- Komisioni Evropian pret që Bosnja e Hercegovina dhe Serbia të përshpejtojnë harmonizimin e ligjeve të tyre me rregulloret për viza të BE-së
Mospërputhja e rregulloreve të Bosnjë dhe Hercegovinës me ato të vizave të BE-së kontribuon në rritje të migrimit të parregullt në BE përmes rrugës së Ballkanit Perëndimor, sipas një raporti të miratuar nga Komisioni më 6 dhjetor dhe të publikuar më 9 dhjetor.
Qytetarët e vendeve që gëzojnë udhëtime pa viza në Ballkanin Perëndimor, mbërrijnë me fluturime të rregullta si turistë dhe më pas përpiqen të hyjnë ilegalisht në BE. Pavarësisht një rënie të përgjithshme të kalimeve të parregullta kufitare në BE përmes rrugës së Ballkanit Perëndimor, në nëntë muajt e parë të këtij viti ka pasur afërsisht 30% më shumë kalime në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Në nëntë muajt e parë të vitit 2024, 90% e të gjitha kalimeve të parregullta kufitare në rrugën e Ballkanit Perëndimor janë regjistruar përgjatë këtij kufiri.
Qytetarët nga Bosnja dhe Hercegovina mund të udhëtojnë pa viza në 7 vende, qytetarët e të cilëve kërkojnë vizë për të hyrë në BE: Azerbajxhani, Kina, Kuvajti, Katari, Rusia, Turqia. Përveç kësaj, qytetarët e Arabisë Saudite nuk kanë nevojë për vizë gjatë verës. Pasi BeH prezantoi vizat për qytetarët e Bahreinit në vitin 2023 dhe për qytetarët e Omanit në vitin 2024, Komisioni Evropian pret harmonizim të mëtejshëm me politikën e vizave të BE-së. Megjithatë, mungon vullneti politik në Sarajevë (kjo ka të bëjë me Turqinë) dhe Banja Luka (kjo ka të bëjë me Rusinë) për të vendosur viza për qytetarët e “vendeve mike”.
Serbia ka një regjim pa viza me 16 vende, qytetarët e të cilëve kërkojnë vizë për të hyrë në BE: Armenia, Azerbajxhani, Bahreini, Bjellorusia, Kina, Indonezia, Xhamajka, Kirgistani, Kuvajti, Kazakistani, Mongolia, Omani, Katari, Rusia, Surinami dhe Turqia. Mungesa e shtrirjes kontribuon në një rrezik të shtuar të migrimit të parregullt drejt BE-së përmes rrugës së Ballkanit Perëndimor. Komisioni Evropian pret që Serbia të përshpejtojë harmonizimin e politikës së saj të vizave, thuhet në raport.
Në nëntor 2023, Serbia miratoi një plan për t’u përafruar me politikën e vizave të BE-së, duke deklaruar se pajtueshmëria e plotë do të ndodhte një vit ose gjashtë muaj përpara anëtarësimit në BE. Megjithatë, duke pasur parasysh ritmin e ngadaltë të negociatave të anëtarësimit të Serbisë, kjo pritet të marrë vite, thonë mediat.
- Kroacia mund ta ngadalësojë integrimin evropian të Malit të Zi
Kroacia i ka dërguar një dokument jozyrtar Malit të Zi me kërkesë për zgjidhjen e një sër çështjesh që, sipas dokumentit, dëmtojnë marrëdhëniet e ndërsjella mes dy vendeve.
Dokumenti u dërgua në mes të nëntorit. Mediat malazeze u informuan për këtë kërkesë në fillim të dhjetorit të këtij viti.
Sipas gazetarëve, Ministria e Jashtme e Malit të Zi ka marrë një dokument me dhjetë pika. Ndër çështjet e listuara nga pala kroate:
• çështja e pronësisë së anijes trajnuese Jadran,
• përcaktimi i kufijve mes dy vendeve pranë gadishullit të Prevlakës,
• mbrojtja e identitetit të “pakicës kombëtare autoktone” kroate në Mal të Zi, në veçanti, zbatimi i së drejtës për arsim dhe kthimi i pronës,
• hetimi i krimeve të luftës dhe ndëshkimi i kriminelëve të luftës, kryesisht ata të përfshirë në sulmin në Dubrovnik në 1991-1992,
• sigurimin e kompensimit “të drejtë dhe dinjitoz” për të gjithë të burgosurit kroatë të mbajtur në kampet në Mal të Zi gjatë agresionit kundër Kroacisë,
• kërkimi i të zhdukurve gjatë luftës në fillim të viteve 1990,
• zgjidhja e çështjes së emrit të pishinës së qytetit të Kotorrit, që mban emrin e një sportisti që ishte roje në një kamp për të burgosurit kroatë të luftës gjatë sulmit në Dubrovnik.
Ministria e Jashtme e Malit të Zi ka shprehur gatishmërinë për negociata me Zagrebin edhe në formë të një dokumenti jozyrtar. Për çështjen e emrit të pishinës së Kotorrit, vendimi është marrë nga autoritetet lokale, së fundmi janë mbajtur zgjedhjet në këtë komunë, ndërsa organet e reja të vetëqeverisjes ende nuk janë formuar, theksoi MPJ.
Kështu, zgjidhja e çështjeve të hapura midis Zagrebit dhe Podgoricës mund të jetë një proces afatgjatë.
Dokumenti jozyrtar kroat erdhi në prag të mbylljes së pritshme të katër kapitujve në negociatat e Malit të Zi me Bashkimin Evropian deri në fund të këtij viti. Ekziston frika se çështjet e pazgjidhura dypalëshe midis Podgoricës dhe Zagrebit do ta ngadalësojnë këtë proces.
- Në listën e zezë të SHBA-së u shtua ish-zëvendëskryeministri i Maqedonisë së Veriut dhe gjyqtari i Gjykatës së Apelit
Departamenti Amerikan i Shtetit ka vendosur sanksione ndaj ish-zëvendëskryeministrit të Maqedonisë së Veriut Artan Grubi, anëtarëve të familjes së tij dhe gjyqtarit të Gjykatës së Apelit të Maqedonisë së Veriut Enver Bexheti për korrupsion, pasi ka pranuar ryshfet për të minuar procedurat gjyqësore në lidhje me dënimin penal të Sasho Mijalkovit, Drejtor i Drejtorisë së Sigurisë së Maqedonisë së Veriut dhe Kundërzbulimit.
Mijalkov ishte gjithashtu në listën e zezë dy vjet më parë. Ai e drejtoi agjencinë nga viti 2006 deri në 2015 dhe u akuzua për përgjimin e paligjshëm të qindra njerëzve.
Rasti “Target-Fortress” (“Target-Tvrdina” ose “Target-Fortress”) filloi në dhjetor 2017. Në vitin 2021, Gjykata Penale e shpalli Mijalkovin fajtor për keqpërdorim të pozitës zyrtare dhe marrjen e shpërblimit për disa shërbime të paligjshme dhe e dënoi atë me 12 vjet burg në vitin 2021. Nga ana e tij, Bexheti, si gjyqtar relator në Gjykatën e Apeli, nuk caktoi gjykim për muaj të tërë. Ndërkohë, në Ligjin Penal u bënë ndryshime që zbutën dënimet për shpërdorim detyre. Si rezultat, në tetor 2023, Gjykata Penale në Shkup e mbylli rastin e përgjimit masiv.
Rasti “Target-Tvrdina” është një nga shembujt më të spikatur të abuzimit nga ish-persona të rangut të lartë në Maqedoninë e Veriut. Në fillim ishte një rast i profilit të lartë, por të akuzuarit nuk u dënuan kurrë për arsye të ndryshme.
- Një projektligj për “Agjentët e Huaj” i është dorëzuar Kuvendit të Serbisë
Projektligji, i paraqitur në parlament nga një anëtar i Lëvizjes pro-ruse të Socialistëve (Pokret socialista), zëvendëskryeministri Aleksandar Vulin, synon të rregullojë organizatat që marrin më shumë se 50% të financimit të tyre nga burime të huaja dhe të krijojë një regjistër për “agjentët e huaj”.
Vulin e ka potretizuar projektligjin si diçka që bëhet për transparencë, duke e krahasuar atë me Aktin e Regjistrimit të Agjentëve të Huaj të SHBA (FARA). Megjithatë, opozita serbe dhe vëzhguesit ndërkombëtarë besojnë se projektligji i socialistëve është një version i Ligjit të Agjentëve të Huaj të Rusisë, që synon të shtypë mospajtimin.
“Ky projektligj paraqet një kërcënim serioz dhe të drejtpërdrejtë për organizatat e shoqërisë civile, duke rrezikuar rolin e tyre në mbrojtjen e vlerave demokratike, të drejtave të njeriut dhe integrimit evropian,” tha Komiteti Ekonomik dhe Social i BE-së në një deklaratë më 3 dhjetor. KESE paralajmëroi se një legjislacion i tillë është i papajtueshëm me vlerat themelore të Bashkimit Evropian dhe mund të pengojë përparimin e Serbisë drejt anëtarësimit. “Ne u bëjmë thirrje ligjvënësve serbë që të marrin në konsideratë implikimet e projektligjit të propozuar dhe të shmangin veprimet që mund të dëmtojnë shoqërinë civile dhe të pengojnë përparimin e Serbisë në rrugën e saj evropiane,” vuri në dukje EESC.
- Konflikti “buxhetor” mes bashkisë së Banja Lukës dhe autoriteteve të Republikës Srpska
Arsyeja e mosmarrëveshjes është një projektligj i qeverisë së Republika Srpska që redukton të ardhurat buxhetore nga tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) në qytetet Banja Luka dhe Bijeljina.
Sipas kryetarit të komunës së Banja Lukës, Drashko Stanivukoviq, për shkak të këtij ligji, Banja Luka do të marrë rreth gjashtë milionë marka (rreth tre milionë euro) më pak në vitin 2025.
Më 6 dhjetor, kryetari i bashkisë së Banja Lukës urdhëroi të fiken dritat rreth ndërtesës së qeverisë dhe rezidencës presidenciale të RS. Përveç kësaj, autoritetet e qytetit bllokuan hyrjen në zonën e parkimit pranë institucioneve qeveritare të RS. Stanivukoviq njoftoi gjithashtu mbylljen e ngrohjes në institucionet e RS që kanë borxhe ndaj Banja Lukës dhe ndërprerjen e shërbimit të linjës ajrore në aeroportin, i cili ndodhet rreth njëzet kilometra larg qytetit.
Më 9 dhjetor, disa qindra qytetarë u mblodhën para Pallatit të Republikës Srpska në Banja Luka, ku ndodhet rezidenca e Presidentit, për të protestuar kundër ligjit të diskutueshëm.
Nëse autoritetet nuk e tërheqin ligjin e diskutueshëm, aktet e protestës, duke përfshirë aksionet para institucioneve të RS, do të vazhdojnë, kërkoi Stanivukoviç.
Media rajonale vuri në dukje se Banja Luka dhe Bijeljina ishin dy qytetet e vetme më të mëdha në Republika Srpska të kryesuar nga kryebashkiakë që nuk janë anëtarë të partisë SNSD të Dodik (Aleanca e Social Demokratëve të Pavarur) ose parti të tjera të koalicionit qeverisës në RS. Në veçanti, Drashko Stanivukoviç është anëtar i Partisë opozitare të Progresit Demokratik (PDP). Kështu, vendimet e qeverisë për të ulur buxhetet e Banja Lukës dhe Bijeljinës mund të jenë një luftë midis Dodik dhe kundërshtarëve të tij politikë.
