- Vučić razgovarao s Putinom o novom ugovoru o isporuci plina
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić sastao se s predsjednikom Rusije Vladimirom Putinom u Pekingu 2. septembra, na marginama događaja posvećenih 80. godišnjici pobjede Kine nad Japanom u Drugom svjetskom ratu.
Glavni cilj srpskog lidera bio je dobiti najpovoljnije uslove novog ugovora o plinu s Moskvom.
Važeći sporazum o isporuci ruskog plina Srbiji, privremeno produžen u maju za samo četiri mjeseca, omogućava Beogradu uvoz 6,1 milion kubnih metara plina dnevno po sniženoj cijeni od 290 eura za 1.000 kubnih metara, što je znatno niže od cijena na evropskom tržištu. Vučić je rekao da očekuje da će novi sporazum s Gazpromom biti zaključen ovog mjeseca. „Molio sam Putina za bolju cijenu i veće količine“, rekao je.
Takođe, prema Vučićevim riječima, „razgovarali su o nuklearnoj energiji“, posebno o saradnji s Rosatomom.
Na početku sastanka, Vučić je izjavio da se „Srbija nalazi u teškoj situaciji i pod velikim pritiskom od početka ukrajinske krize“, ali da je, „uprkos tome“, zemlja „uspjela da sačuva principijelan stav“ i da je „Srbija danas jedina zemlja u Evropi koja nije uvela nikakve sankcije protiv Ruske Federacije“. Prema Vučićevim riječima, Srbija će u budućnosti održavati neutralnost.
Putin je izjavio da Rusija poštuje nezavisni kurs Srbije. „Vidimo i poštujemo nezavisni kurs vanjske politike koji Srbija sprovodi pod Vašim vodstvom“, rekao je ruski predsjednik.
Sudeći po opštem tonu izvještaja nakon razgovora, problematične teme u bilateralnim odnosima Srbije i Rusije, poput isporuke srpskog oružja Ukrajini, ostale su u prošlosti. Srpski mediji su čak izvijestili da se u Pekingu razgovaralo o vojno-tehničkoj saradnji između Beograda i Moskve, ali detalji razgovora nisu javno objavljeni.
- Srbija očekuje nova kineska ulaganja
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić sastao se u Pekingu sa šefom Narodne Republike Kine, Si Đinpingom.
Šef NR Kine je istakao da je Srbija prva evropska zemlja koja, zajedno s Kinom, gradi Globalnu zajednicu zajedničke sudbine za čovječanstvo, što odražava poseban karakter bilateralnih odnosa na visokom nivou, te je pozvao na jačanje strateške interakcije između dvije zemlje.
Na sastanku je Vučić rekao da su Srbija i Kina čvrsti prijatelji i da trgovina između dvije zemlje nikada nije bila veća. Prema njegovim riječima, posebno se zahvalio predsjedniku Kine na investicijama kineskih kompanija u Srbiju i uputio poziv za nove investicije u budućnosti.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić rekao je u srijedu da je iskoristio svoje učešće na vojnoj paradi u Pekingu da vidi „šta bi bilo zanimljivo kupiti za potrebe srpske vojske“. Ova izjava došla je u kontekstu spominjanja vojnog sporazuma Prištine, Zagreba i Tirane, koji je, kako je rekao Vučić, usmjeren protiv Srbije.
Trenutno nije tačno poznato koje je oružje Srbija odlučila da kupi od Kine. No, ranije je fokus Beograda bio na sistemima protivvazdušne odbrane i jurišnim bespilotnim letjelicama.
- Hrvatska i Slovenija potpisale Deklaraciju o vojnoj saradnji
Sporazum su 5. septembra u Zagrebu potpisali hrvatski ministar odbrane Ivan Anušić i njegov slovenački kolega Borut Sajović.
„Cilj je poboljšati saradnju između naših odbrambenih sektora kako bi oni bolje i kvalitetnije funkcionisali“, rekao je ministar Anušić. Prema njegovim riječima, hrvatska i slovenačka vojska već veoma dobro sarađuju, a potpisivanje ove deklaracije otvorilo je „novo poglavlje u odnosima“.
Ministar Sajović je rekao da se „svijet promijenio i to zahtijeva dalje jačanje saradnje u odbrani i svim drugim oblastima“. „Zagreb i Ljubljana snose veliku odgovornost na Zapadnom Balkanu, posebno u očuvanju mira na Kosovu i u Bosni i Hercegovini“, dodao je.
Hrvatski i slovenački ministri su, takođe, potvrdili odlučnu podršku Ukrajini, ali su naglasili da trenutno ne planiraju slanje trupa.
Na pitanje da uporedi ovaj sporazum sa deklaracijom koju je Hrvatska potpisala sa Albanijom i Kosovom u martu ove godine, ministar Anušić je odgovorio da „nema mnogo razlike“ između njih. Dodao je da bi se i Bugarska mogla pridružiti inicijativi.
***
Potpisivanje Deklaracije o vojnoj saradnji između Zagreba i Ljubljane izazvalo je oštru reakciju Beograda.
Ministarstvo vanjskih poslova Srbije naglasilo je da „Balkan ostaje osjetljiva postkonfliktna regija u kojoj je očuvanje mira i stabilnosti od odlučujućeg značaja kako za zemlje regije, tako i za Evropu u cjelini“. Iz tog razloga, svaki nedovoljno transparentan korak koji se može protumačiti kao stvaranje vojnih blokova ili saveza usmjerenih protiv trećih strana doprinosi porastu tenzija i produbljivanju podjela, saopštilo je srpsko Ministarstvo vanjskih poslova.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić izjavio je da je sporazum između Hrvatske i Slovenije očito neprijateljsko djelovanje prema srpskom narodu i srpskoj državi, napominjući da Beograd ima negativno iskustvo iz 1990-ih kada su se ove dvije republike ujedinile protiv Srba i Srbije.
Vučić je naglasio da je zabrinut zbog ćutanja predstavnika EU i NATO-a, te da će o tome pokušati da razgovara s generalnim sekretarom NATO-a Markom Ruteom.
- Kosovo planira razviti vlastite oružane snage i odbrambenu industriju
Vršilac dužnosti premijera Kosova, lider Pokreta „Samoopredjeljenje“ Aljbin Kurti, na sastanku svoje stranke u Prištini predstavio je opsežan plan za jačanje Bezbjednosnih snaga Kosova i obrambenog sektora generalno.
Trenutno, Bezbjednosne snage Kosova nisu vojska, ali su 2018. godine vlasti u Prištini pokrenule proces transformacije ove strukture u vojsku.
„Za našu vojsku tokom četiri godine narednog mandata izdvojićemo budžet od preko milijardu eura“, rekao je Kurti.
Govorio je o planovima za razvoj vojne industrije, posebno najavljujući razvoj vlastitih bespilotnih letelica na Kosovu i pokretanje fabrike za proizvodnju municije.
Kurti je, takođe, obećao da će kreirati program „sveobuhvatne odbrane“, koji će, prema njegovim riječima, omogućiti svakom dobrovoljnom rezervisti da dobije potrebnu obuku i oružje u slučaju mobilizacije, te je najavio cilj regrutovanja 1.000 žena u vojsku.
Među planovima koje je najavio vršilac dužnosti šefa vlade Kosova je i stvaranje zajedničke vojne jedinice sa Oružanim snagama Albanije.
Dan kasnije, direktor Kancelarije za Kosovo i Metohiju Vlade Srbije, Petar Petković, odgovorio je na Kurtijeve izjave.
„Vojni savez takozvanih Bezbjednosnih snaga Kosova i Oružanih snaga Albanije, čije formiranje Aljbin Kurti najavljuje, predstavlja direktnu prijetnju Srbiji i srpskom narodu“ i korak je ka stvaranju takozvane Velike Albanije, rekao je.
Napomenuo je da je, kao što je poznato, prema Rezoluciji 1244 Savjeta bezbjednosti UN jedina vojna formacija na Kosovu NATO snage na Kosovu, KFOR. Shodno tome, svaki vojni savez koji uključuje Prištinu i militarizaciju takozvanih Bezbjednosnih snaga Kosova predstavlja kršenje tog dokumenta i pokušaj stvaranja nove Oslobodilačke vojske Kosova (OVK), čija je aktivnost zabranjena, naglasio je Petković.
- Antivladini protesti i provladina okupljanja se nastavljaju u Srbiji
Hiljade demonstranata učestvovalo je u demonstracijama u Novom Sadu u večernjim satima 5. septembra, zahtijevajući prijevremene parlamentarne izbore. Policija je upotrijebila suzavac i šok bombe kako bi rastjerala učesnike protesta, navodeći da je upotreba sile bila odgovor na napad grupe maskiranih demonstranata.
Vlasti su tvrdile da su demonstranti napali policajce kamenjem, signalnim bakljama i bocama.
Ministar unutrašnjih poslova Ivica Dačić izvijestio je 6. septembra da je 13 policajaca povrijeđeno, a 42 osobe privedene.
U nedjelju naveče, 7. septembra, provladina građanska okupljanja „Stop blokadi“ održana su u više od 100 mjesta širom Srbije, uključujući Beograd, Novi Sad, Niš, Suboticu, Čačak, Kragujevac i Kraljevo. Učestvovalo je više od 126.000 ljudi.
Formalno, organizator provladinih okupljanja je Centar za društvenu stabilnost. Akcije su se odvijale pod sloganima „Nećemo odustati od Srbije“, „Građani protiv blokada“. Učesnici su izrazili svoje ogorčenje zbog protesta (blokada rada nekih visokoškolskih ustanova, periodično blokiranje prometnih saobraćajnica) koji traju u Srbiji već nekoliko mjeseci.
Protestni pokret u Srbiji započeo je nakon urušavanja nadstrešnice na željezničkoj stanici u Novom Sadu u novembru prošle godine. Protivvladini demonstranti zahtijevaju od vlasti da odgovorne za tragediju pozovu na odgovornost i da se organizuju prijevremeni izbori.
Građani koji su učestvovali u akciji „Stop blokadama“, nasuprot tome, izrazili su podršku predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću, koji se pridružio učesnicima okupljanja u Borči. U drugim gradovima članovi vlade i drugi predstavnici vlasti pridružili su se akcijama.
Akcije „protiv blokada“ održane su i 31. avgusta, kada se okupilo više od 103.000 građana na skoro 100 mjesta; 20. avgusta na 49 mjesta, kada je, prema policijskim podacima, učestvovalo oko 33.000 ljudi; te takođe 23. avgusta, kada se okupilo oko 70.000 ljudi na skupovima u 71 opštini i gradu.
Dana 7. septembra na nekoliko mjesta, uz provladine građanske skupove, istovremeno su se održavale građanske i studentske akcije, s učesnicima antivladinih protesta. U Čačku i Šapcu situacija je bila napeta, a policija je bila prisiljena razdvojiti dvije grupe demonstranata.
Dana 8. septembra, dan nakon provladine akcije, hiljade studenata i građana marširale su Beogradom, protestujući protiv upotrebe sile policije protiv demonstranata prethodne sedmice u Novom Sadu. Najavljene su nove protestne akcije.
