Në këto zgjedhje lokale, si në ato të mëparshmet, tubimet e partive politike dhe deklaratat e udhëheqësve politikë dominohen nga çështjet kombëtare dhe jo nga ato lokale. Maqedonia është aktualisht në mes të fushatës për zgjedhjet e teta lokale që nga pavarësia. Ajo që duket pothuajse e sigurt në këto zgjedhje është fitorja e mundshme e partisë qeverisëse të krahut të djathtë demokristiane VMRO-DPMNE, dhe pasiguria e rezultatit brenda kampit politik shqiptar.
Deri në zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar, nuk kishte pasiguri se kush do t’i përfaqësonte qytetarët shqiptarë në Parlamentin e Maqedonisë. Për 35 vitet e pavarësisë së Maqedonisë, ajo kishte qenë gjithmonë një parti e vetme – ose PPD, PDSH ose BDI (Bashkimi Demokratik për Integrim, dominues gjatë 20 viteve të fundit, një parti që doli nga UÇK-ja pas konfliktit të vitit 2001 në Maqedoni). Megjithatë, që nga viti i kaluar, disa zyrtarë të lartë të BDI-së vendosën të shkëputen dhe të formojnë një parti të re, koalicionin Vredi. Në zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar, ata arritën sukses të konsiderueshëm dhe tani janë pjesë e koalicionit qeverisës me VMRO-DPMNE. Në këto zgjedhje lokale, të gjitha sondazhet e opinionit publik tregojnë se pasiguria më e madhe do të jetë rezultati i garës midis BDI-së dhe koalicionit Vredi, dy partive politike që përfaqësojnë shqiptarët në Maqedoni. Rezultatet e sondazheve që matin besimin e qytetarëve shqiptarë në Maqedoni tregojnë një diferencë prej plus ose minus 2 përqind, që bie brenda diapazonit të gabimit statistikor. Kjo pasiguri ushqen oreksin e BDI-së për fitore në zgjedhjet lokale, por ajo që është edhe më domethënëse për ta është presioni për të nxitur zgjedhje të parakohshme parlamentare. Arsyetimi i tyre është se nëse fitojnë në zgjedhjet lokale, kjo do të provojë se janë përfaqësuesit e vërtetë të interesave të shqiptarëve në Maqedoni (të cilët përbëjnë 25 përqind të popullsisë) dhe, për këtë arsye, se do të kenë të drejtë të provokojnë zgjedhje të parakohshme parlamentare në vitin 2026 (megjithëse mandati i qeverisë aktuale zgjat deri në vitin 2028).
Një skenar i tillë nuk parashikohet nga asnjë ligj maqedonas, megjithatë BDI pohon se do ta ketë këtë të drejtë (nëse fiton zgjedhjet lokale) dhe se duhet të mbahen zgjedhje të parakohshme parlamentare. Megjithatë, partitë në pushtet e kundërshtojnë këtë arsyetim duke këmbëngulur se pavarësisht rezultateve të zgjedhjeve lokale, nuk ka asnjë justifikim për mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në vitin 2026.
Kjo pasiguri brenda kampit politik shqiptar vetëm sa rrit antagonizmin, intensifikon retorikën në përplasjet e tyre të ndërsjella dhe nxit një cikël akuzash.
Midis maqedonasve etnikë, situata është më e qartë. Hendeku midis dy partive më të mëdha politike maqedonase, VMRO-DPMNE dhe SDSM, është 4 me 1 në favor të partisë së krahut të djathtë. Social Demokratët janë në krizë: pjesë të lidershipit të tyre të mëparshëm dhe aktual janë të përfshirë në skandale korrupsioni (ende të pazgjidhura në gjykatë), ndërsa roli i tyre në krijimin e Marrëveshjes së Prespës – e cila ndryshoi emrin e vendit – dhe Traktatit për Marrëdhënie të Fqinjësisë së Mirë me Bullgarinë, i cili përfshin përfshirjen e bullgarëve në Kushtetutën maqedonase, e kanë ulur SDSM në vlerësimet e saj më të ulëta deri më sot. Këto marrëveshje përfaqësojnë një turp për politikën e jashtme të vendit.
Zgjedhjet lokale janë planifikuar për 19 tetor 2025, me një balotazh më 2 nëntor. Gara përfshin 309 kandidatë për kryetar bashkie në 80 bashki dhe 576 lista kandidatësh për këshilla bashkiake, me një total prej 10,490 kandidatësh. Gjithsej, po marrin pjesë 22 parti, 19 koalicione dhe 119 grupe qytetarësh ose kandidatë të pavarur. Kryeqyteti, Shkupi, ka tërhequr numrin më të lartë të pretendentëve për kryetar bashkie – gjashtëmbëdhjetë.
Në dallim nga udhëheqësit politikë dhe luftërat e tyre për pushtet gjatë fushatës, qytetarët janë kryesisht të shqetësuar për çështjet lokale – të tilla si infrastruktura, kanalizimet, ajri i pastër, shërbimet publike, furnizimi me ujë, transporti publik dhe arsimi. Kohët e fundit, disa qytete maqedonase janë përballur me probleme në rritje me ndotjen e ajrit, asgjësimin e mbeturinave dhe mirëmbajtjen e pastërtisë në lagjet urbane. Këto çështje tani janë ngritur në krye të pritjeve të votuesve nga autoritetet e reja lokale.
Koalicioni i partisë në pushtet VMRO-DPMNE, i quajtur “Maqedonia Juaj”, pret të sigurojë fitore në më shumë se 50 nga 80 bashkitë. Ndërkohë, opozita përdor tubimet e saj për të diskredituar një vit pushtet të VMRO-DPMNE-së në nivel kombëtar, në një përpjekje për të fituar pikë në nivel lokal. Nuk është rastësi që në tubime, si qeveria ashtu edhe opozita përdorin retorikën nacionaliste në vend që të paraqesin projekte konkrete për të adresuar çështjet e panumërta lokale. Ndoshta sepse asnjëra nga dy partitë kryesore nuk ka ndonjë ide të vërtetë për zgjidhjen e asaj që qytetarët i shqetëson më shumë – problemet e tyre të përditshme, praktike.
Aleksandar Damovski, editor-in-chief of the portal MKD.mk
Materialet e publikuara në rubrikën “Opinionet” pasqyrojnë mendimin personal të autorit dhe mund të mos përkojnë me qëndrimin e Qendrës
