- Vuçiq diskutoi me Putinin një kontratë të re furnizimi me gaz
Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq u takua me Presidentin e Rusisë Vladimir Putin në Pekin më 2 shtator, në kuadër të eventeve të organizuara me rastin e 80-vjetorit të fitores së Kinës ndaj Japonisë në Luftën e Dytë Botërore.
Qëllimi kryesor i udhëheqësit serb ishte të merrte kushtet më të favorshme të një kontrate të re gazi me Moskën.
Marrëveshja aktuale për furnizimin e gazit rus në Serbi, e zgjatur përkohësisht në maj vetëm për katër muaj, i lejon Beogradit të importojë 6.1 milionë metra kub gaz në ditë me një çmim të zbritur prej 290 eurosh për 1,000 metra kub, që është dukshëm më i ulët se çmimet e tregut evropian. Vuçiq tha se pret që një marrëveshje e re me Gazprom të përfundojë këtë muaj. “E luta Putinin për një çmim më të mirë dhe vëllime më të mëdha”, tha ai.
Gjithashtu, sipas Vuçiq, “ata folën për energjinë bërthamore”, në veçanti për bashkëpunimin me Rosatomin. Në fillim të takimit, Vuçiq deklaroi se “Serbia ka qenë në një situatë të vështirë dhe nën presion të madh që nga fillimi i krizës ukrainase”, por, “pavarësisht kësaj”, vendi “arriti të ruajë një qëndrim parimor” dhe “sot Serbia është i vetmi vend në Evropë që nuk ka vendosur asnjë sanksion kundër Federatës Ruse”. Sipas Vuçiq, Serbia do të ruajë neutralitetin në të ardhmen.
Putin deklaroi se Rusia respekton kursin e pavarur të Serbisë. “Ne e shohim dhe respektojmë kursin e pavarur të politikës së jashtme që Serbia ndjek nën udhëheqjen tuaj”, tha presidenti rus.
Duke gjykuar nga toni i përgjithshëm i raporteve pas bisedimeve, temat problematike në marrëdhëniet dypalëshe serbo-ruse, siç është furnizimi i armëve serbe në Ukrainë, mbetën në të kaluarën. Mediat serbe madje raportuan se bashkëpunimi ushtarako-teknik midis Beogradit dhe Moskës u diskutua në Pekin, por detajet e diskutimit nuk u bënë publike.
- Serbia pret investime të reja kineze
Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq u takua me kreun e Republikës Popullore të Kinës, Xi Jinping, në Pekin. Kreu i RP të Kinës vuri në dukje se Serbia është vendi i parë evropian që, së bashku me Kinën, po ndërton një Komunitet Global të Fatit të Përbashkët për Njerëzimin, duke reflektuar karakterin e veçantë dhe të nivelit të lartë të marrëdhënieve dypalëshe, dhe bëri thirrje për forcimin e ndërveprimit strategjik midis dy vendeve.
Në takim, Vuçiq tha se Serbia dhe Kina janë miq të fortë dhe se tregtia midis dy vendeve nuk ka qenë kurrë më e madhe. Sipas tij, ai falënderoi veçanërisht Presidentin e Kinës për investimet nga kompanitë kineze në Serbi dhe dërgoi një ftesë për investime të reja në të ardhmen.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha të mërkurën se e shfrytëzoi pjesëmarrjen e tij në paradën ushtarake në Pekin për të parë “çfarë do të ishte interesante të blihej për nevojat e ushtrisë serbe”. Kjo deklaratë erdhi në kontekstin e një përmendjeje të marrëveshjes ushtarake të Prishtinës, Zagrebit dhe Tiranës, e cila, tha Vuçiq, është e drejtuar kundër Serbisë.
Aktualisht nuk dihet saktësisht se çfarë armësh vendosi Serbia të blejë nga Kina. Por më parë fokusi i Beogradit ka qenë në sistemet e mbrojtjes ajrore dhe dronët sulmues.
- Kroacia dhe Sllovenia nënshkruan një Deklaratë mbi bashkëpunimin ushtarak.
Marrëveshja u nënshkrua më 5 shtator në Zagreb nga Ministri Kroat i Mbrojtjes Ivan Anušiq dhe homologu i tij slloven Borut Sajovic.
“Qëllimi është të përmirësohet bashkëpunimi midis sektorëve tanë të mbrojtjes në mënyrë që ato të funksionojnë më mirë dhe me cilësi më të lartë”, tha Ministri Anušiq. Sipas tij, ushtritë kroate dhe sllovene tashmë bashkëpunojnë shumë mirë dhe nënshkrimi i kësaj deklarate ka hapur “një kapitull të ri në marrëdhënie”.
Ministri Sajovic tha se “bota ka ndryshuar dhe kjo kërkon forcim të mëtejshëm të bashkëpunimit në mbrojtje dhe në të gjitha fushat e tjera”. “Zagrebi dhe Lubjana mbajnë përgjegjësi të madhe në Ballkanin Perëndimor, veçanërisht në ruajtjen e paqes në Kosovë dhe Bosnjë e Hercegovinë”, shtoi ai.
Ministrat kroatë dhe sllovenë gjithashtu konfirmuan mbështetjen vendimtare për Ukrainën, por theksuan se aktualisht nuk planifikojnë të dërgojnë trupa. I pyetur për ta krahasuar këtë marrëveshje me deklaratën që Kroacia nënshkroi me Shqipërinë dhe Kosovën në mars të këtij viti, Ministri Anušiq u përgjigj se nuk ka “shumë ndryshim” midis tyre. Ai shtoi se edhe Bullgaria mund t’i bashkohet iniciativës.
***
Nënshkrimi i Deklaratës për bashkëpunim ushtarak midis Zagrebit dhe Lubjanës shkaktoi një reagim të ashpër nga Beogradi.
Ministria e Punëve të Jashtme e Serbisë theksoi se “Ballkani mbetet një rajon i ndjeshëm pas konfliktit në të cilin ruajtja e paqes dhe stabilitetit është me rëndësi vendimtare si për vendet e rajonit ashtu edhe për Evropën në tërësi”. Për këtë arsye, çdo hap jo mjaftueshëm transparent që mund të interpretohet si krijimi i blloqeve ushtarake ose aleancave të drejtuara kundër palëve të treta kontribuon në rritjen e tensioneve dhe thellimin e përçarjeve, tha MPJ serbe.
Presidenti i Serbisë Aleksandar Vučiq deklaroi se marrëveshja midis Kroacisë dhe Sllovenisë është qartë një veprim armiqësor ndaj popullit serb dhe shtetit serb, duke vënë në dukje se Beogradi ka një përvojë negative nga vitet 1990 kur këto dy republika u bashkuan kundër serbëve dhe Serbisë.
Vuçiq theksoi se është i shqetësuar për heshtjen e përfaqësuesve të BE-së dhe NATO-s, dhe se do të përpiqet ta diskutojë këtë me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte.
- Kosova planifikon të zhvillojë forcat e veta të armatosura dhe industrinë e mbrojtjes
Kryeministri në detyrë i Kosovës, udhëheqësi i Lëvizjes “Vetëvendosje”, Albin Kurti, në një takim të partisë së tij në Prishtinë paraqiti një plan të gjerë për të forcuar Forcën e Sigurisë së Kosovës dhe sektorin e mbrojtjes në përgjithësi.
Aktualisht, Forca e Sigurisë së Kosovës nuk është ushtri, por në vitin 2018 autoritetet në Prishtinë nisën një proces për ta transformuar këtë strukturë në ushtri.
“Për ushtrinë tonë gjatë katër viteve të mandatit të ardhshëm ne do të ndajmë një buxhet prej më shumë se një miliard eurosh”, tha Kurti.
Ai foli për planet për të zhvilluar industrinë ushtarake, në veçanti, duke njoftuar zhvillimin e UAV-ve të veta të Kosovës dhe hapjen e një fabrike prodhimi municionesh.
Kurti premtoi gjithashtu të krijojë një program “mbrojtjeje gjithëpërfshirëse”, i cili, sipas tij, do t’i mundësojë çdo rezervisti vullnetar të marrë trajnimin dhe armët e nevojshme në rast mobilizimi, dhe njoftoi një qëllim për të rekrutuar 1,000 gra në ushtri.
Ndër planet e njoftuara nga kreu i përkohshëm i qeverisë së Kosovës është krijimi i një njësie të përbashkët ushtarake me Forcat e Armatosura të Shqipërisë.
Një ditë më vonë, Drejtori i Zyrës për Kosovën dhe Metohinë i Qeverisë së Serbisë, Petar Petkoviq, iu përgjigj deklaratave të Kurtit.
“Aleanca ushtarake e të ashtuquajturës Forcë e Sigurisë së Kosovës dhe Forcave të Armatosura të Shqipërisë, formimin e së cilës e shpall Albin Kurti, është një kërcënim i drejtpërdrejtë për Serbinë dhe popullin serb” dhe është një hap drejt krijimit të të ashtuquajturës Shqipëri e Madhe, tha ai.
Ai vuri në dukje se, siç dihet, sipas Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurisë së OKB-së, i vetmi formacion ushtarak në Kosovë janë forcat e NATO-s në Kosovë, KFOR-i. Prandaj, çdo aleancë ushtarake që përfshin Prishtina dhe militarizimi i të ashtuquajturës Forcë e Sigurisë së Kosovës është një shkelje e atij dokumenti dhe një përpjekje për të krijuar një Ushtri të re Çlirimtare të Kosovës (UÇK), aktiviteti i së cilës është i ndaluar, theksoi Petkoviq.
- Protestat antiqeveritare dhe tubimet proqeveritare vazhdojnë në Serbi
Mijëra protestues morën pjesë në një demonstratë në Novi Sad në mbrëmjen e 5 shtatorit, duke kërkuar zgjedhje të parakohshme parlamentare. Policia përdori gaz lotsjellës dhe granata tymuese për të shpërndarë pjesëmarrësit e protestës, duke deklaruar se përdorimi i forcës ishte një përgjigje ndaj një sulmi nga një grup protestuesish të maskuar.
Autoritetet pretenduan se demonstruesit sulmuan oficerët e zbatimit të ligjit me gurë, fishekzjarrë sinjalizues dhe shishe.
Më 6 shtator, Ministri i Punëve të Brendshme Ivica Daçiç raportoi se 13 oficerë policie u plagosën dhe 42 persona u arrestuan.
Mbrëmjen e së dielës, më 7 shtator, tubime qytetare pro-qeveritare “Ndal bllokadën” u mbajtën në më shumë se 100 lokalitete në të gjithë Serbinë, duke përfshirë Beogradin, Novi Sadin, Nishin, Suboticën, Çaçakun, Kragujevacin dhe Kralevën. Morën pjesë më shumë se 126,000 njerëz.
Zyrtarisht, organizatori i tubimeve pro-qeveritare është Qendra për Stabilitet Social. Aksionet u zhvilluan nën sloganet “Nuk do ta heqim dorë nga Serbia”, “Qytetarët kundër bllokadave”. Pjesëmarrësit shprehën zemërimin e tyre ndaj protestave (bllokimi i punës së disa institucioneve të arsimit të lartë, bllokimi periodik i arterieve të transportit) që kanë vazhduar në Serbi për disa muaj.
Lëvizja protestuese në Serbi filloi pas shembjes së tendës në stacionin hekurudhor të Novi Sadit në nëntor të vitit të kaluar. Protestuesit antiqeveritarë kërkojnë që autoritetet t’i mbajnë përgjegjës ata që janë përgjegjës për tragjedinë dhe të kërkojnë zgjedhje të parakohshme.
Qytetarët që morën pjesë në aksionin “Ndal bllokadat”, në të kundërt, shprehën mbështetjen e tyre për Presidentin e Serbisë Aleksandar Vuçiq, i cili iu bashkua pjesëmarrësve në tubimin në Borça. Në qytete të tjera, anëtarë të qeverisë dhe përfaqësues të tjerë të autoriteteve iu bashkuan aksioneve.
Aksionet “kundër bllokadës” u zhvilluan edhe më 31 gusht, kur më shumë se 103,000 qytetarë u mblodhën në pothuajse 100 vende; më 20 gusht në 49 vende, kur, sipas të dhënave të policisë, morën pjesë rreth 33,000 njerëz; dhe gjithashtu më 23 gusht, kur rreth 70,000 njerëz u mblodhën në tubime në 71 komuna dhe qytete.
Më 7 shtator në disa vende, krahas tubimeve qytetare pro-qeveritare, u zhvilluan njëkohësisht aksione qytetare dhe studentore, me pjesëmarrës në protestat anti-qeveritare. Në Çaçak dhe Shabac situata ishte e tensionuar dhe policia u detyrua të ndante dy grupet e demonstruesve. Më 8 shtator, të nesërmen pas veprimit pro-qeveritar, mijëra studentë dhe qytetarë marshuan në Beograd, duke protestuar kundër përdorimit të forcës nga policia kundër demonstruesve javën e kaluar në Novi Sad. Është njoftuar aktivitet i ri i protestës.
