Hapšenje bivšeg glavnog specijalnog tužioca Crne Gore (GST) Milivoja Katnića je događaj koji ima više značenja i ima političke i bezbjednosne konotacije i posljedice.
Katnićevim hapšenjem upotpunjen je spisak osoba koje su učestvovale u procesuiranju optuženih za učešće u pokušaju državnog udara 2016. godine. Prvostepena presuda, koja je jasno inkriminisala glavne učesnike te afere – Andriju Mandića, predsednika Nove srpske demokratije (četničkog vojvodu i aktuelnog predsjednika Skupštine Crne Gore) i Milana Kneževića, predsednika Demokratske narodne partije – kasnije je, zbog tehničkih grešaka (prema nekim iskazima – nimalo slučajno) poništena na drugostepenom sudu.
Ovo je ujedno i završnica dugogodišnje orkestrirane kampanje, kojom su stigmatizovane i dezavuisane državne institucije i ljudi koji su učestvovali u sudskim procesima, ali i šire – sve političke snage i pojedinci koji su se suprotstavljali velikosrpskoj politici i ruskom uticaju u Crnoj Gori. Protagonisti tog događaja od prije osam godina, iza kojeg, prema svim informacijama američkih i britanskih obavještajnih krugova, stoji ruski GRU, sada su uticajni dio vladajuće koalicije u Crnoj Gori. Njihov definitivni antizapadni i anti-NATO, odnosno prosrpski i proruski stav je okosnica njihove ideologije i politike. Zato je njihov otpor crnogorskom priznanju Kosova logičan, a njihovo neslaganje sa crnogorskim državnim suverenitetom i nezavisnošću implicitno. Bliskost, u mnogim segmentima i zavisnost od Crkve srpske takođe ne treba dodatno objašnjavati.
Tri nivoa problema posebno se javljaju kada je u pitanju lišavanje slobode bivšeg GST Katnića.
Formalna (pretpostavljena) optužnica, odnosno neposredni povod/izgovor za njegovo hapšenje je, prema svim informacijama, Katnićeva veza sa navodnim ilegalnim ulaskom u Crnu Goru, prije nekoliko godina, dvojice čelnih ljudi srpskog podzemlja. Koliko je ova sumnja osnovana, odnosno da li može da postane optužnica, trebalo bi da pokaže profesionalna i nepristrasna istraga. Komentatori su već isticali da se radi o poslovima i zadacima iz djelokruga rada i nadležnosti policije, a ne Tužilaštva, te da je cijeli slučaj daleko od jasnog. Treba pričekati formalnu optužnicu – ako je uopće bude – pa tek tada može biti jasno hoće li i za šta Katnić biti formalno optužen.
Drugi nivo priče je mnogo važniji. U tome se može sakriti i pravi razlog čitave operacije. Na takav zaključak upućuju egzaltirane i revanšističke reakcije vladajućih političkih krugova i medija i njima bliskih “stručnjaka”, među kojima se ističu pojedini “novinari” – čija se imena vrlo često pominju u presretnutim SKY komunikacijama članova organiziranog kriminala grupe u Crnoj Gori, kao i pojedini predstavnici civilnog/”građanskog” sektora, koji već trijumfalno sude Milivoju Katniću, kao navodnom najvišem predstavniku kriminalizovanih državnih institucija.
U tom smislu, samim hapšenjem bivšeg GST-a i njegovim fotografijama u lisicama postignut je centralni cilj: propagandni kompromis svega što je ovaj čovjek – po mnogo čemu netipičan i nesumnjivo hrabar čovjek – uradio u svojoj karijeri. Posebno, odnosno – suštinski – da je podigao optužnicu protiv Mandića i Kneževića. Tako je kleveta gospodina Katnića zapravo ključni element namjere/projekta da se razum eliminira iz slučaja državnog udara 2016. godine, ismijava i konačno svrgava, kako bi njegovi protagonisti bili oslobođeni neizvjesnosti i straha u iščekivanju ponovljenog suđenja.
Svojevrsno retuširanje (nedavne) istorije – brisanje pokušaja državnog udara i oslobađanje inkriminisanih, sa jasnim političkim i bezbednosnim posledicama – srž je onoga što se dešava. Zato je hor “suočavanja s kriminalom” tako snažno promoviran sa istih adresa koje su bile ključne na ono što je okončano na parlamentarnim izborima u avgustu 2020. godine. Neuspjeh 2016. pretočen je u “pobjedu naroda” 2020. godine, drugačijim taktikama i različitim sredstvima, a ta pobjeda je četiri godine kasnije dobila svoju završnicu u realizaciji onih interesa i ciljeva koji nisu ostvareni 2016. godine.
Treća, konačna, dimenzija cijelog događaja je jasna: definitivno kompromitovati državno i političko rukovodstvo i njihove tekovine (prije svega povratak crnogorske državne nezavisnosti, ali i članstvo u NATO-u). Nazire se i krajnji cilj za koji srpsko-ruski propagandisti i specijalci već pripremaju teren: hapšenje Mila Đukanovića. Zato se provlači između redova, u tekstovima sa naslovima i porukama da se “krug sužava” i sa ilustracijama koje prikazuju Đukanovića u pozadini… To bi bio uvod u konačno obračunavanje s postulatima civilne, sekularne, suverene i neovisne Crne Gore. Indikatori opšteg urušavanja tih vrijednosti i dostignuća su sveprisutni i ne mogu se zanemariti, čak ni u svrhu superoptimističkih namjera da će Crna Gora, i pored svih nazadovanja i involucija u posljednje četiri godine, napraviti odlučujuće iskorake u kontekstu budućeg članstva u EU.
Ako oko toga, krajnjeg cilja revanšističke politike, može biti ikakvog oklevanja ili sumnje, onda je sasvim jasno da cijela operacija hapšenja Milivoja Katnića u suštini služi razuvjeravanju, zastrašivanju, marginalizaciji i ućutkivanju opozicionog i kritičkog mišljenja i djelovanja u Crnoj Gori. U tom smislu se ne može osporiti uspjeh infiltratora i onih koji su naredili hapšenje bivšeg GST-a.
U međuvremenu, Crna Gora, u kontekstu evropske agende, prema mnogim izvorima, očekuje da će na ljeto dobiti IBAR (Interim Benchmarks Assessment Report), koji se tiče same vladavine prava.
Gotovo je tragikomično da se vladavina prava, pa čak i u kontekstu ispunjavanja evropskih kriterija i standarda, može promovirati svojom najgrubljom antitezom. Uznemiravanje i linč prijete da izbrišu samu pretpostavku nevinosti iz javnog diskursa. To je evropski standard, tako da ne može i ne smije prestati da bude crnogorski.
Članci objavljeni u rubrici “Mišljenja” odražavaju osobno mišljenje autora i ne smiju se podudarati sa stavom Centra
Miodrag Vlahović. Crnogorski političar i bivši diplomata. Prvi ministar inostranih poslova Crne Gore. Bivši ambasador Crne Gore u SAD, Kanadi, Islandu, Svetoj Stolici, Malteškom redu.
