- Mađarska 1. jula preuzima predsjedavanje EU
Jedan od prioriteta mađarskog predsjedavanja biće dosljedost politici proširenja zasnovanoj na postignućima kandidata, sa snažnijim fokusom na evropsku integraciju Zapadnog Balkana. „EU je dugo bila snažno angažovana na obezbjeđivanju evropske perspektive za Zapadni Balkan, jer Zajednica ne može biti potpuna bez pristupanja ovog regiona. Integracija regiona koristi Evropskoj uniji u ekonomskom, bezbjednosnom i geopolitičkom smislu”, navodi se u programu mađarskog predsjedavanja.
Što se tiče djelovanja Savjeta EU za spoljne poslove, stabilnost na Zapadnom Balkanu je od vitalnog značaja za EU, kako je navedeno. Stoga bi tokom mađarskog predsjedavanja bilo podržano produbljivanje konkretnih projekata saradnje sa regionom, posebno onih za unaprijeđenje regionalne saradnje i stabilnosti.
Planiran je i samit EU-Zapadni Balkan.
Predviđeno je da će Mađarska tokom svog predsjedavanja posebnu pažnju posvetiti evropskim integracijama Srbije, fokusirajući se na deblokadu procesa otvaranja novih poglavlja u pristupnim pregovorima. Predstavnici zvanične Budimpešte ranije su istakli da evropske integracije Srbije ne treba da staju, uprkos odbijanju Beograda da svoju spoljnu i bezbjednosnu politiku uskladi sa politikom EU i da se pridruži evropskim sankcijama protiv Ruske Federacije.
- Crna Gora je ušla u završnu fazu evropskih integracija
Šefovi diplomatija država članica EU odobrili su pozitivan izvještaj o ispunjavanju privremenih mjerila (IBAR) Crne Gore u poglavljima 23 i 24 (Vladavina prava) na Međuvladinoj konferenciji EU i Crne Gore u Briselu 26. juna.
“Ova Međuvladina konferencija pokazuje da je EU spremna da ide naprijed ka proširenju, a sada ćemo otvoriti završnu fazu naših pregovora sa Crnom Gorom”, rekao je evropski komesar za susjedstvo i proširenje Oliver Varhelji.
Nakon pozitivnog IBAR-a, Podgorica se nada intenziviranju pristupnih pregovora. Prije svega, riječ je o obnavljanju procesa zatvaranja ostalih dionica, prvi put u posljednjih sedam godina.
- Skupština Crne Gore usvojila je Rezoluciju o genocidu u sistemu logora Jasenovac
Skupština Crne Gore usvojila je Rezoluciju o genocidu u sistemu logora Jasenovac, Dahau i Mauthauzen.
Za Rezoluciju je glasao ukupno 41 poslanik. Gotovo svi su predstavnici vladajuće koalicije, sa izuzetkom albanskih poslanika. Većina opozicije je bila odsutna tokom glasanja.
Koncentracioni logor Jasenovac bio je logor smrti u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj (NDH) za vrijeme Drugog svjetskog rata. Još dva koncentraciona logora u nacističkoj Njemačkoj dodata su Rezoluciji u posljednjem trenutku i nisu promijenila suštinu dokumenta.
Skupština osuđuje svako negiranje genocida u Jasenovcu i poziva na očuvanje sjećanja na te tragične događaje kroz edukativne programe i aktivnosti koje će spriječiti svaki oblik revizionizma. Od sada se 22. april zvanično svake godine obilježava kao Dan sjećanja na žrtve genocida u Jasenovcu.
Inicijator Rezolucije, predsjednik Skupštine, lider Nove srpske demokracije Andrija Mandić, istakao je da je Crna Gora “prva država u svijetu” koja je donijela Rezoluciju o Jasenovcu i “osudila ovaj genocid”.
Zastupnica vladajućeg Pokreta Evropa sada (PES) Branka Marković naglasila je da “Rezolucija ne može biti usmjerena protiv današnje Hrvatske ili hrvatskog naroda”. „Kao što smo naglasili da Srbi ne mogu biti označeni kao genocidni narod zbog Rezolucije o genocidu u Srebrenici, tako ni Hrvati ne mogu biti genocidni narod zbog Rezolucije o genocidu u Jasenovcu“, rekla je ona.
Istovremeno, Ministarstvo vanjskih i evropskih poslova Hrvatske saopštilo je da se odluka Crne Gore o usvajanju Rezolucije o genocidu u sistemu logora Jasenovac i logorima Dahau i Mauthauzen ne može smatrati dobronamjernom i dobrosusjedskom u odnosu na Republiku Hrvatsku i da to nije u skladu sa deklarisanim ciljem članstva Crne Gore u Evropskoj uniji.
„Imajući u vidu stvarnu svrhu ovog akta Skupštine Crne Gore, koji Crnu Goru dovodi u poziciju koju Republika Hrvatska ne može tumačiti kao dobrosusjedsku i koja je u suprotnosti sa namjerama razvoja prijateljskih odnosa, Republika Hrvatska zadržava pravo da reaguje na odgovarajući način”, zaključuje se u saopštenju.
Prema riječima hrvatskih zvaničnika, crnogorski parlament je odluku donio zbog pritiska “drugih zemalja u regionu” (Srbije) i svojevrsni je odgovor na rezoluciju o Srebrenici.
Očekuje se da će usvajanje Rezolucije o Jasenovcu imati negativan uticaj na proces evropskih integracija Crne Gore zbog pozicije članice EU, Hrvatske.
- Posljednja runda pregovora Beograda i Prištine uz posredovanje Evropske unije završena je neuspešno
U okviru redovnog kosovsko-srpskog dijaloga 26. juna u Briselu nije bilo sastanka predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i kosovskog premijera Albina Kurtija. Visoki predstavnik Evropske unije za spoljnu politiku i bezbjednost Žozep Borel i specijalni predstavnik EU za dijalog Beograda i Prištine Miroslav Lajčak sastali su se odvojeno sa Kurtijem i Vučićem. Nakon bilateralnih sastanaka, najavljen je tripartitni sastanak, ali do njega nije došlo.
Borel je rekao da Priština nije spremna za tripartitni sastanak, a predstavnici Kosova su imali neke uvjete za njegovo održavanje. On govori o zvaničnoj potvrdi (potpisivanju) osnovnog Ohridskog sporazuma od strane Beograda, koji je dogovoren u okviru dijaloga Kosovo-Srbija, uz posredovanje Evropske unije u februaru 2023. godine. Drugi zahtjev upućen Beogradu je izručenje Milana Radoičića Prištini, vođe oružanog napada na selo Banjska na sjeveru Kosova prošlog septembra.
Otkazani trojni sastanak i opšti tok posljednje runde dijaloga o normalizaciji odnosa Srbije i Kosova pokazuju da EU trenutno nije u stanju da ubijedi obje strane u neophodnost ispunjavanja ranije postignutih sporazuma. Međutim, u Briselu su optimistični po tom pitanju.
Prema riječima visokog predstavnika EU za vanjske poslove, „nije dovoljno što EU želi normalizovati odnose između dvije strane ako one ne mogu da se dogovore kako dalje. Ne možemo riješiti stvar umjesto njih. Naša uloga je da pomognemo i podržimo strane u pokušaju da nastave dijalog i tome ćemo ostati posvećeni”, rekao je Borel.
- Sjeverna Makedonija je spremna da promjeni Ustav i uključi „bugarsku manjinu“ u tekst
To je na Dubrovačkom forumu 29. juna najavio Timčo Mucunski, jedan od lidera vladajuće stranke VMRO-DPMNE, ministar vanjskih poslova Sjeverne Makedonije.
Prema njegovim riječima, Skoplje će pristati da ispuni ovaj zahtjev Sofije, ako ustavne promjene stupe na snagu danom pristupanja Sjeverne Makedonije Evropskoj uniji. “Želimo predvidljivost, želimo da znamo da je ovo posljednje bilateralno pitanje s kojim se suočavamo”, rekao je Mucunski, nazvavši to racionalnim evropskim kompromisom.
Prema njegovim riječima, nova vlada želi da ima dobre odnose sa Bugarskom i fokusiraće se na evropske integracije i srodna pitanja – borbu protiv korupcije, vladavinu prava i ekonomski razvoj.
Kao što znate, pregovori o članstvu Sjeverne Makedonije u evropskoj uniji blokirani su zbog ultimatuma Bugarske. Sofija traži od susjedne zemlje da izmijeni Ustav, pominjući Bugare kao državotvorni narod Sjeverne Makedonije.
VMPO-DPMNE je pobijedio na prošlim izborima, tvrdeći da nije spreman da ispuni zahtjeve Bugarske.
- Bivši glavni specijalni tužilac Crne Gore osumnjičen je da je počinio ratni zločin prije više od 30 godina
Bivši glavni specijalni tužilac Crne Gore Milivoje Katnić osumnjičen je da je počinio ratni zločin protiv civilnog stanovništva tokom agresije Jugoslovenske narodne armije na Dubrovnik 1992. godine. Specijalno državno tužilaštvo Crne Gore tereti Katnića za nasilničko postupanje prema hrvatskim civilima.
Katnić, koji je u pritvoru od 14. aprila zbog još jedne istrage, saslušan je kao osumnjičeni za ratni zločin počinjen u Hrvatskoj.
Katnić je bio pomoćnik komandanta za pravne poslove u komandi JNA u okupiranom Cavtatu za vrijeme rata u Hrvatskoj.
Bivši glavni specijalni tužilac negira umiješanost u ratne zločine.
Katnić je bio glavni tužilac u slučaju državnog udara, koji su, prema istrazi, organizovali agenti ruskih specijalnih službi uz učešće proruskih političara u Crnoj Gori. Trenutno je u slučaj državnog udara umiješan dio vladajuće koalicije u Crnoj Gori. Opozicija je uvjerena da sve optužbe na račun Katnića imaju za cilj diskreditaciju istrage o ovom slučaju.
