- Protestat e studentëve në Serbi vazhdojnë edhe pas dorëzimit nga qeveria
Studentët serbë vazhdojnë të bllokojnë universitetet dhe qendrat e transportit, duke kërkuar llogari për ata që janë përgjegjës për tragjedinë në Novi Sad më 1 nëntor, ku një tendë u shemb në stacionin e trenit të qytetit, duke vrarë 15 persona.
Më shumë se 60 departamente në pesë universitete shtetërore, dy departamente private dhe katër kolegje profesionale janë mbyllur për shkak të protestave.
Më 30-31 janar, qindra studentë nga Beogradi marshuan në Novi Sad, ku iu bashkuan një mitingu më 1 shkurt për të shënuar tre-mujorin e tragjedisë. Protestuesit në Novi Sad bllokuan dy ura mbi Danub për disa orë, ndërsa Ura e Lirisë mbeti e bllokuar për më shumë se një ditë.
Protestës së studentëve i janë bashkuar nxënës shkollash, pedagogë, mësues, qytetarë të thjeshtë, sindikata, organizata publike që përfaqësojnë fermerë, avokatë, mjekë, punonjës transporti, pensionistë, shoqata arti, si dhe veteranë ushtarakë.
Mitingje në mbështetje të studentëve po zhvillojnë edhe diaspora serbe në Evropë, SHBA dhe Kanada.
Kërkesat e studentëve mbeten të pandryshuara. Këto përfshijnë lëshimin e të gjitha dokumenteve për rindërtimin e stacionit hekurudhor të Novi Sadit, heqjen e akuzave kundër pjesëmarrësve të ndaluar në protestat e mëparshme, ndjekjen penale të të gjithë atyre që sulmuan protestuesit dhe një rritje prej 20 përqind në buxhetin e arsimit të lartë.
Autoritetet besojnë se kanë plotësuar të gjitha kërkesat e studentëve, por protestuesit theksojnë se asnjë prej tyre nuk është plotësuar plotësisht.
Protestat e studentëve nuk kanë të ndalur as pas dorëheqjes së kryeministrit Millosh Vuçeviq.
Aktualisht, autoritetet serbe janë përballur me një zgjedhje – të zgjedhin një qeveri të re, duke u mbështetur në shumicën ekzistuese qeverisëse në parlament, ose të shpallin zgjedhje të parakohshme parlamentare.
- Kroacia do të ofrojë ndihmë ushtarake për Ukrainën
Qeveria kroate miratoi në fund të janarit vendimin mbi paketën e 12-të të ndihmës ushtarake për Ukrainën.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, falënderoi Kroacinë për paketën e fundit të ndihmës në një fjalim të publikuar në mediat sociale.
Kryeministri Denys Shmyhal theksoi gjatë një takimi të qeverisë në Kiev: “Kroacia është një nga aleatët tanë të rëndësishëm në Evropë, e cila na ka ndihmuar në mënyrë aktive në fusha të ndryshme. Para së gjithash, ata ofrojnë mbështetje ushtarake. Qeveria kroate ka vendosur të ndajë një paketë tjetër të ndihmës ushtarake dhe teknike. Në të ardhmen e afërt, këto armë do të forcojnë ushtrinë tonë në fushën e betejës. Ne i jemi mirënjohës kësaj qeverie dhe popullit kroat.”
Në fund të janarit, kreu i qeverisë ukrainase bëri vizitën e tij të parë zyrtare në Zagreb.
Pas takimit me homologun e tij ukrainas, kryeministri kroat Andrej Plenkoviq theksoi se mbështetja e Kroacisë për Forcat e Armatosura të Ukrainës do të vazhdojë. Në të njëjtën kohë, Plenkoviq theksoi se, “pavarësisht manipulimeve”, Ukraina nuk ka nevojë për trupat kroate në Ukrainë. Ukraina ka nevojë për mbështetje ekonomike dhe ushtarake për të mbrojtur territorin e saj, theksoi ai.
Plenkoviq kujtoi se distanca “nga Ukraina në Kroaci është vetëm 400 kilometra, dhe nga Rusia është 1200” dhe “çdo dështim nga ana e Ukrainës do të përbënte një rrezik të madh për pjesën tjetër të Evropës”.
“Mbështetja jonë politike është e fortë dhe konsistente – në të gjitha forumet ndërkombëtare dhe dypalëshe. Ne i mbështesim ata ekonomikisht, humanitarisht, teknikisht dhe ushtarakisht. Ne do të vazhdojmë ta bëjmë këtë pasi besojmë se kjo është e vetmja politikë korrekte. Si viktimë e agresionit, ne e kuptojmë më së miri se çfarë po ndodh me Ukrainën,” vuri në dukje Plenkoviç.
- Nga 5 maji, Izraeli miraton lëvizjen pa viza për qytetarët e Kosovës
Vendimi u mor katër vjet pasi Izraeli njohu shtetin e Kosovës dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me të.
“Duke filluar nga 5 maji 2025, shtetasit e Kosovës do të mund të udhëtojnë në Izrael si turistë pa viza”, tha ambasadorja e Izraelit në Kosovë, Tamar Ziv.
Izraeli e njohu Kosovën më 1 shkurt 2021, pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Uashingtonit.
Dokumenti, i titulluar zyrtarisht Marrëveshja për Normalizimin Ekonomik ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, në dy versione për palën kosovare dhe serbe, u nënshkrua nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe kryeministri i atëhershëm i Kosovës Avdula Hoti më 4 shtator 2020 në Shtëpinë e Bardhë në prani të presidentit të atëhershëm dhe aktual të SHBA-së, Donald Trump.
Normalizimi i marrëdhënieve mes Izraelit dhe Kosovës ishte pjesë e Marrëveshjes së Uashingtonit.
- Kosova nënshkruan marrëveshjen e tregtisë së lirë me vendet e Shoqatës Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA).
EFTA përfshin Islandën, Lihtenshtajnin, Norvegjinë dhe Zvicrën.
Marrëveshja u arrit pas më shumë se dy vjet negociatash.
Ceremonia e nënshkrimit u zhvillua në margjinat e Forumit Ekonomik Botëror në Davos.
Anëtarët e EFTA-s dhe kryeministri i Kosovës Albin Kurti thanë se marrëveshja do të ishte e dobishme reciproke.
Mallrat me origjinë nga Kosova do të eksportohen në vendet e EFTA-s dhe kompanitë vendore do të lirohen nga taksat doganore për to. Deri më tani, prodhuesit kosovarë u është dashur të paguajnë doganë shtesë deri në 10 për qind.
Tregtia ndërmjet shteteve të EFTA-s dhe Kosovës është rritur me shpejtësi që nga viti 2008, duke arritur në mbi 176 milionë euro në vitin 2023. Eksportet kryesore të EFTA-s në Kosovë në vitin 2023 përfshinin automjete, produkte farmaceutike, pajisje dhe duhan. Në të njëjtin vit, eksportet e Kosovës në vendet e EFTA-s përbëheshin kryesisht nga mobilie, plastikë, produkte hekuri dhe çeliku, si dhe produkte druri.
- Këshilli i BE-së emëron Sørensen si Përfaqësues Special për Dialogun Beograd-Prishtinë.
Diplomati danez filloi detyrën më 1 shkurt me një mandat fillestar prej 13 muajsh.
Peter Sørensen pritet të fokusohet ekskluzivisht në dialogun Beograd-Prishtinë, ndërsa paraardhësi i tij, Miroslav Lajçak i Sllovakisë, ishte gjithashtu përgjegjës për çështje të tjera rajonale.
Mandati i Lajçakut skadoi më 31 janar.
Dialogu i udhëhequr nga BE-ja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, i cili filloi në vitin 2011, ende nuk ka çuar në zbatimin e plotë të marrëveshjeve të arritura. Detyra e Përfaqësuesit të ri Special të Bashkimit Evropian do të jetë promovimi i normalizimit të marrëdhënieve gjithëpërfshirëse ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, kryesisht përmes zbatimit të Marrëveshjes Për Rrugën Drejt Normalizimit (Agreement on the Path to Normalization) dhe Aneksit të Zbatimit (Implementation Annex), të miratuar në shkurt dhe mars 2023 me ndërmjetësimin e BE-së. Duke pasur parasysh kushtet sfiduese për zgjidhjen ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, të cilat janë komplikuar nga fushata parlamentare në Kosovë dhe protestat e mëdha antiqeveritare në Serbi, ekspertët politikë nuk presin shumë përparim në dialog, veçanërisht tani në fillimet e mandatit të Peter Sørensen.
- Mali i Zi rifillon hetimet për krimet e luftës së viteve 1990
Prokuroria Speciale e Shtetit (SDT) në Mal të Zi ka njoftuar rifillimin e hetimeve për krimet e luftës të kryera në territorin e Malit të Zi gjatë luftërave në ish-Jugosllavi në fillim të viteve 1990.
Ai planifikon të rishikojë katër raste: kampin për të burgosurit kroatë të luftës në Morin (gjirin e Kotorrit); vrasjet dhe dëbimet e popullsisë muslimane (boshnjake) në Bukovica afër Pljevljes; prita e një kolone refugjatësh shqiptarë nga Kosova në Kaludjerski Laz (Rožaje), e cila rezultoi në 22 të vdekur; dhe deportimi i disa dhjetëra refugjatëve boshnjakë në Republika Srpska (Bosnjë dhe Hercegovinë), ku gati të gjithë u vranë.
Katër persona ishin dënuar më parë për rastin e kampit Morin; të gjithë të dyshuarit për rastet e tjera janë liruar.
Ekipet speciale të hetimit janë ngritur tani për të shqyrtuar rastet në dritën e provave të reja nga Mekanizmi Ndërkombëtar i Mbetur për Gjykatat Penale, pasardhësi i Gjykatës Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë. Të dhënat e mbledhura nga Mekanizmi iu transferuan Prokurorisë Speciale të Malit të Zi në shtator të vitit 2024.
Hetimi i krimeve të luftës nga vitet 1990 dhe nxjerrja e autorëve para drejtësisë është një fushë e rëndësishme për të siguruar suksesin e negociatave të Malit të Zi me Bashkimin Evropian sipas Kapitullit 23 – Gjyqësori dhe të Drejtat Themelore.
