Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 22.07.2024 – CWBS

BE miraton projektin e minierave të litiumit në Serbi

Bashkimi Evropian dhe Serbia nënshkruan Memorandumin e Partneritetit Strategjik për lëndët e para ekologjikisht te padëmshme (kryesisht litium), si dhe për prodhimin e baterive të makinave dhe automjeteve elektrike.

Dokumenti u nënshkrua më 19 korrik, në Samitin për lëndët e para kritike në Beograd.

Komisioni Evropian thekson se qëllimi i partneritetit të përcaktuar në Memorandum është të mbështesë zhvillimin e industrive të reja vendore dhe vendeve të punës me cilësi të lartë.

Bashkëpunimi i ngushtë ndërmjet BE-së dhe Serbisë është paraparë në pesë fusha.

Këto përfshijnë kërkimin dhe inovacionin, kryesisht në kuadër të programit të BE-së, Horizon Europe. Të dyja palët do të ndajnë njohuritë dhe teknologjinë, sipas Memorandumit të nënshkruar.

Një fushë tjetër e bashkëpunimit ka të bëjë me mobilizimin e instrumenteve financiare dhe investuese të BE-së për të mbështetur projektet e investimeve në Serbi.

Parashikohet gjithashtu trajnimi bazik dhe trajnimi i avancuar i specialistëve serbë.

Pas nënshkrimit të Memorandumit të Mirëkuptimit, BE-ja dhe Serbia do të zhvillojnë një plan udhërrëfyes, duke parashtruar hapat konkrete për zbatimin e partneritetit strategjik brenda gjashtë muajve.

Marrëveshjet ndërmjet Beogradit dhe Brukselit kanë si qëllim mbështetjen e projektit të minierave të litiumit – projektin Jadar. Pavarësisht protestave të aktivistëve mjedisorë dhe banorëve të rajonit nga ku supozohet të ekstraktohet litiumi, projekti përfundimisht u “ringjall” nga autoritetet serbe.

Shqipëria i bën thirrje Greqisë t’i japë fund ligjërisht luftës së vjetër

Më 18 korrik, parlamenti shqiptar votoi pro një deklarate që i bën thirrje Greqisë të shfuqizojë ligjin 84-vjeçar për shpalljen e gjendjes së luftës me Shqipërinë.

Në apel, ligjvënësit i kërkojnë qeverisë shqiptare të bëjnë të gjitha përpjekjet, së bashku me qeverinë greke, për të shfuqizuar “ligjin e luftës” dhe implikimet ligjore që sjell.

Më 28 tetor 1940, Italia i shpalli luftë Greqisë, duke sulmuar vendin nga territori i atëhershëm shqiptar, që ishte i pushtuar nga Italia. Menjëherë pas kësaj, Greqia shpalli “gjendjen e luftës” me Italinë dhe Shqipërinë. Me dekretin mbretëror të 10 nëntorit 1940, popullsia shqiptare u dëbua nga territoret greke dhe pronat e tyre u sekuestruan. Që atëherë, këto rregulla kanë mbetur në fuqi. Kështu, Shqipëria dhe Greqia, pavarësisht se të dyja janë aleate të NATO-s, teknikisht janë ende në luftë dhe pronat e shqiptarëve etnikë në Greqi, me vlerë qindra milionë dollarë, mbeten të bllokuara.

Alexander Kasanoff bëhet përfaqësuesi i ri i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor.

Ai do të zëvendësojë Gabriel Escobar, mandati i të cilit skadoi në fund të majit.

Siç është raportuar nga Departamenti i Shtetit, Alexander Kasanof u zgjodh Zëvendës Ndihmës Sekretar për Ballkanin Perëndimor, si dhe për Shtypin dhe Diplomacinë Publike në Byronë e Çështjeve Evropiane dhe Euroaziatike.

Më parë, Kasanoff shërbeu si Asistent Ekzekutiv i ish-Nënsekretares për Çështjet Politike, Victoria Nuland. Ai ka shërbyer në misionet diplomatike amerikane në Irlandë, Turkmenistan, Kili dhe Ukrainë. Ai është laureat i çmimit James Clement Dunn për ekselencë për punën e tij si Këshilltar Politik në Ambasadën Amerikane në Kiev gjatë Revolucionit Euromaidan në vitin 2014, raportojnë mediat serbe.

Kosova mbyll rrjetin e pompave të benzinës ruso-serbe

Inspektorati i Ministrisë së Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë së Kosovës, i mbështetur nga policia vendore, mbylli tri pika të karburanteve të drejtuara nga Industria e Naftës së Serbisë (NIS Petrol) në Mitrovicën e Veriut dhe Zubin Potok, ndërsa Agjencia Kosovare e Privatizimit (AKP) ju ndërpreu kontratat e qirasë.

Sipas autoriteteve të Kosovës, pompat e benzinës kanë funksionuar pa licencë të rregullt, ndërsa dy prej tyre as nuk janë tatuar.

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Svecla ka deklaruar se “shkelësit e ligjit si NIS Petrol, degë e Gazpromit të Rusisë, nuk kanë vend në Republikën e Kosovës”.

Pronarët kryesorë të NIS janë Gazprom Neft, Gazprom, si dhe Qeveria e Serbisë.

Hapja e pompës së benzinës NIS Petrol në veri të Kosovës në vitin 2016 shkaktoi rezistencë të fortë nga autoritetet e Kosovës, të cilët e quajtën funksionimin e kompanisë në Mitrovicën e Veriut një përpjekje për të përhapur ndikimin rus në Kosovë dhe në mbarë rajonin. Prishtina më pas i dërgoi një notë proteste Bashkimit Evropian dhe institucioneve ndërkombëtare.