- Parlamenti Evropian publikon raportin vjetor mbi progresin e Malit të Zi në bisedimet e pranimit në BE
Një total prej 470 eurodeputetësh votuan pro, 102 kundër dhe 77 abstenuan.
Raporti vëren se Mali i Zi mbetet një kandidat kryesor në procesin e zgjerimit.
Raportuesi i përhershëm i Parlamentit Evropian për Malin e Zi, Marjan Šarec (Sllovenia), vuri në dukje se Mali i Zi ka arritur të ruajë mbështetje të lartë publike për anëtarësimin në BE, si dhe pjesëmarrjen e partive në pushtet dhe të opozitës në miratimin e legjislacionit të nevojshëm për integrimin evropian. Kjo tregon një nivel të lartë ndërgjegjësimi se rruga evropiane është e vetmja e drejtë për Malin e Zi dhe se nuk ka alternativë, tha ai.
Raporti mirëpret vazhdimin e plotë të Malit të Zi në përputhje me politikën e tij të jashtme dhe të sigurisë me atë të BE-së, duke përfshirë futjen e sanksioneve, veçanërisht ato që lidhen me luftën e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës.
Në të njëjtën kohë, eurodeputetët i bënë thirrje Malit të Zi që të harmonizojë urgjentisht dhe plotësisht politikën e tij të vizave me atë të BE-së, duke shprehur shqetësimin se udhëtimi pa viza është zgjeruar në dy vende (Bahreini dhe Arabia Saudite), ndërsa qytetarët e Rusisë dhe Bjellorusisë ende kanë mundësinë të vizitojnë Malin e Zi pa vizë.
Parlamenti Europian shprehu gjithashtu shqetësime serioze në lidhje me ndikimin keqdashës, kërcënimet hibride, fushatat e dezinformimit dhe përpjekjet për të destabilizuar Malin e Zi, duke përfshirë përpjekjet për të ndikuar në proceset politike dhe opinionin publik në vend, të cilat diskreditojnë Bashkimin Europian dhe rrezikojnë përparimin e Malit të Zi në rrugën e tij drejt anëtarësimit. Vendit i bëhet thirrje të marrë kundërmasa përmes bashkëpunimit të zgjeruar me BE-në dhe NATO-n, si dhe duke forcuar bashkëpunimin rajonal midis vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Raporti gjithashtu dënon ndërhyrjen e Kishës Ortodokse Serbe në proceset politike të brendshme dhe vëren se institucionet fetare mund të përdoren si një mjet i ndikimit të jashtëm.
Parlamenti Europian vuri në dukje rëndësinë e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimit rajonal në procesin e anëtarësimit në BE. Në këtë kontekst, raportuesi Šarec shprehu keqardhje që Kapitulli 31, “Politika e Jashtme, e Sigurisë dhe e Mbrojtjes”, nuk mundi të mbyllej në dhjetor 2024. Siç dihet, Kroacia bllokoi mbylljen e kapitullit për shkak të një numri çështjesh të pazgjidhura në marrëdhëniet midis Zagrebit dhe Podgoricës. Eurodeputetët i bënë thirrje Malit të Zi dhe Kroacisë të gjejnë zgjidhje për problemet dypalëshe përmes bashkëpunimit.
Raporti gjithashtu përfshin një kapitull mbi marrëdhëniet e Malit të Zi me Bosnjën dhe Hercegovinën. Ai shpreh shqetësim të thellë për mbështetjen nga zyrtarët e lartë malazezë për Presidentin e Republikës Srpska, Milorad Dodik, i cili thuhet se po minon sovranitetin dhe integritetin territorial të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Ai gjithashtu shpreh keqardhje për pjesëmarrjen e një zyrtari të lartë malazez, Kryetarit të Parlamentit Andrija Mandić, në Asamblenë Gjithë-Serbe të vitit të kaluar në Beograd dhe mbështetjen për Deklaratën e miratuar në këtë ngjarje, e cila thuhet se po minon sovranitetin e Malit të Zi, Bosnjës dhe Hercegovinës dhe Kosovës. Seksioni i raportit mbi demokracinë dhe sundimin e ligjit kërkon zbatimin e legjislacionit përkatës për t’i siguruar vendit një bazë për profesionalizimin, përmirësimin dhe racionalizimin e administratës publike, si dhe për përafrimin e mëtejshëm të kuadrit ligjor, përfshirë kushtetutën, me Acquis të BE-së.
Vendit i rekomandohet të përshpejtojë reagimin e tij të drejtësisë penale ndaj rasteve të rënda të korrupsionit dhe të krijojë kushte që lejojnë institucionet gjyqësore dhe organet e pavarura përgjegjëse për luftën kundër korrupsionit të funksionojnë në mënyrë efektive dhe të jenë të lira nga ndikimi politik.
Eurodeputetët gjithashtu i bënë thirrje Malit të Zi që ta përafrojë plotësisht sistemin e tij zgjedhor me standardet e BE-së, veçanërisht në fusha të tilla si transparenca, financimi i partive dhe fushatat zgjedhore.
Qeveria malazeze synon të mbyllë të gjitha kapitujt e negociatave deri në fund të vitit të ardhshëm dhe të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian në vitin 2028. Më pak se 20 % e kapitujve janë mbyllur deri më tani – gjashtë nga 33. Një kapitull tjetër, “Prokurimi Publik”, pritet të mbyllet në Konferencën Ndërqeveritare më 27 qershor.
- Serbia merr pothuajse 52 milionë euro nga BE
Komisioni Evropian ka transferuar 51.7 milionë euro në kredi të buta në buxhetin e shtetit serb, që korrespondojnë me pjesën e parafinancimit të parashikuar nga Plani i Rritjes së BE-së për Ballkanin Perëndimor, raportoi Delegacioni i Bashkimit Evropian në Beograd më 20 qershor.
Një parafinancim shtesë prej 59 milionë eurosh në formën e granteve dhe kredive do të kanalizohet përmes Kornizës së Investimeve në Ballkanin Perëndimor (WBIF) për të përmirësuar infrastrukturën në të gjithë vendin. Ky parafinancim përfaqëson 7% të mbështetjes totale financiare të ndarë për Serbinë sipas Planit të Rritjes së BE-së.
Siç u theksua në deklaratë, pagesa e parafinancimit vjen pas ratifikimit nga Asambleja Kombëtare e Republikës së Serbisë të Marrëveshjes së Instrumentit dhe Marrëveshjes së Huasë sipas Instrumentit të Reformës dhe Rritjes. Këto marrëveshje u ratifikuan në nëntor 2024 dhe mars 2025.
Shpërndarjet e ardhshme nga Instrumenti i Reformës dhe Rritjes për Ballkanin Perëndimor do të bëhen pas zbatimit të hapave të reformës të dakordësuar midis Komisionit Evropian dhe qeverisë serbe përmes Axhendës së Reformës, dhe në varësi të përmbushjes së parakushteve përkatëse dhe parakushteve të përgjithshme.
Gjithashtu vëren se Komisioni Evropian i ka shpërndarë parafinancimin Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë në mars dhe Malit të Zi në maj 2025.
Kosova ende duhet të përmbushë të njëjtat kërkesa procedurale për të marrë parafinancim, duke përfshirë ratifikimin e Marrëveshjes së Lehtësimit dhe Marrëveshjes së Kredisë, ndërsa Bosnja dhe Hercegovina ende nuk e ka paraqitur Axhendën e saj përfundimtare të Reformës.
Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor shërben si një udhërrëfyes për ekonomitë e rajonit për t’u afruar më shumë me Bashkimin Evropian dhe parashikon qasje graduale në tregun e vetëm të BE-së, duke u dhënë njerëzve në të gjithë Ballkanin Perëndimor mundësinë të përjetojnë përfitimet e para të integrimit evropian, duke mbështetur njëkohësisht integrimin e mëtejshëm ekonomik rajonal.
- Pothuajse gjysma e qytetarëve serbë janë kundër anëtarësimit në BE
Në një referendum të mundshëm mbi pranimin e Serbisë në Bashkimin Evropian, 46 % e të anketuarve do të votonin “po”, ndërsa 44 % e të anketuarve janë aktualisht kundër anëtarësimit në BE. Kjo dëshmohet nga një sondazh i opinionit publik i drejtuar nga CeSID (Qendra për liri veprimi dhe demokraci). Kur bëhet fjalë për përfitimet personale nga anëtarësimi i Serbisë në Bashkimin Evropian, 53 % e qytetarëve nuk shohin asnjë dhe as nuk besojnë se një hap i tillë do të përmirësonte ndjeshëm cilësinë e jetës së tyre.
Rreth 79%e qytetarëve besojnë se Serbia po ecën drejt BE-së “shumë ngadalë dhe pa nxitim”, “prandaj nuk është për t’u habitur që pothuajse gjysma e pjesëmarrësve në anketë (47%) janë të bindur se Serbia nuk do të bëhet kurrë pjesë e saj”, thotë studimi.
Qytetarët më shpesh përmendin statusin e Kosovës dhe Metohisë si arsyen kryesore pse Serbia mund të anashkalohet në procesin e integrimit në BE: 36 % e të anketuarve e konsiderojnë çështjen një pengesë kryesore.
27% e të anketuarve besojnë se integrimi i mëtejshëm evropian pengohet nga problemet me sundimin e ligjit dhe gjendjen e demokracisë.
Gjithashtu, 21% e të anketuarve përmendin dështimin për të vendosur sanksione ndaj Rusisë si arsyen e ngadalësimit.
Kur bëhet fjalë për qëndrimet ndaj BE-së në kontekstin e projektit të minierave të litiumit dhe borit në Jadar, shumica e të anketuarve (rreth 64 %) vunë re se mbështetja për projektin nga Komisioni Evropian përkeqëson qëndrimet ndaj BE-së.
Mendimi për Bashkimin Evropian u përkeqësua gjithashtu nga “sjellja e BE-së ndaj protestave të studentëve”. “Kur bëhet fjalë për protestat e studentëve, qëndrimi i 36 % të qytetarëve është se BE duhet t’i dënojë publikisht autoritetet dhe të mbështesë pa mëdyshje studentët, ndërsa shumica e qytetarëve (60%) besojnë se mënyra e duhur është të mbështesin të drejtën për të protestuar, por pa dënuar autoritetet dhe pa u përzier në punët e Serbisë”, vëren studimi.
Sondazhi i opinionit publik u krye në prill 2025 në një mostër përfaqësuese kombëtare prej 1,000 të anketuarish të rritur si pjesë e projektit “Kuptimi i Krizës, Forcimi i Rezistencës: Drejt Stacionit të Fundit të Integrimit në BE”.
- Kryeministri indian Narendra Modi bën vizitë zyrtare në Kroaci
Kjo është vizita e parë e kreut të qeverisë indiane në këtë vend.
Gjatë bisedimeve, palët ranë dakord të zgjerojnë bashkëpunimin në disa fusha.
Vëmendje e veçantë iu kushtua rritjes së qarkullimit tregtar midis Kroacisë dhe Indisë.
Në këtë kontekst, kryeministri kroat Andrej Plenković propozoi krijimin e një korridori ekonomik midis Indisë, Lindjes së Mesme dhe Evropës.
“Vëllimi aktual tregtar midis dy vendeve është rreth 250 milionë dollarë. Kjo është baza për një tregti edhe më të madhe. Ne besojmë se iniciativa e Kryeministrit Modi për të krijuar një korridor ekonomik midis Indisë, Lindjes së Mesme dhe Evropës është një mundësi e shkëlqyer”, tha kryeministri kroat. “Si pika më e natyrshme e hyrjes në Evropën Qendrore në Mesdhe, Kroacia është në një pozicion unik për të luajtur një rol të rëndësishëm në kombinimin e Iniciativës së Tre Deteve dhe Korridorit Ekonomik Indi-Lindje e Mesme-Evropë”, tha Plenković.
U arrit një marrëveshje për bashkëpunim në fushën e mbrojtjes.
“Ne do të bashkëpunojmë në industrinë e mbrojtjes. Ne do të zhvillojmë një plan që do të përqendrohet jo vetëm në trajnime dhe shkëmbime, por edhe në të gjithë industrinë e mbrojtjes”, tha kryeministri indian.
Sipas Modit, palët ranë dakord të zgjerojnë bashkëpunimin në sektorët farmaceutikë, bujqësorë, të informacionit, teknologjive të pastra dhe dixhitale, të energjisë së rinovueshme dhe gjysmëpërçuesve, ndërtimit të anijeve dhe sigurisë kibernetike.
Vizita e kryeministrit indian në Kroaci ishte planifikuar më parë për në maj, por u shty për shkak të tensioneve në rajonin e Kashmirit. Më 18 qershor, kryeministri indian vizitoi Zagrebin si pjesë e një turneu evropian. Sipas mediave kroate, Modi refuzoi ftesën e Presidentit të SHBA-së Donald Trump për të vizituar Shtetet e Bashkuara, sepse ai tashmë kishte planifikuar një vizitë në Kroaci.
- Mund të fillojë gjyqi i ri në rastin e “grushtit të shtetit” në Mal të Zi.
Zyra e Prokurorit të Shtetit Special të Malit të Zi ka paraqitur një ankesë në Gjykatën e Apelit kundër lirimit nga akuzat në rastin e grushtit të shtetit.
Mocioni u paraqit për shkak të një shkeljeje të konsiderueshme të dispozitave të procedurës penale dhe një situate faktike të vërtetuar gabimisht.
“Vendimi i shkallës së parë u shpall publikisht më 12 korrik 2024 dhe kopja e tij e çertifikuar iu dorëzua Zyrës së Prokurorit të Shtetit Special më 3 qershor të këtij viti me një tregues ligjor se një ankesë mund të paraqitet brenda 15 ditëve nga data e dorëzimit të kopjes së saj”, tha agjencia në një deklaratë.
“Propozohet që gjykata e shkallës së dytë, meqenëse vendimi i shkallës së parë është rrëzuar tashmë, të mbajë një seancë dëgjimore dhe të nxjerrë një vendim duke i shpallur të pandehurit fajtorë për veprat penale për të cilat akuzoheshin”, vuri në dukje Zyra e Prokurorit të Specializuar.
Duhet të kujtojmë se vendimi i gjykatës së shkallës së parë në Podgoricë gjatë rigjykimit më 12 korrik 2024 i liroi nga të gjithë të pandehurit në rastin e një grushti shteti të tentuar gjatë zgjedhjeve parlamentare të vitit 2016.
Gjykata liroi nga akuzat shtetasit rusë Eduard Shishmakov dhe Vladimir Popov, udhëheqës të ish-Frontit Demokratik pro-rus, Kryetarin aktual të Parlamentit të Malit të Zi Andrija Mandic, deputetët Milan Knezevic dhe Mikhail Cadjenovic, si dhe gjeneralin e pensionuar të xhandarmërisë serbe Bratislav Dikic dhe shtatë shtetas të tjerë serbë.
Gjatë një gjyqi fillestar në gjykatën e shkallës së parë, të gjithë të dyshuarit u dënuan më 9 maj 2019 me një total prej 70 vjetësh burg.
Vendimi i gjykatës malazeze në këtë rast deklaroi se dy rusë (me shumë gjasa asete të agjencive të inteligjencës ruse) komplotuan për të ngritur një organizatë kriminale dhe rekrutuan qytetarë të Serbisë dhe Malit të Zi me qëllim rrëzimin me dhunë të qeverisë dhe shpalljen e fitores së “Frontit Demokratik” (pro-rus) në zgjedhjet parlamentare të vitit 2016 me qëllim parandalimin e anëtarësimit të Malit të Zi në NATO.
Autorët komplotuan për të pushtuar me forcë parlamentin malazez në ditën e zgjedhjeve parlamentare më 16 tetor 2016, si dhe për të rrëmbyer dhe vrarë kryeministrin e atëhershëm të Malit të Zi, Milo Gjukanoviq.
Më 5 shkurt 2021, Gjykata e Apelit e Malit të Zi e rrëzoi vendimin. Vendimi erdhi pasi një koalicion i udhëhequr nga Fronti Demokratik erdhi në pushtet në Mal të Zi pas zgjedhjeve parlamentare të vitit 2020.
- Dënimi për ish-kreun e klubit kulturor bullgar në Maqedoninë e Veriut shkakton zemërim në Sofje
Më 12 qershor, gjykata e shkallës së parë në Manastir (Maqedonia e Veriut) dënoi Ljubço Georgievskin, kreun e klubit kulturor bullgar “Ivan Mikhailov”, i cili u mbyll nga autoritetet, me një dënim me kusht prej një viti me një periudhë prove prej dy vitesh. Dënimi u dha me akuzat për nxitje të urrejtjes, përçarjes dhe intolerancës mbi baza kombëtare, racore, fetare dhe të tjera diskriminuese, si dhe për qarkullimin e përmbajtjes raciste dhe ksenofobike.
Klubi Ivan Mikhailov, i udhëhequr nga Ljubço Georgievski, mban emrin e revolucionarit dhe politikanit bullgar të fillimit të viteve 1920 dhe 1930. Ivan Mikhailov konsiderohet një figurë historike kontroverse në Maqedoninë e Veriut, i akuzuar për bashkëpunim me nazistët.
Pas vendimit të gjykatës në Manastir, Ljubço Georgievski tha se për të vendimi ishte një mesazh politik, i drejtuar jo kundër tij personalisht, por kundër identitetit bullgar në Maqedoninë e Veriut.
Autoritetet bullgare e kanë përshkruar vendimin e gjykatës kundër Georgievskit si “absolutisht të papranueshëm”.
Ministri i Jashtëm bullgar Georgiev theksoi: “Është absolutisht e papranueshme që në një vend që pretendon të jetë shembull i një demokracie shumëetnike funksionale, të deklarohet hapur përkatësia e tij ndaj popullit bullgar, të nderohen simbolet dhe heronjtë kombëtarë bullgarë, si dhe të përhapet letërsia autentike bullgare, të dënohet me burgim.”
“Shkelja e të drejtave të bullgarëve në Maqedoninë e Veriut është një fakt që nuk mund të mohohet. Vendimi i sotëm gjyqësor kundër z. Georgievski është një tjetër konfirmim i refuzimit praktik të autoriteteve të fqinjit tonë jugperëndimor për të siguruar të drejtat themelore të këtij grupi qytetarësh të saj”, shtoi ai.
Më vonë, Presidenti bullgar Rumen Radev dhe Ministri i Jashtëm Georgievski pritën Ljubço Georgievskin në Sofje.
Ljubço Georgievski vuri në dukje gjatë takimeve se “rruga e Republikës së Maqedonisë së Veriut drejt Evropës kalon nëpër të drejtat e njeriut, dhe atje të drejtat e bullgarëve janë të barabarta me zero”. “Ne duam ndryshime në kushtetutë, garanci kushtetuese të të drejtave tona”, tha ai.
Siç dihet, kërkesa kryesore që Maqedonia e Veriut të fillojë negociatat e vërteta për anëtarësim në BE është të përfshijë një përmendje të bullgarëve në Kushtetutën e vendit. Shkupi nuk pranon të zbatojë marrëveshjet e arritura gjatë qeverisë së mëparshme, duke kërkuar garanci shtesë për pranimin në BE dhe duke treguar kompromiset e shumta që vendi ka bërë tashmë për të arritur njohjen dhe për të siguruar përparimin në rrugën e integrimit euroatlantik.
Në veçanti, pas rënies së Jugosllavisë, ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë u detyrua të ndryshonte flamurin e saj, të hiqte dorë nga nderimi i Aleksandrit të Madh dhe, së fundmi, të ndryshonte emrin e vendit.
