- Serbia blen 12 avionë luftarakë francezë “Rafale”
Më 29 gusht, në prani të presidentit serb Aleksandar Vuçiq dhe presidentit francez Emmanuel Macron, të cilët po vizitonin Serbinë, u shkëmbyen 12 dokumente bashkëpunimi mes dy vendeve, duke përfshirë një kontratë për blerjen e 12 avionëve luftarakë “Rafale”.
Kontrata për furnizimin e nëntë avionëve me një sedilje dhe tre avionëve me 2 sedilje vlerësohet me 2.7 miliardë euro. Kjo shumë përfshin edhe një paketë të plotë me rezerva për logjistikën, motorrët dhe pjesë të tjera këmbimi.
Mediat franceze raportuan se Serbia do t’i ketë transportuar në vend avionët “Rafale” brenda vitit 2029.
Marrëveshja përmban dispozita specifike për përdorimin e këtyre avionëve, në veçanti, dispozita për aksesin rus në teknologjinë franceze. “Ne nuk jemi spiunë rusë që ta transferojmë këtë teknologji”, siguroi presidenti serb.
Macron beson se marrëveshja konfirmon kursin evropian të Beogradit dhe do të forcojë lidhjet e Serbisë me Francën.
Në Moskë, vendimi i Beogradit për blerjen e avionëve ushtarakë francezë u prit me qetësi. “Kjo është zgjedhja e miqve tanë serbë. Sigurisht, çdo vend udhëhiqet nga konsideratat ekonomike dhe të tjera kur merr vendime të tilla,” tha Dmitry Peskov, zëdhënësi i presidentit rus.
Vëzhguesit ushtarakë besojnë se ky qëndrim nga ana e Rusisë mund të lidhet me mungesën e avionëve luftarakë rusë gjatë pushtimit të Ukrainës dhe shpjegohet me interesin që ka Moska për ta forcuar ushtarakisht Serbinë pasi në shumë aspekte mund të konsiderohet si Aleat i Rusisë.
- Kosova mbyll institucionet “paralele” serbe në veri
Më 30 gusht, Policia e Kosovës bëri një bastisje për mbylljen e të ashtuquajturave institucionet paralele – të autoriteteve serbe – në komunat e Kosovës në veri.
Ministri i Administratës Lokale, Elbert Krasniqi, ka bërë të ditur se institucionet “paralele” nuk do të funksionojnë më në zonën e Mitrovicës së Kosovës, si dhe në komunën e Mitrovicës, Zveçanit, Zubin Potokut dhe Leposaviqit.
“Sot, pas një koordinimi të ngushtë në mes të institucioneve të Republikës së Kosovës, janë mbyllur institucionet paralele ilegale të Vetëqeverisjes Lokale, të cilat kanë funksionuar nën direktiva të Serbisë duke cenuar kushtetutshmërinë dhe ligjet e Republikës së Kosovës”, ka shkruar ai në Facebook. “Nuk ka vend për operim ilegal dhe shërbime paralele në asnjë hapësirë të Republikës sonë”, ka theksuar Krasniqi.
Veprimet e autoriteteve të Kosovës në veri nuk ishin të koordinuara me partnerët perëndimorë dhe i ndërlikuan edhe më tej marrëdhëniet e tensionuara të Prishtinës me Perëndimin.
Në veçanti, autoritetet e Kosovës nuk u konsultuan me misionin e NATO-s, KFOR-in, apo me misionin e BE-së, EULEX, përpara se të vazhdonin me mbylljen e institucioneve.
Zëdhënësja e NATO-s Farah Dakhlallah tha se misioni i NATO-s ishte shumë i zhgënjyer nga hapat e marra në veri të Kosovës që nuk ishin të koordinuara me KFOR-in. Duke vënë në dukje se Aleanca po e monitoron situatën dhe mbetet në gatishmëri, “KFOR-i është plotësisht i përgatitur për të zbatuar mandatin e OKB-së,” tha ajo.
Misioni i BE-së në Kosovë tha se “BE-ja është e zhgënjyer me mungesën e vazhdueshme të koordinimit me ofruesit e sigurisë së Kosovës dhe me partnerët ndërkombëtarë”.
“EULEX-i u vendos menjëherë për të monitoruar zhvillimin e këtij operacioni, i cili nuk ishte i koordinuar me BE-në dhe partnerët ndërkombëtarë… Ne presim që Kosova dhe Serbia t’i adresojnë dhe zgjidhin çështjet e hapura mes tyre në dialogun e lehtësuar nga BE-ja”, thuhet në deklaratë.
- Komisioni Evropian nënvizon korrupsionin në Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi
Komisioni Evropian ka publikuar raportet e tij të para për forcën e ligjit në katër vendet kandidate të Ballkanit Perëndimor që kanë bërë më shumë përparim në procesin e negociatave: Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia.
Në këto raporte, lufta kundër korrupsionit nënvizohet si veçanërisht problematike. Përkundër faktit se këto katër vende kanë qenë në rrugën drejt anëtarësimit në BE për një kohë të gjatë, rezultatet tregojnë mungesën e përpjekjeve efektive për ta luftuar korrupsionin dhe për t’i ndjekur penalisht rastet e nivelit të lartë, zbatimin e pamjaftueshëm të ligjeve ekzistuese dhe nevojën për të përmirësuar kapacitetin e institucioneve që janë përgjegjëse për luftimin e korrupsionit, vëren Komisioni Evropian.
Shqipëria
Sipas raportit të Shqipërisë, rreziqet e korrupsionit ekzistojnë ende në fushën e shëndetësisë, arsimit, pasurive të paluajtshme dhe policisë. Auditimet e brendshme dhe mekanizmat e inspektimit në administratën publike janë të dobëta dhe joefektive. Edhe pse masat e dixhitalizimit kanë ndihmuar në trajtimin e rasteve të korrupsionit të vogël, nuk kanë arritur të adresojnë çështjet kryesore në proceset e brendshme administrative.
“Në përgjithësi, korrupsioni është i përhapur në shumë fusha, duke përfshirë edhe fushatat elektorale. Masat parandaluese rëndohen nga një kompleksitet ligjor i tepruar dhe vazhdojnë të kenë një ndikim të kufizuar, veçanërisht në sektorët më vulnerabël”, thuhet në raportin e KE, duke shtuar se keqpërdorimi i burimeve shtetërore gjatë fushatave elektorale është gjithashtu shqetësuese.
Maqedonia e Veriut
Në raportin e tij për Maqedoninë e Veriut, Komisioni Evropian thekson se rreziku i lartë i korrupsionit mbetet i përhapur në shumë fusha.
Burimet e kufizuara dhe mungesa e bashkëpunimit midis autoriteteve kombëtare pengojnë ndjekjen penale efektive të individëve të korruptuar dhe parandalojnë krijimin e një liste të besueshme të rasteve të korrupsionit të profilit të lartë.
Shtohet se rreziku i korrupsionit mbetet i lartë në prokurimin dhe punësimin publik në sferën buxhetore.
“Mungon një qasje sistematike në trajtimin e korrupsionit për të adresuar emëruesit e përbashkët. Këta emërues përfshijnë ndikim të fortë politik në sektorin publik; shkalla e ulët e sanksionimit të sjelljeve korruptive; rregullore jokonsistente; niveli i ulët i zbatimit të masave të integritetit; transparenca, sistem mbikëqyrës dhe mekanizma të pamjaftueshëm të kontrollit në sektorin publik”, thekson Komisioni Evropian.
Mali i Zi
Komisioni Evropian vuri në dukje se gjatë dy viteve të fundit, Zyra e Prokurorit Special ka qenë aktive në disa raste të korrupsionit të profilit të lartë, të cilat sugjerojnë depërtimin e thellë të korrupsionit dhe krimit të organizuar në strukturat qeveritare, duke përfshirë në nivelin më të lartë të sistemit gjyqësor dhe të agjencive të zbatimit të ligjit.
Komisioni Evropian shton se në Strategjinë e re Kundër Korrupsionit për 2024-2028, fushat e mëposhtme janë më të prekshme nga korrupsioni: “gjyqësia, policia dhe administrata doganore, mjedisi, planifikimi urban, prokurimi publik, vetëqeverisja lokale, dhe ndërmarrjet shtetërore”.
Serbisë
Në raportin e tij për Serbinë, Komisioni Evropian vlerëson se korniza legjislative kundër korrupsionit është përgjithësisht e vendosur, por se ekzistojnë mangësi në praktikë. Vihet re se ekziston rreziku i ndërhyrjes me motive politike në hetimin dhe ndjekjen penale të korrupsionit të nivelit të lartë.
“Në këtë kontekst, organizatat e shoqërisë civile shprehën shqetësim ndaj hezitimit të prokurorisë dhe policisë për të ndjekur hetimet kundër të dyshuarve për korrupsion që janë afër pushtetit politik dhe ekonomik”, thuhet në raportin e Komisionit Evropian për Serbinë.
Përsa i përket prokurimit publik, Komisioni Evropian sheh një rrezik të lartë korrupsioni në këtë fushë.
- Kroacia do të blejë HIMARS nga SHBA-ja
Departamenti i Shtetit në SHBA ka miratuar shitjen e HIMARS (High Mobility Artillery Rocket Systems – Sisteme Raketash Artilerie me Lëvizshmëri të Lartë) me vlerë 390 milionë dollarë, ku Kroacia është blerësja.
Më herët, qeveria kroate kishte aplikuar për blerjen e tetë sistemesh M142 HIMARS nga SHBA-ja, si dhe një sërë sistemesh dhe pajisjesh ndihmëse për mirëmbajtjen e tyre.
Më 30 gusht, Agjencia e Bashkëpunimit të Mbrojtjes dhe Sigurisë lëshoi certifikimin e nevojshëm, duke njoftuar Kongresin për shitjen e mundshme.
Siç u përmend, shitja e mundshme do të…
• mbështesë politikën e jashtme dhe sigurinë kombëtare të Shteteve të Bashkuara, duke përmirësuar sigurinë e një Aleati të NATO-s që vazhdon të jetë një forcë e rëndësishme për stabilitetin politik dhe përparimin ekonomik në Evropë,
• përmirësojë aftësinë e Kroacisë për të penguar kërcënimet aktuale dhe të ardhshme, si dhe për të mbështetur operacionet e koalicionit, dhe
• promovojë bashkëpunimin mes Shtetet e Bashkuara dhe forcave të tjera të NATO-s.
- Zyrtar i qeverisë serbe viziton Bjellorusinë
Në datat 28-30 gusht, Ministri i Informacionit dhe Telekomunikacionit i Republikës së Serbisë, Dejan Ristiq, vizitoi Republikën e Bjellorusisë.
Ministri Kostyantyn Shulgan zhvilloi bisedime me delegacionin serb në godinën e Ministrisë së Komunikimeve dhe Informatizimit të Bjellorusisë. Kreu i Ministrisë së Komunikimeve theksoi gatishmërinë e palës bjelloruse për të shkëmbyer përvoja në fushën e dixhitalizimit dhe zhvillimit të teknologjisë së informacionit dhe komunikimit, duke përfshirë 5G, inteligjencën artificiale dhe tregtinë elektronike. Gjithashtu, palët ranë dakord që të hartojnë një marrëveshje për bashkëpunimin në fushën e komunikimit postar, që do të nënshkruhet së shpejti.
Kështu, Beogradi ka dëshmuar edhe një herë natyrën multivektoriale të kursit të tij të politikës së jashtme, që përfshin bashkëpunimin me vendet, autoritetet e të cilave ndjekin një politikë të qartë anti-perëndimore.
