- Narodna skupština Srbije održava konstitutivnu sednicu
Potvrđeni su mandati svih 250 poslanika novog saziva, a izabranici su položili zakletvu. Nakon toga je završena skupštinska sjednica, koja je trajala oko pola sata.
Zbog optužbi protiv vlade za izbornu prevaru, dio opozicije je umjesto u sali za sjednice položio zakletvu u skupštinskom hodniku. Niko od novoizabranih opozicionih poslanika nije odustao od svog mandata.
Tako se za sada može konstatovati da je srpska opozicija odustala od borbe za proglašenje nevažećim parlamentarnih izbora 17. decembra.
- Evropski parlament poziva na međunarodnu istragu o kršenju parlamentarnih, lokalnih izbora u Srbiji
Evropski parlament podržao je rezoluciju kojom se poziva na nezavisnu međunarodnu istragu o nepravilnostima na decembarskim parlamentarnim i lokalnim izborima u Srbiji, sa posebnim osvrtom na izbore održane u Beogradu, gde je zabeležen najveći broj prekršaja. EP poziva Evropsku komisiju da odmah započne reviziju sredstava koja su Vladi Srbije obezbeđena u okviru Instrumenta za pretpristupnu pomoć III (IPA III) i drugih finansijskih instrumenata i da obustavi finansiranje ukoliko srpske vlasti nisu spremne da sprovedu ključne preporuke vezane za izbore ili ako međunarodna istraga dokaže da su bili direktno umiješani u izbornu prijevaru.
Beograd je odluku Evropskog parlamenta doživio gotovo kao objavu rata. Lideri srpske vlade povukli su paralele sa početkom Prvog svetskog rata, upoređujući rezolucije Evropskog parlamenta sa ultimatumom Austrougarske Srbiji prije 110 godina, nakon što je bosanski Srbin Gavrilo Princip ubio austrijskog nadvojvodu i kada su srpske vlasti pristale na sve osim na međunarodno istraga o terorističkom napadu. Slične izjave dali su i predsjednica Vlade Srbije Ana Brnabić i predsjednik vladajuće Srpske napredne stranke (SNS), potpredsjednik Vlade i ministar odbrane Miloš Vučević. Potonji je otvoreno rekao da poziv na međunarodnu istragu u vezi s izbornim rezultatima liči na “ultimatum iz 1914. godine”.
Spor aktuelne Vlade Srbije i organa EU svjedoči o sistemskim protivrečnostima Beograda i Brisela. Konflikt će se širiti i produbljivati sve dok najviše rukovodstvo u Srbiji ne postane proevropski orijentisano ili dok se više prosrpski političari ne pojave u telima EU.
- Savjet bezbjednosti UN održava hitan sastanak o Kosovu
Sastanak je sazvan na zahtjev Srbije nakon što je Centralna banka Kosova donijela uredbu da je euro od 1. februara 2024. godine postao jedina valuta dozvoljena za gotovinske transakcije, dok je upotreba srpskog dinara u te svrhe zabranjena.
Sastanku 8. februara prisustvovali su predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i premijer Kosova Aljbin Kurti.
Obraćajući se Savjetu bezbednosti Ujedinjenih nacija, Vučić je naveo da se odricanjem od dinara želi učiniti nepodnošljivim život srpskoj manjini koja se istiskuje iz zemlje. Ovo je “ništa drugo nego još jedan potez u nizu progona, sistematskog i velikog napada na srpsko stanovništvo”, rekao je predsjednik.
Njega je ponovio i zamjenik ruskog ambasadora Dmitrij Poljanski, koji je optužio Kosovo da organizuje „antisrpski teror“ i pokušava da se riješi „nealbanskog stanovništva“.
Kosovski premijer je zauzvrat istakao da su laži izjave da “Kosovo sprovodi kampanju etničkih čistki ili progona srpske zajednice”. Odluka Centralne banke Kosova “ne zabranjuje i ne spriječava Vladu Srbije da pruži finansijsku podršku kosovskim Srbima”, već je usmjerena protiv organizovanog kriminala, trgovine oružjem i pranja novca, gdje se masovno koristi ilegalno transportovani novac, uglavnom to što se krijumčari preko kosovsko-srpske granice, naglasio je Kurti.
Predstavnici UN i članovi Saveta bezbednosti nisu podržali kosovskog zvaničnika, ističući da jednostrani koraci, poput odluke o zabrani dinara, ne doprinose stabilnosti.
Caroline Ziadeh, specijalna predstavnica generalnog sekretara i šefica Misije privremene administracije UN-a na Kosovu (UNMIK), rekla je da jednostrane akcije, bez obzira na to koja ih strana zauzme i kakva opravdanja daju, pogoršavaju atmosferu nesigurnosti i nepovjerenja.
Američka ambasadorka Linda Tomas-Grinfild pozvala je na hitno odlaganje zabrane dinara, rekavši vijeću da je odluka donijeta bez odgovarajuće pripreme ili konsultacija sa lokalnim stanovništvom.
Kada su drugi članovi Savjeta bezbjednosti UN uzeli riječ, mnogi su izrazili zabrinutost zbog predloženih propisa Centralne banke Kosova o gotovinskim transakcijama i pozvali da se posveti veća pažnja potrebama srpske manjine. Konstatujući da međuetničke tenzije ugrožavaju regionalni mir i bezbjednost, mnogi su takođe pozvali Beograd i Prištinu da se uzdrže od jednostranih ili eskalirajućih akcija, da se vrate dijalogu koji omogućava Evropska unija i da rade na normalizaciji odnosa.
Rasprava u Savjetu bezbjednosti je tako pokazala da aktuelna politika Prištine ne uživa nikakvu podršku međunarodne zajednice. Međutim, nema znakova da će Kurtijeva vlada odustati od daljih koraka da potvrdi suverenitet Kosova.
- Lične karte “Republike Makedonije” više ne važe
U ponoć 12. februara 2024. završava se petogodišnji prelazni rok definisan Prespanskim sporazumom o preimenovanju Makedonije, pa će time legitimacije građana koje sadrže stari naziv države “Republika Makedonija” postati nevažeće.
Prespanskim sporazumom, koji su u junu 2018. potpisale Grčka i Republika Makedonija pod pokroviteljstvom Ujedinjenih naroda, riješen je dugotrajni spor oko imena. Makedonija je preimenovana u Sjeverna Makedonija.
Ustavne amandmane u vezi sa promjenom imena zemlje podržao je parlament zemlje 11. januara 2019. Nakon što su izmjene objavljene u Službenom glasniku u februaru 2019. godine, otpočeo je petogodišnji prelazni period.
Sjeverna Makedonija je počela izdavati pasoše i lične karte s novim imenom zemlje sredinom 2021. godine. U sedmici koja je prethodila 12. februaru 2024. godine, Ministarstvo unutrašnjih poslova Sjeverne Makedonije saopštilo je da je izdalo više od 1,2 miliona pasoša s novim imenom zemlje, više od 1,1 milion novih ličnih karata i oko 550.000 novih vozačkih dozvola. U zemlji od 1,8 miliona stanovnika, to znači da najmanje trećina građana, otprilike 600.000, tek treba da dobije pasoš ili ličnu kartu sa novim imenom zemlje.
Umjesto zamjene starijih tablica, u planu je postavljanje naljepnica sa novom skraćenicom, NMK, umjesto MK, na registarske tablice. Ovaj proces je tek počeo.
U javnosti nema jasnih objašnjenja zašto Skoplje nije na vrijeme zamijenilo legitimacije građana. Međutim, jedna verzija govori da su se makedonske vlasti nadale da će prelazni rok biti produžen, ali grčka vlada nije pristala na to.
- Samit Ukrajina – JIE biće održan u Tirani 28. februara
Prema izvještajima medija, događaj zajednički organizuju albanski premijer Edi Rama i ukrajinski predsjednik Volodymyr Zelensky.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić već je najavio učešće na forumu.
Po svemu sudeći, srpski lider će iskoristiti platformu samita da demonstrira svoju moralnu podršku ukrajinskom rukovodstvu i zauzvrat dobije još jedno uverenje o podršci Ukrajine teritorijalnom integritetu Srbije, odnosno garanciju da Kijev neće priznati Kosovo.
- Orban: Srbija treba da se pridruži EU pre Ukrajine
Srbija treba da uđe u Evropsku uniju što prije, prije Ukrajine, inače će Brisel izgubiti Beograd, koji će izabrati saradnju sa drugim partnerima, rekao je mađarski premijer Viktor Orban.
“Moramo da završimo stariji zadatak proširenja prije nego što krenemo u novo proširenje sa Ukrajinom. Ako ne integrišemo Srbiju što je prie moguće, izgubićemo je. Srbija ima druge opcije. Upravo je sklopila sporazum o slobodnoj trgovini sa Kinom”, rekao je Orban za austrijski novinari. (Srbija i Kina potpisale su sporazum o slobodnoj trgovini u oktobru 2023.).
Ministar vanjskih poslova Mađarske Péter Szijjártó izjavio je ranije da će jedan od prioriteta Mađarske tokom predsjedavanja EU biti ubrzanje pristupanja zemalja Zapadnog Balkana EU.
Kako je saopšteno, Mađarska će predsedavati Savetom Evropske unije od jula do decembra 2024. Očekuje se da će u tom svojstvu Budimpešta aktivno promovisati evropsku integraciju Srbije i drugih zemalja u regionu, dok ometa Ukrajinu.
