Shëndetësisë i Maqedonisë së Veriut dhe kreu i Aleancës për Shqiptarët, Arben Taravari, dha dorëheqjen papritur më 15 maj, duke u tërhequr nga blloku Vlen/Vredi i partive shqiptare, i cili është pjesë e koalicionit qeverisës.
Sipas një versioni, Taravari dha dorëheqjen për shkak të një konflikti mbi shpërndarjen e parave të buxhetit në një tender.
Sipas një versioni tjetër, dorëheqja ishte për shkak të njoftimit se Aleanca për Shqiptarët do të bashkohej me një koalicion me partinë opozitare shqiptare BDI (Bashkimi Demokratik për Integrim) dhe Frontin Europian (një koalicion i partive shqiptare) në zgjedhjet e ardhshme lokale. “Mendoj se zoti Taravari dhe dikush nga rrethi i tij janë të vendosur të kthehen në krahët e (liderit të BDI-së) Ali Ahmeti. Mund t’i uroj vetëm fat”, tha Kryeministri i Maqedonisë së Veriut dhe kreu i partisë në pushtet VMRO-DPMNE, Hristijan Mickoski.
Pavarësisht krizës në bllokun shqiptar, të mbledhur rreth Vlenit, analistët kanë tendencë të besojnë se kjo nuk do të çojë në një krizë institucionale në Maqedoninë e Veriut. Sipas vlerësimeve, shumica qeveritare do të ruhet.
Maria Miteva, zëdhënëse e qeverisë dhe anëtare e komitetit ekzekutiv të partisë VMRO-DPMNE, tha më 20 maj se qeveria e udhëhequr nga VMRO-DPMNE është plotësisht e qëndrueshme, duke vazhduar të punojë me përkushtim për të mirën e qytetarëve.
- Autoritetet serbe të indinjuara nga vendimi i gjykatës në lidhje me protestuesit
Presidenti i Serbisë, kreu i partisë në pushtet dhe ministri i drejtësisë kanë kritikuar ashpër një vendim gjykate për të transferuar tre protestues antiqeveritarë nga paraburgimi në arrest shtëpiak, duke akuzuar gjyqtarët se kanë mbajtur anën e “terroristëve”.
Protestat në Serbi filluan fillimisht pasi një tendë u shemb në një stacion hekurudhor në Novi Sad nëntorin e kaluar. Protestuesit, kryesisht studentë, kërkojnë që të gjithë ata që janë përgjegjës për tragjedinë të mbahen përgjegjës.
Të tre të dyshuarit, Marija Vasic, Lazar Dinic dhe Lado Jovovic, u arrestuan në mars me akuza për aktivitete subversive. Gjykata e Apelit e Novi Sadit më 20 maj miratoi ankesat e paraqitura nga avokatët e të pandehurve dhe urdhëroi që të tre të dyshuarit të vendosen në arrest shtëpiak me monitorë kyçesh për një periudhë prej të paktën tre muajsh.
Përfaqësuesit e Partisë Progresive Serbe, në pushtet, shprehën indinjatë ndaj vendimeve të gjykatës, të cilat i shohin si shumë të buta.
“Lirimi i terroristëve dhe ndalimi i anëtarëve tanë [të partisë] për disa muaj vetëm sepse ata mbrojtën ambientet tona nga bllokuesit dhe banditët tregon më së miri se një pjesë e gjyqësorit është e përfshirë drejtpërdrejt në përpjekjen për të ndjekur një revolucion me ngjyra”, shkroi ish-kryeministri dhe Presidenti i Partisë Progresive Serbe, Milos Vučević, në X më 20 maj.
Anëtarët e Partisë Progresive Serbe që përmendi Vučević u ndaluan me dyshimin për sulm ndaj studentëve protestues në Novi Sad në janar. Incidenti çoi në dorëheqjen e Vučević si kryeministër.
Ministri serb i Drejtësisë, Nenad Vuçeviq, më 21 maj i bëri thirrje Këshillit të Lartë Gjyqësor, organit të pavarur mbikëqyrës gjyqësor të vendit, që të “hetojë rrethanat” nën të cilat një gjykatë transferoi tre individë të dyshuar për “krime kundër rendit kushtetues” nga paraburgimi në arrest shtëpiak.
Presidenti serb Aleksandar Vuçeviq, në një deklaratë për kanalin televiziv pro-qeveritar Informer, akuzoi gjyqtarët për “akte kriminale”, duke shtuar se anëtarët e Partisë Progresive Serbe të akuzuar për sulm ndaj studentëve protestues “janë në paraburgim për asgjë”. Në një postim në Instagram, Vuçeviq iu referua autorëve të dyshuar të sulmit ndaj studentëve si “heronj”.
Gjyqi i katër aktivistëve të Partisë Progresive Serbe, të cilët akuzohen për sulm ndaj protestuesve në janar të këtij viti, do të fillojë në gjykatën e Novi Sadit më 28 maj.
- Financimi buxhetor i partive do të ndalet në Republikën Srpska
Asambleja Kombëtare e Republikës Srpska, në një seancë të jashtëzakonshme më 21 maj, miratoi Ligjin për Financimin e Partive Politike për të shfuqizuar financimin buxhetor të të gjitha partive parlamentare në Republikën Srpska. Partitë opozitare në Republikën Serbe kundërshtuan legjislacionin e ri, duke thënë se kjo do të çonte në privimin e tyre nga fondet për aktivitetet e tyre aktuale, dhe gjithashtu duke akuzuar qeverinë se po përpiqet të shkatërrojë opozitën. Këto forca kanë paraqitur gjithashtu një pretendim se partitë nga koalicioni qeverisës në Republikën Serbe marrin financim “në hije” nga kompanitë shtetërore, të cilat organizatat politike pranë qeverisë i marrin përmes skemave korruptive.
Koalicioni qeverisës inicioi miratimin e ligjit për financimin e partive politike pasi Përfaqësuesi i Lartë në Bosnjë dhe Hercegovinë, Christian Schmidt, ndaloi financimin e Unionit të Social Demokratëve të Pavarur, të udhëhequr nga Milorad Dodik, dhe Serbëve të Bashkuar të Nenad Stevandić nga buxheti në të gjitha nivelet e qeverisjes në Bosnjë dhe Hercegovinë. Schmidt tha se ky veprim ishte për shkak të veprimeve të këtyre dy partive që synonin shkatërrimin e rendit kushtetues në Bosnjë dhe Hercegovinë.
