- Mali i Zi Mbyll Pesë Kapituj në Negociatat e Anëtarësimit në BE
Mali i Zi ka arritur një përparim në rrugën e tij drejt Bashkimit Evropian, duke mbyllur zyrtarisht pesë kapituj negociatash njëherësh.
Ky përparim i rëndësishëm e shtyu Komisioneren Evropiane për Zgjerim, Marta Kos, të deklarojë se vendi “nuk ka qenë kurrë më afër BE-së” dhe është kandidati më i përparuar për anëtarësim.
Sipas raporteve zyrtare, Mali i Zi ka mbyllur përkohësisht negociatat për pesë kapitujt e mëposhtëm (të cilët janë pjesë e grupeve të Tregut të Brendshëm dhe Rritjes së Qëndrueshme Ekonomike):
Kapitulli 3 – E drejta e themelimit dhe liria për të ofruar shërbime.
Kapitulli 4 – Lëvizja e lirë e kapitalit.
Kapitulli 6 – E drejta e shoqërive tregtare.
Kapitulli 11 – Bujqësia dhe zhvillimi rural.
Kapitulli 13 – Peshkimi.
Negociatat e pranimit midis Malit të Zi dhe BE-së filluan më 29 qershor 2012. Që atëherë, Podgorica ka hapur të gjitha kapitujt (33) dhe ka mbyllur përkohësisht 12.
Duke komentuar arritjen e vendit të tij, Kryeministri i Malit të Zi Milojko Spajiq theksoi: “Ne po punojmë me kapacitet të plotë për t’u bërë anëtari i ardhshëm i BE-së dhe për të arritur qëllimin që i kemi vendosur vetes – anëtarësimin deri në vitin 2028.”
Pavarësisht lidershipit të Malit të Zi, Kos e bëri të qartë se suksesi përfundimtar varet nga stabiliteti politik dhe konsensusi. Ajo e përshkroi unitetin kombëtar si një kusht kritik të rëndësishëm për përfundimin e procesit të negociatave.
Komisionerja u bëri thirrje të gjitha forcave politike – si qeverisë ashtu edhe opozitës – të “lënë mënjanë dallimet e tyre dhe të punojnë së bashku”, veçanërisht në fushat kryesore që lidhen me sundimin e ligjit, luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. Këto çështje mbeten qendrore për grupin më të rëndësishëm të negociatave, “Bazat”.
Marta Kos i kushtoi vëmendje të veçantë politikës së jashtme të Malit të Zi, duke kërkuar harmonizim të plotë të politikës së jashtme dhe të vizave të vendit me atë të Bashkimit Evropian. Në praktikë, kjo do të thotë që Mali i Zi do të duhet të heqë regjimet pa viza për qytetarët e atyre vendeve për të cilat BE-ja kërkon viza, me qëllim që të garantojë sigurinë e përbashkët dhe të parandalojë abuzimin me aksesin pa viza në zonën Shengen. Në veçanti, kjo ka të bëjë edhe me Rusinë.
- Hungaria Bllokon Procesin e Zgjerimit të BE-së
Kryeministri Viktor Orbán bllokoi miratimin e Përfundimeve zyrtare të Këshillit të Çështjeve të Përgjithshme të BE-së (GAC) mbi politikën e zgjerimit. Dokumenti supozohej të vlerësonte progresin dhe pengesat në gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor, si dhe në Turqi, Moldavi dhe Gjeorgji. Ministrat e BE-së për çështjet evropiane nuk arritën të miratonin Përfundimet sepse Budapesti refuzoi të mbështeste formulimin në lidhje me procesin e integrimit të Ukrainës në BE. Edhe pse të gjitha 26 shtetet e tjera anëtare mbështetën një vlerësim pozitiv të zbatimit të reformave të nevojshme nga Kievi, Orbán këmbëngul në vështirësimin e integrimit të Ukrainës.
Ministri i Shtetit për Çështjet Evropiane i Gjermanisë, Gunter Krichbaum, kritikoi ashpër Hungarinë, duke e quajtur sjelljen e saj gjithnjë e më shkatërruese dhe duke deklaruar se Budapesti po pengon seriozisht funksionimin e Bashkimit Evropian.
Kryetarja e Këshillit të Çështjeve të Përgjithshme, Ministrja e Danimarkës për Çështjet Evropiane Marie Bjerre, shprehu keqardhje për përpjekjen e dështuar për të miratuar një dokument të përbashkët, duke vënë në dukje se përpjekjet për të gjetur një kompromis ishin refuzuar. Sipas Bjerre, në këtë mënyrë BE po dërgon “sinjalin e gabuar” te vendet kandidate.
“Hungaria po na bllokon të arrijmë në përfundimet e Këshillit. Përpjekjet për të gjetur zgjidhje janë refuzuar. Më vjen shumë keq për këtë, siç thanë disa shtete anëtare, u dërgon sinjalin e gabuar vendeve kandidate. Ne duam që ato të zgjedhin BE-në, jo të zgjedhin Rusinë. Na vjen keq për këtë, veçanërisht duke pasur parasysh se zgjerimi është shumë i rëndësishëm për të gjitha shtetet e tjera anëtare, si dhe faktin se vendet kandidate po japin rezultate sipas meritës”, tha Bjerre. Megjithatë, hapi i ndërmarrë nga kryeministri hungarez jo vetëm që ngadalësoi progresin formal të Ukrainës drejt BE-së, por shkaktoi edhe probleme procedurale për një numër vendesh të Ballkanit Perëndimor, përfshirë liderin e integrimit në BE, Malin e Zi.
Në veçanti, drafti origjinal i Përfundimeve përmbante lajme të rëndësishme pozitive për Malin e Zi, duke përfshirë një vendim për të krijuar një grup pune të posaçëm për të zhvilluar një draft Traktati të Anëtarësimit me Malin e Zi.
Për shkak të vetos së Hungarisë, në vend të Përfundimeve zyrtare të Këshillit të BE-së, u miratua një dokument më pak i rëndësishëm – Përfundimet e Presidencës së BE-së (Danimarka), të cilat u mbështetën nga 26 shtetet e tjera anëtare (duke përjashtuar Hungarinë). Ky ndryshim procedural, ndërsa konfirmon mbështetjen për zgjerimin nga shumica e vendeve, ia heq vendimit peshën e konsensusit zyrtar të Këshillit të BE-së dhe krijon pasiguri shtesë për procesin e ardhshëm të negociatave të të gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor.
- Dhëndri i Trumpit heq dorë nga një projekt në Beograd
Kompania e investimeve Afinity Partners, në pronësi të Jared Kushner, dhëndrit të Presidentit aktual të SHBA-së Donald Trump, u tërhoq nga projekti për të ndërtuar një hotel luksoz nën markën Trump në vendin e kompleksit të shkatërruar të Shtabit të Përgjithshëm në qendër të Beogradit.
Sipas The Wall Street Journal, arsyeja e tërheqjes ishin protestat në shkallë të gjerë kundër rindërtimit të kompleksit të Shtabit të Përgjithshëm dhe ngritja e akuzave penale kundër Ministrit të Kulturës të Serbisë dhe disa zyrtarëve për heqjen e statusit të pronës kulturore nga ndërtesat e Shtabit të Përgjithshëm.
Kohët e fundit, projekti për rindërtimin e kompleksit të Shtabit të Përgjithshëm është përballur me kundërshtim të fortë publik. Që nga njoftimi i planeve për të ndërtuar një hotel në vendin e Shtabit të Përgjithshëm, aktivistët qytetarë dhe studentët kanë mbajtur disa aksione proteste. Protestuesit theksuan se nuk do të lejonin që ndërtesat të shkatërroheshin, sepse Shtabi i Përgjithshëm i dëmtuar shërben në mënyrë efektive si memoriali kryesor i bombardimeve të NATO-s në vitin 1999 dhe ka vlerë të konsiderueshme historike.
Në të njëjtën kohë, Prokuroria Serbe ngriti një aktakuzë kundër Ministrit në detyrë të Kulturës, Nikola Selakoviq, dhe tre zyrtarëve të tjerë. Ata akuzohen për falsifikim dokumentesh dhe abuzim me detyrën zyrtare. Hetimi pretendon se zyrtarët ia hoqën në mënyrë të paligjshme statusin e pronës kulturore kompleksit të Shtabit të Përgjithshëm.
Përveç Ministrit Selakoviq, lista e të pandehurve përfshin Sekretaren e Ministrisë së Kulturës Slavica Jelač, drejtorin në detyrë të Institutit Republikan për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës Goran Vasiq dhe drejtorin në detyrë të Institutit të Qytetit të Beogradit për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës Aleksandar Ivanoviq.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq deklaroi se do të ngrejë padi penale kundër të gjithë atyre që ishin të përfshirë në “shkatërrimin” e investimeve të planifikuara amerikane në rindërtimin e kompleksit të Shtabit të Përgjithshëm në qendër të Beogradit. Sipas tij, vendimi i Jared Kushner për t’u tërhequr nga projekti i planifikuar i markës Trump në Beograd ishte “tmerrësisht i vështirë dhe lajm i keq”, pasi këto investime do t’i kishin sjellë Serbisë 750 milionë euro dhe do të kishin krijuar mijëra vende pune. Presidenti theksoi se “ai personalisht do të sigurojë që të gjithë ata që i shkaktuan dëme vendit të mbahen përgjegjës”. “Do të ngre padi penale kundër të gjithë oficerëve të policisë, prokurorëve dhe personave të tjerë që ishin të përfshirë në shkatërrimin e këtij investimi, të cilët kontribuan në minimin e mëtejshëm të ekonomisë së vendit”, u tha Vuçiq gazetarëve.
- Vdekja e Dyshimtë e një Përfaqësuesi të Industrisë Serbe të Mbrojtjes në Moskë
Në Moskë, në rrethana të paqarta, vdiq Radomir Kurtiq, një përfaqësues i kompanisë shtetërore serbe të prodhimit dhe shitjes së armëve Jugoimport SDPR.
Jugoimport SDPR është një kompani shtetërore serbe dhe kompania më e madhe në rajon për prodhimin e armëve, pajisjeve ushtarake, teknologjive, pajisjeve dhe municioneve, si dhe për importin dhe eksportin e mallrave të lidhura me mbrojtjen.
Sipas mediave serbe, Kurtiq vdiq më 17 nëntor, por raportet publike për vdekjen e tij u shfaqën vetëm pothuajse një muaj më vonë.
Raportohet se Radomir Kurtiq vdiq papritur në një rrugë në Moskë. Shkaku zyrtar është i panjohur, por shërbimet e sigurisë së Serbisë i dërguan një raport për një “vdekje të dyshimtë” Presidentit serb Aleksandar Vuçiq. Pala ruse ende nuk i ka dhënë rezultatet e ekzaminimit mjeko-ligjor në lidhje me vdekjen e Kurtiq.
Pas vdekjes së Kurtiq, përfaqësuesit e Jugoimport vizituan Moskën dhe zbuluan se një numër i madh dokumentesh, si dhe hard disqe kompjuteri, mungonin nga zyra e kompanisë. Më 16 dhjetor, duke iu përgjigjur pyetjes së një gazetari nëse kishte ndonjë informacion në lidhje me rastin Kurtiç, Presidenti Vuçiq tha se kishte më shumë informacion sesa ishte publikuar, por se ishte i pamjaftueshëm dhe nuk donte të bënte supozime.
“Po presim një përgjigje nga shërbimet ruse. Zyrtarisht, atyre u janë dërguar ftesa, kërkesa dhe kërkesa. Ne e dimë që mungojnë disa hard disqe, se mungojnë disa gjëra të tjera, por kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ka ndonjë lidhje me vetë ngjarjet. Pra, kjo mund të jetë edhe një veprim rutinë nga ndonjë shërbim kur përcakton identitetin e dikujt në rrugë”, tha Vuçiq.
Ai shtoi se duhen sqaruar më shumë detaje dhe konfirmoi se pala serbe ende nuk ka marrë asnjë gjetje të ekzaminimit mjeko-ligjor. “Shpresoj se do t’i marrim ato në të ardhmen e afërt. Do të luftoj që e vërteta të zbulohet. Kjo ka të bëjë me qytetarin tonë, një qytetar shembullor dhe një person që ka punuar për shumë vite në një kompani të mirë serbe”, tha Vuçiq.
Më herët këtë vit, Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme i Rusisë akuzoi ndërmarrjet serbe të mbrojtjes për furnizimin e municioneve në Ukrainë. Pas këtyre akuzave, autoritetet serbe u detyruan të vendosnin në fakt një moratorium mbi eksportin e produkteve të industrisë ushtarake.
Darko Obradoviq nga Qendra për Analizë Strategjike deklaroi në një intervistë me median serbe se rasti Kurtiq kërcënon të shkojë përtej një incidenti tragjik për shkak të mungesës së transparencës ruse, refuzimit për të bashkëpunuar dhe reputacionit që ka Rusia. Sipas mendimit të tij, e gjithë situata që rrethon vdekjen e dyshimtë të një përfaqësuesi të Jugoimport duket si një lloj “shtese” në moratoriumin e imponuar mbi eksportin e pajisjeve dhe municioneve ushtarake serbe. “Asgjë nga kjo nuk do të kishte ndodhur nëse Rusia do të kishte komunikuar në përputhje me bashkëpunimin ndërkombëtar policor, por duket se ata qëllimisht, si një formë mesazhi politik, zgjodhën drejtimin e paqartësisë, kështu që përfundimet mund të nxirren në drejtime të ndryshme”, vuri në dukje Obradoviq.
