- Zyra e Prokurorit të BeH urdhëron arrestimin e krerëve të Republika Srpska
Prokuroria e Bosnjës dhe Hercegovinës ka lëshuar urdhra arresti për presidentin e Republikës Srpska, Milorad Dodik, kryeministrin e Republikës Srpska, Radovan Višković dhe kryetarin e Asamblesë së Republika Srpska, Nenad Stevandić. Udhëheqja e RS akuzohet për “shkelje të rendit kushtetues”, që është një vepër penale.
Zyra e Prokurorisë së BeH-së ia ka përcjellë urdhrin Policisë Gjyqësore të Bosnjës dhe Herzegovinës, e cila ka kërkuar ndihmë në ekzekutimin e mocionit nga Agjencia e Hetimit dhe Mbrojtjes së BeH (SIPA). Megjithatë, sipas ligjeve të miratuara së fundmi në Republika Srpska, Zyra e Prokurorit të BeH, SIPA dhe gjyqësori i BeH janë të ndaluar të veprojnë në Republika Srpska si të tilla.
Ministri i Brendshëm i Republika Srpska, Sinisa Karan tha se asnjë nga “institucionet antikushtetuese” të Bosnje dhe Hercegovinës nuk do të jetë në gjendje të veprojë në territorin e Republikës Srpska. “Askush nuk do të arrestojë përfaqësuesit e Republika Srpska,” theksoi ai.
Dodik, Višković dhe Stevandić, duke komentuar urdhër-arrestet, thanë se do të vazhdojnë të punojnë në Republika Srpska, duke injoruar vendimin e Prokurorisë së BeH. Ata e bënë të qartë se nuk besonin se do të ndaloheshin.
Nisur nga kompleksiteti i situatës, SIPA bëri një vlerësim të rreziqeve të sigurisë, duke arritur në përfundimin se ato janë “të larta”. Agjencia ka kërkuar që Policia Gjyqësore e BeH të marrë të dhëna shtesë mbi rastin nga zyra e prokurorit të BeH.
- EUFOR do të zgjerojë përkohësisht forcat në BeH.
Misioni ushtarak i Bashkimit Evropian në Bosnje dhe Hercegovinë, EUFOR Althea, njoftoi këtë më 7 mars. Kjo është një masë proaktive që synon të ndihmojë Bosnje dhe Hercegovinën në interes të të gjithë qytetarëve, thekson raporti.
Kontingjenti i EUFOR Althea në Bosnje dhe Hercegovinë është përforcuar me njësi shtesë nga Republika Çeke, Italia dhe Rumania.
Komandanti i EUFOR-it në BeH Florin-Marian Barbu theksoi se vendosja e njësive rezervë tregon përkushtimin e forcave evropiane për paqen dhe stabilitetin.
“BE nuk do të rrezikojë progresin e bërë në vitet e fundit drejt një krize politike që sfidoi funksionalitetin politik të Bosnjë dhe Hercegovinës në muajt e fundit,” theksoi Luigi Sorreca, Shefi i Delegacionit të BE në Bosnje dhe Hercegovinë, në një fjalim drejtuar forcave rezervë të EUFOR.
Kjo është hera e dytë në tre vjet që BE vendos të vendosë një pjesë të forcave të saj rezervë EUFOR.
Masa erdhi në sfondin e deklaratave kontradiktore të zyrtarëve hungarezë në mbështetje të udhëheqjes së Republika Srpska.
Anëtari i Presidencës së Bosnjës dhe Hercegovinës, Zheljko Komshiq, i ka kërkuar zyrtarisht Këshillit Evropian tërheqjen e kontingjentit hungarez të EUFOR-it nga BeH. Ai deklaroi se shkak për këtë janë aktivitetet e zyrtarëve të lartë hungarezë, të cilët në pozitat e tyre shprehin mbështetje të drejtpërdrejtë politike dhe ekonomike për z. Milorad Dodik.
Për shkak të pozicioneve të tilla politike nga zyrtarë të rangut të lartë hungarez, publiku i gjerë në Bosnje dhe Hercegovinë ka krijuar një perceptim të njëanshmërisë së tyre të dukshme, e cila në fund mund të çojë në mosbesim ndaj qëllimeve të sinqerta të misionit EUFOR Althea, theksoi Komshiq.
Në të njëjtën kohë, pas fillimit të dislokimit të forcave rezervë të EUFOR-it (pa kontingjentin hungarez), Dodik deklaroi se së shpejti do të zhvillojë një takim të nivelit të lartë me përfaqësuesit e Federatës Ruse dhe do t’u kërkojë atyre të vënë veton ndaj pranisë së EUFOR-it të EUFOR-it. “Unë do t’u kërkoj rusëve të vënë veton ndaj kësaj dhe të mos lejojnë që një strukturë subversive që abuzon me mandatin e OKB-së dhe na kërcënon ne, serbëve, duke futur disa forca vetëm sepse e kërkon Sarajeva, të mbetet në vend,” tha ai.
Bashkimi Evropian nisi misionin ushtarak EUFOR Althea në Bosnje dhe Hercegovinë më 2 dhjetor 2004, nëntë vjet pas përfundimit të luftës. Më 1 nëntor 2024, Këshilli i Sigurimit i OKB-së miratoi njëzëri një rezolutë që zgjati mandatin e EUFOR Althea në BeH për 12 muaj të tjerë.
- Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s viziton Bosnje dhe Hercegovinën, Kosovën
Më 10-11 mars, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte udhëtoi për në Sarajevë dhe Prishtinë. Në Sarajevë, ai u takua me zyrtarë të lartë të Bosnjë-Hercegovinës, duke përfshirë anëtarë të Presidencës, Kryeministrin, Ministrin e Punëve të Jashtme, Ministrin e Mbrojtjes dhe Ministrin në detyrë të Sigurisë, si dhe Komandantin e Selisë së NATO-s në Sarajevë, Përfaqësuesin e Lartë në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Komandantin e EUFOR-it.
Gjatë vizitës, z. Rutte theksoi se “NATO mbetet shumë e përkushtuar ndaj stabilitetit dhe sigurisë së këtij rajoni. (…) NATO mbështet plotësisht sovranitetin dhe integritetin territorial të Bosnjë dhe Hercegovinës”. Ai shtoi se “Marrëveshja e Paqes e Dejtonit është gur themeli i paqes në këtë vend dhe duhet respektuar”. “Ne mbështesim Zyrën e Përfaqësuesit të Lartë. Çdo aktivitet që cenon Marrëveshjen e Dejtonit, rendin kushtetues apo institucionet shtetërore është i papranueshëm. Retorika dhe veprimet inflamatore janë të rrezikshme, pasi ato përbëjnë një kërcënim të madh për stabilitetin dhe sigurinë e BeH,” tha Rutte.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s theksoi gjithashtu nevojën që liderët politikë në Bosnje dhe Hercegovinë të bëjnë pjesën e tyre dhe të “marrin përgjegjësi” për përparimin dhe stabilitetin në vendin e tyre.
Ai e bëri të qartë se “ky nuk është viti 1992” dhe se NATO dhe partnerët ndërkombëtarë të Aleancës janë të pranishëm në Bosnje dhe Hercegovinë dhe “nuk do të lejojnë një vakum sigurie”.
Në Prishtinë, Sekretari i Përgjithshëm udhëhoqi një vizitë nga Këshilli i Atlantikut të Veriut dhe partnerët pjesëmarrës në misionin ushtarak të udhëhequr nga NATO në Kosovë, KFOR-i dhe ekipi ndërlidhës dhe këshillues i NATO-s (NLAT). Së bashku me Zëvendës Sekretaren e Përgjithshme të NATO-s Radmila Šekerinska dhe Kryesuesin e Komitetit Ushtarak të NATO-s, Admiralin Giuseppe Cavo Dragone, ata u takuan me udhëheqjen dhe personelin e KFOR-it dhe NLAT-së, si dhe shkëmbyen mendime me shefat e misioneve të Bashkimit Evropian, Misionin e BE-së për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX), Misionarin e OKB-së dhe Sekretarin Special të OKB-së. UNMIK-u dhe Ushtruesi i Detyrës së Shefit të Misionit të OSBE-së. Sekretari i Përgjithshëm u takua edhe me lidershipin kosovar.
“Trupat tona të KFOR-it punojnë pa pushim për të siguruar një mjedis të sigurt për të gjithë individët dhe komunitetet që jetojnë në Kosovë, në përputhje me mandatin e gjatë të KFOR-it në OKB. Përveç kësaj, Ekipi Këshillues dhe Ndërlidhës i NATO-s vazhdon të mbështesë organizatat e sigurisë në Kosovë, përmes ngritjes së kapaciteteve, edukimit dhe koordinimit të trajnimit”, tha Rutte. “Një rajon i sigurt i Ballkanit Perëndimor do të thotë më shumë siguri në të gjithë zonën euroatlantike”, theksoi Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s. “NATO do të vazhdojë të luajë rolin e saj, brenda mandatit tonë për sigurinë e të gjithëve. Ne e bëjmë këtë në koordinim të ngushtë me Policinë e Kosovës dhe Misionin e BE-së për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX), në rolet tona përkatëse si mbrojtës të sigurisë”, shtoi ai.
“Rruga drejt paqes afatgjatë është politike. Në këtë drejtim, NATO do të vazhdojë të mbështesë plotësisht normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, të udhëhequr nga Bashkimi Evropian. Kjo është mënyra e vetme për të zgjidhur çështjet në pritje dhe për të siguruar një të ardhme të qëndrueshme, duke siguruar që të drejtat e të gjitha komuniteteve të respektohen dhe të mbrohen”, tha Rutte. “Dhe për të çuar përpara këtë dialog, të dyja palët duhet të tregojnë fleksibilitet, të bëjnë kompromiset e nevojshme dhe të fokusohen në përfitimet afatgjata.”
Vizita e Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s në rajon u zhvillua në mes të një përshkallëzimi të krizës politike të shkaktuar nga konflikti midis qeverisë qendrore dhe udhëheqjes së Republikës Srpska dhe në prag të shpalljes së rezultateve të zgjedhjeve parlamentare në Kosovë, të cilat, sipas perspektivës, duhet të çojnë në një riformatim të qeverisë.
- Maqedonia e Veriut do të bashkëpunojë për mbrojtjen me SHBA-në dhe Hungarinë
Maqedonia e Veriut duhet të fokusohet në zhvillimin e ushtrisë së saj, tha ministri i Mbrojtjes Vlado Misajlovski në një intervistë për Zërin e Amerikës, duke komentuar mbi çështjen e vazhdimit të ndihmës ushtarake për Ukrainën.
“Ne jemi këtu për të ndihmuar në atë mënyrë që sa të jetë e mundur të ruhet interesi ynë. Fokusi ynë kryesor është populli ynë maqedonas, qytetarët tanë dhe, natyrisht, gatishmëria jonë luftarake të jetë vazhdimisht në nivel të lartë. Dhe për këtë unë vazhdimisht them se duhet të modernizojmë, të marrim pajisje të reja”, theksoi ai.
Sipas tij, Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë më mbështetësit për zhvillimin e ushtrisë maqedonase. “Nëse ka pasur ndonjë vend që na ka ndihmuar në masën maksimale, është Amerika,” tha ai. “Ne do të përpiqemi për modernizimin maksimal dhe do të angazhohemi për këtë miqësi strategjike”, shtoi ministri.
Ai foli edhe për kontratat për furnizim me pajisje amerikane për Maqedoninë e Veriut, të cilat tashmë janë në proces.
Sipas tij, të gjitha 96 mjetet e blinduara JLTV duhet të mbërrijnë deri në fund të vitit, ndërsa Strykers do të dorëzohen në muajt në vijim. “Do të kemi pothuajse mjetet e blinduara më të mira”, tha kreu i Ministrisë së Mbrojtjes.
Ai gjithashtu raportoi se në dhjetor, Maqedonia e Veriut nënshkroi marrëveshje të reja për financimin amerikan. “Ne kemi nënshkruar rreth gjashtë kontrata me vlerë mbi 20 milionë euro për pajisje të ndryshme”, tha ministri, duke shtuar se këto janë “dronë të cilësisë së lartë, të sofistikuar” dhe projekte të sigurisë kibernetike. “Tashmë janë nënshkruar gjashtë marrëveshje të shkëlqyera dhe dua të theksoj se e gjithë kjo vjen drejtpërdrejt nga fondet e SHBA-së”, tha ministri.
Shefi i Ministrisë së Mbrojtjes njoftoi gjithashtu nënshkrimin e një marrëveshjeje dypalëshe ndërmjet Maqedonisë së Veriut dhe Hungarisë për trajnimin ushtarak. “Këtë vit do të jemi dëshmitarë të stërvitjeve të përbashkëta në Ohër,” vuri në dukje ai.
Sipas zyrtarit të lartë të mbrojtjes, palët diskutuan edhe mënyrat për përmirësimin e bashkëpunimit në industrinë e mbrojtjes.
Kursi i deklaruar për zhvillimin e bashkëpunimit maqedono-amerikan dhe maqedono-hungarez në sferën e mbrojtjes, si dhe ndryshimi i retorikës në lidhje me ndihmën për Ukrainën, janë të natyrshme në kontekstin e prioriteteve aktuale gjeopolitike të Shkupit.
- Serbia tërheq votën e saj për rezolutën e autorizuar nga Ukraina në OKB
Ministri i Jashtëm serb Marko Gjuriq raportoi se misioni serb në OKB kishte ndryshuar votën e tij në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së për rezolutën ukrainase, e cila mbështet integritetin territorial të Ukrainës dhe dënon agresionin rus. “Misioni ynë në OKB ndryshoi votën e tij në ‘abstenim’ në Sekretariatin e OKB-së dhe kjo i dha fund çështjes,” theksoi Gjuriq.
Ministri i Jashtëm tha se përgjegjësia për gjithçka ndodhi i takon atij. “Detyra jonë është gjithashtu të monitorojmë situatën aktuale, të përshtatim pozicionin e Serbisë me ndryshimet gjeopolitike që po shfaqen. Prandaj mendoj se duhet të abstenonim dhe përgjegjësinë për këtë nuk do t’ia kaloj as profesionit dhe as sektorëve, përgjegjësia politike nuk është e presidentit, ajo është kryesisht tek unë. Dhe nëse dikush duhet të kërkojë falje, ai jam unë”, theksoi ministri.
Më 24 shkurt, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi një rezolutë duke riafirmuar mbështetjen e saj për Ukrainën dhe integritetin e saj territorial. U votuan dy versione të rezolutës – versioni amerikan, si dhe ai i hartuar nga Ukraina dhe aleatët e saj evropianë. Serbia abstenoi nga votimi për rezolutën e mëparshme, por e mbështeti këtë të fundit.
Menjëherë pas kësaj, presidenti serb Aleksandar Vuçiq tha se Serbia kishte bërë një gabim duke votuar “po”. Kremlini tha në atë kohë se Rusia pranoi faljen e Vuçiqit për “gabimin teknik” dhe “votimin e pasaktë” të rezolutës për Ukrainën në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, por priste që vota “po” të tërhiqej.
Megjithatë, vendimi i Beogradit për të ndryshuar qëndrimin e tij për rezolutën ukrainase nuk shpjegohet vetëm si një hap drejt Moskës, por edhe si një përkulje ndaj Uashingtonit, duke pasur parasysh se SHBA-ja atëherë po propozonte projekt-rezolutën e saj alternative për konfliktin ruso-ukrainas në OKB dhe delegacioni serb “abstenoi” gjatë votimit për atë dokument.
- Vizita e Donald Trump Jr në Beograd
Më 11 mars, Donald Trump Jr., djali i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, mbërriti në Beograd ku u takua me presidentin serb Aleksandar Vuçiq.
Presidenti Aleksandar Vuçiç i ka treguar Trump Jr një panoramë të lagjeve të reja të Beogradit nga tarraca e pallatit presidencial. Ai shprehu shpresën se vizita do të thellojë lidhjet ndërmjet Serbisë dhe SHBA-së.
“Një bisedë e përzemërt me Donald Trump Jr., djalin e Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, për marrëdhëniet dypalëshe midis Serbisë dhe SHBA-së dhe tema aktuale që formësojnë skenën politike dhe ekonomike globale. Theksova rëndësinë e marrëdhënieve ekonomike dhe politike midis Serbisë dhe SHBA-së dhe theksova rëndësinë e bashkëpunimit strategjik midis dy vendeve dhe projekteve të përbashkëta në vitet e ardhshme. Ky takim simbolizon angazhimin e punës dypalëshe për zgjidhjen e sfidës globale”. në profilin e tij në Instagram.
Mediat besojnë se vizita e djalit të presidentit amerikan në Beograd është e lidhur me planet e paralajmëruara më parë të familjes Trump, përkatësisht dhëndrit të presidentit, për të ndërtuar një hotel në vendin e ndërtesës së Shtabit të Përgjithshëm të shkatërruar gjatë bombardimeve të NATO-s. Supozohet se kjo, si dhe projekte të tjera të mundshme të përbashkëta, nga udhëheqja serbe shihen si një mundësi për të ndërtuar lidhje më të ngushta me Shtëpinë e Bardhë, në radhë të parë për të ndikuar në politikën amerikane ndaj Ballkanit Perëndimor.
