- Sanksionet e SHBA-së kundër NIS AD Novi Sad
Shtetet e Bashkuara kanë vendosur disa nga sanksionet më të ashpra ndaj industrisë ruse të naftës, njoftoi më 10 janar Departamenti Amerikan i Thesarit.
Në veçanti, kompanitë ruse të naftës Gazprom Neft dhe Surgutneftegaz, si dhe më shumë se dy duzina degë të tyre, janë subjekt i masave kufizuese.
Edhe NIS AD Novi Sad, një filial i Gazprom Neft me bazë në Serbi, është vendosur në listën e sanksioneve.
Gazprom Neft është aksioneri më i madh i NIS, me 50% të aksioneve. 6,15 % i takon filialit të saj, Gazprom. Republika e Serbisë zotëron 29,87 %, dhe aksionarët e vegjël zotërojnë 13,98 % të kompanisë.
NIS janë vendosur sanksione të rënda dhe SHBA-të kërkojnë tërheqjen e plotë të interesave ruse nga kompania, deklaroi presidenti serb Aleksandar Vuçiq. Sipas tij, Serbia duhet të fillojë menjëherë planin e transformimit të pronësisë së NIS, i cili duhet të miratohet nga pala amerikane.
“Ne do të kemi vetëm 45 ditë kalendarike për të gjitha operacionet, duke përfunduar më 25 shkurt. Vetëm transaksionet financiare mund të shtyhen edhe për 15 ditë të tjera, deri më 12 mars. Këto transaksione financiare duhet gjithashtu të miratohen nga departamenti i OFAC në qeverinë e SHBA-së (Zyra e Jashtme Kontrolli i aseteve të Departamentit të Thesarit të SHBA-së”, tha Vuçiq.
Ekspertët besojnë se ka mundësi që Serbia të ketë pronësinë e shumicës duke blerë të gjithë aksionet ruse. Megjithatë, nëse pala ruse nuk dëshiron të negociojë shitjen e aksioneve të saj, Beogradi mund ta shtetëzojë atë. Në këtë rast, shteti duhet t’i paguajë palës ruse vlerën aktuale të aksionerit të paketës së shtetëzuar.
NIS është një nga kompanitë më fitimprurëse të Serbisë, një nga eksportuesit e saj më të mëdhenj dhe pikëmbështetja e sistemit energjetik të vendit. Vitin e kaluar, të ardhurat e NIS u rritën në 3.3 miliardë euro, që është 4.5% e PBB-së së Serbisë.
- Presidenti aktual kroat Zoran Milanoviq fiton raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale
Partia Social Demokrate (SDP) e qendrës së majtë, Zoran Milanoviq, e mbështetur nga qendra e majtë, fitoi më shumë se 1.1 milion vota (duke siguruar 75% të votave).
Kandidati nga Bashkimi Demokratik Kroat i qendrës së djathtë, HDZ, Dragan Primorac, fitoi pak më shumë se 380,000 vota (duke siguruar 25% të votave).
Pjesëmarrja ishte rreth 44 për qind.
Rezultatet e zgjedhjeve ishin një humbje e madhe për partinë në pushtet HDZ, të udhëhequr nga kryeministri Andrej Plenkoviq.
Pushteti i presidentit është i kufizuar në Kroaci, por ai, si Komandant i Përgjithshëm Suprem i Forcave të Armatosura, kontrollon politikën e jashtme së bashku me qeverinë e vendit. Këto dy fusha kanë qenë shkaku i kontradiktave të vazhdueshme mes Milanoviqit dhe Plenkoviqit, kryesisht për ndihmën për Ukrainën. Kjo tendencë pritet të vazhdojë.
- Protestat e studentëve në Serbi vazhdojnë
Shumica e universiteteve shtetërore në Beograd, Novi Sad, Nish dhe Kragujevc janë mbyllur. Studentët, të mbështetur nga publiku, bllokuan shkëmbimet kryesore të trafikut dhe mbajtën tubime para institucioneve shtetërore – Gjykatës Kushtetuese në Beograd, Agjencisë së Informacionit të Sigurisë (Bezbednosno-informativna agencija, BIA) në Novi Sad.
Në kujtim të atyre 15 viktimave që vdiqën në shembjen fatale të tendës së një stacioni treni në Novi Sad, 15 minuta heshtje – një minutë për çdo jetë – u mbajtën gjithashtu në Serbi.
Dhjetëra mijëra të rinj morën pjesë në protestat e 7-13 janarit.
Krahas tubimeve të studentëve, nuk munguan edhe protestat e opozitës dhe shoqërisë civile, fermerëve e të tjerë.
Opozita kërkon dorëheqjen e kryebashkiakut të Novi Sadit, Milan Gjuriq dhe kryeministrit Millosh Vuçeviç, kreut të Partisë Progresive Serbe (SNS) në pushtet, si dhe ndjekjen penale të atyre që janë përgjegjës për shembjen e tendës.
Publiku në masë dërrmuese i mbështet protestat, duke përkeqësuar mosbesimin ndaj autoriteteve aktuale serbe.
Sipas sondazhit të opinionit të kryer nga organizata joqeveritare CRTA (Centar za istraživanje, transparanje i odgovornost), 61% e qytetarëve serbë mbështesin protestat dhe bllokadat aktuale pas shembjes së tendës së stacionit hekurudhor të Novi Sadit, ku humbën jetën 15. njerëzit.
Fushata zgjedhore në Kosovë filloi më 11 janar
Zgjedhjet parlamentare të Kosovës janë caktuar për 9 shkurt, të cilat do të jenë zgjedhjet e para të rregullta parlamentare në Kosovë që nga pavarësia e saj në vitin 2008.
Të drejtë vote kanë gati 2 milionë e 76 mijë qytetarë. Në vetë Kosovë numri i votuesve është pak më i vogël se 1 milion e 971 mijë votues, ndërsa numri i qytetarëve të regjistruar për të votuar jashtë vendit është 105 mijë.
Parlamenti i Kosovës ka 120 ulëse. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka regjistruar 1280 kandidatë dhe 28 aktorë politikë për të marrë pjesë në zgjedhje, prej të cilëve 6 janë nga komuniteti serb.
Fillimi i fushatës zgjedhore në Kosovë zhvillohet në sfondin e një konflikti për pjesëmarrjen e partisë kryesore serbe të Kosovës, Listës Serbe (lista Srpska), në procesin zgjedhor.
Pra, Lista Serbe ka shprehur pakënaqësi me përbërjen e komisioneve zgjedhore dhe qendrave komunale të numërimit të votave në rrethet serbe, pasi shumica prej tyre kanë pak ose aspak përfaqësues partiakë.
Përfaqësuesit e Listës Serbe janë ankuar për “përpjekjet e KQZ-së për t’i penguar ata të marrin pjesë të barabartë në komisionet zgjedhore dhe në monitorimin e procesit zgjedhor”.
***
Është e rëndësishme që zgjedhjet parlamentare në Kosovë të mos çojnë në destabilizimin, theksoi Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte. Duke folur në Komisionin për Punë të Jashtme të Parlamentit Evropian, ai tha se NATO ishte në kontakt të vazhdueshëm si me Prishtinën ashtu edhe me Beogradin, veçanërisht tani kur kishte filluar fushata zgjedhore në Kosovë. “Sigurisht, ne jemi shumë në kontakt me Kosovën, natyrisht, me Serbinë, për t’u siguruar që zgjedhjet që do të vijnë në Kosovë më vonë në fillim të shkurtit nuk do të çojnë në destabilizim,” tha Rutte.
- Ish-oficerët e Shërbimit Sekret të Maqedonisë së Veriut shpallen fajtorë në rastin e përgjimit
Një gjykatë në Shkup ka shpallur aktgjykimin e saj të fajësisë për rastin Tvrdina, i cili është pjesë e përgjimit masiv të paligjshëm të Target-Tvrdina (Target-Fortesa) i mijëra qytetarëve të Maqedonisë së Veriut dhe shkatërrimit të sistemeve të përgjimit.
Shefi i shtabit të ish-drejtorit të Agjencisë Kombëtare për Kundërzbulim (Upravata za bezpečnost i kontrarazuznavanje, UBK), Toni Yakimovski dhe ish-oficerët e UBK-së, Goran Grujevski, Nikola Boshkovski dhe Valentina Symonoska u shpallën fajtorë për keqpërdorim të detyrës zyrtare dhe falsifikimin e dokumenteve. shkatërrimin e sistemeve të monitorimit të telekomunikacionit të UBK-së. Jakimovski dhe Symonoska ishin të pranishëm në sallën e gjyqit, ndërsa Grujevski dhe Boshkovski u larguan në Greqi, ku u gjykuan në mungesë.
Të pandehurit u shpallën fajtorë për shkatërrimin e sistemeve të vëzhgimit të komunikimit në vitin 2015.
I akuzuari Toni Yakimovski është dënuar me tre vjet burg për keqpërdorim të detyrës zyrtare dhe falsifikim të dokumenteve.
Goran Grujevski u dënua me 14 vjet e gjashtë muaj burg.
Nikolla Boshkovski u dënua me 14 vjet e gjashtë muaj burg.
Simonoska u dënua me dy vjet burg me kusht, me kusht që të mos ketë krim tjetër brenda pesë viteve.
Ish-ministrja e Punëve të Brendshme, Gordana Jankulovska, e cila gjithashtu ishte e akuzuar në këtë rast, u shpall i pafajshëm.
Rasti Target-Tvrdina për përgjimin e paligjshëm të bisedave telefonike është hapur në qershor të vitit 2017. Sipas aktakuzës, në periudhën nga viti 2008 deri në vitin 2015, pa urdhër të gjykatës, në mënyrë të paligjshme janë monitoruar së paku 4286 numra telefoni nga UBK-ja. Nga përgjimet janë prekur direkt dhe indirekt rreth 20 mijë qytetarë.
Të pandehurit në një tjetër hetim për përgjimin e quajtur Target ishin liruar më parë për shkak të skadimit të parashkrimit të çështjes pasi ndryshimet në Kodin Penal u miratuan në vitin 2023. Në veçanti, ish-drejtori i Agjencisë Kombëtare për Kundërzbulim, Sasho Mijalkov, iu shmang drejtësisë, që çoi në një skandal dhe akuza ndaj autoriteteve.
Vendimi aktual i Gjykatës duhet të demonstrojë efektivitetin e sundimit të ligjit, i cili është veçanërisht i rëndësishëm për Maqedoninë e Veriut duke pasur parasysh dëshirën e saj për të intensifikuar procesin e integrimit evropian.
