- Zoran Milanoviq Betohet si President i Kroacisë
Më 18 shkurt, Zoran Milanoviq u betua për mandatin e tij të dytë pesëvjeçar si President i Republikës së Kroacisë.
Mandati i dytë i Milanoviq-it u mundësua nga fitorja e tij e sigurt në zgjedhjet e janarit 2025, ku ai fitoi rreth 75% të votave, duke mposhtur Dragan Primorac nga Bashkimi Demokratik Kroat (HDZ) në pushtet. Milanoviq u mbështet nga Partia Social Demokrate (SDP) e qendrës së majtë, partia kryesore opozitare në vend.
Pas betimit, presidenti Milanoviq në fjalën e tij inauguruese bëri thirrje për ruajtjen e paqes dhe sigurisë së qytetarëve si detyrë themelore e institucioneve shtetërore, duke thënë se kohët e vështira nuk ranë mbi supet e më të dobëtve. Milanoviq theksoi gjithashtu se “vetëm dhe ekskluzivisht ne kujdesemi për vendin tonë” dhe se duhet të ndalojmë së rrëmbyeri me iluzionet se dikush nga jashtë do të kujdeset për ne në kohë të vështira.
Duke folur për krizën globale, ai tha: “Na na takon ne të zhvillojmë një politikë kombëtare që do t’u shërbejë më së miri interesave tona në këtë botë të re, në këtë paradigmë të re; Paqja, siguria dhe dinjiteti i popullit kroat nuk mund dhe nuk do të sakrifikohen për ambiciet apo fiksimet private të dikujt.” Në fjalimin e tij inaugurues, presidenti Milanoviq nënvizoi gjithashtu se ushtria kroate duhet të jetë në gjendje të ndalojë sulmet kundër sovranitetit dhe integritetit territorial dhe të përmbushë të gjitha detyrimet e marra.
Në mesin e të ftuarve në ceremoni ishin tre ish-presidentë, katër nënkryetarë të parlamentit, komandantë të Forcave të Armatosura të kryesuar nga Shefi i Shtabit të Përgjithshëm, krerët e shërbimeve të sigurisë dhe inteligjencës, përfaqësues të komuniteteve fetare, liderë të partive politike që mbështetën Presidentin Milanoviq në fushatën zgjedhore dhe gjeneralë të Luftës së Atdheut (Domovinski rat).
Asnjë përfaqësues i partisë në pushtet Bashkimi Demokratik Kroat (HDZ) nuk mori pjesë në ceremoni. Ndonëse kryeministri dhe kryetarja e Kuvendit morën ftesa zyrtare, ata nuk erdhën në ceremoni.
Bojkoti i HDZ-së për inaugurimin është dëshmi e ndarjes së thellë politike në vend. Gjatë mandatit të tij të parë, Presidenti kishte marrëdhënie të tensionuara me kryeministrin Andrej Plenkoviq, liderin e HDZ-së. Në veçanti, Milanoviq kritikoi vazhdimisht qeverinë kroate për qëndrimin e saj për ndihmën ushtarake për Kievin dhe bllokoi pjesëmarrjen e personelit ushtarak kroat në programet e BE-së dhe NATO-s për të mbështetur Ukrainën.
- SHBA Mund ta Tërheqë Praninë e saj në Kosovë – BILD
Sipas BILD, shërbimet perëndimore të sigurisë dhe politikanët kanë frikë se bisedimet SHBA-Rusi mund t’i japin fund pranisë së trupave amerikane në pjesë të mëdha të Evropës.
Sipas artikullit të BILD (19 shkurt), tërheqja e trupave amerikane nga Kosova është e mundur dhe se Italia tashmë po përgatitet për këtë skenar.
Aktualisht, në Kosovë janë të dislokuar më shumë se 4600 ushtarë të KFOR-it nga 28 vende. Shumica e tyre nga Italia, më pas – SHBA, Hungaria dhe Turqia.
Pavarësisht supozimeve të BILD, Pentagoni ka reaguar me gjakftohtësi ndaj kërkesës së mediave rajonale, duke mos konfirmuar dhe as mohuar tërheqjen e mundshme të trupave nga Kosova. “Sot, ne nuk kemi asnjë informacion të ri për vendosjen e trupave amerikane në Evropë”, tha Departamenti i Mbrojtjes i SHBA.
Mes raporteve alarmante, Zëvendëskomandanti i Forcave të Reagimit Aleat të NATO-s (ARF) dhe Trupave të Shpejtë të Dislokueshme të Italisë (NRDC-ITA), gjeneralmajor Eldon Millar vizitoi Kosovën.
Millar vizitoi lokacionet kyçe të KFOR-it: Qytetin Filmik të Kampit të KFOR-it në Prishtinë, Komandën Rajonale Perëndimore (Kampi “Villaggio Italia”), Njësinë e Specializuar Shumëkombëshe (KFOR-MSU) dhe në Urën e lumit Ibër në Mitrovicë, dhe Komandën Rajonale Lindore (Kampi Bondsteel).
Gjatë vizitës, komandanti i KFOR-it, gjeneralmajor Enrico Barduani, shprehu qëndrimet dhe vlerësimet e tij për situatën aktuale të sigurisë në Kosovë dhe rajon në përgjithësi, ndërsa gjeneralmajor Millar foli për aftësitë e FSHSH-së dhe gatishmërinë operacionale të këtij formacioni.
“Vizita nënvizoi përkushtimin e vazhdueshëm të forcave të NATO-s për të ruajtur sigurinë dhe stabilitetin në Kosovë”, tha KFOR-i.
- Serbia Miraton “Deklaratën e Popullit për Vojvodinën”
“Deklarata e Popullit për Vojvodinën” u nënshkrua gjatë një mitingu për kremtimin e Ditës së Shtetësisë së Serbisë në Sremska Mitrovica në provincën autonome të Vojvodinës. Pritet që dokumenti të miratohet nga parlamenti në të ardhmen.
Sipas Deklaratës, “Vojvodina është shprehje e vlerave evropiane, një bashkësi e të gjithë qytetarëve që jetojnë në territorin e Krahinës Autonome, po aq sa është pjesë e pandashme e identitetit kombëtar, politik, kushtetues dhe kulturor të Serbisë moderne… Ashtu siç nuk ka Serbi pa Vojvodinën, ashtu Vojvodina nuk mund të ekzistojë jashtë Serbisë”.
Fillimi i protestave masive bëri që presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe bashkëpunëtorët e tij të flasin për “kundërshtimin e separatizmit të Vojvodinës”. “Përkrahësit e separatizmit të Vojvodinës duan shpërbërjen e mëtejshme të Serbisë”, tha Vuçiç në një tubim në Sremska Mitrovica më 15 shkurt, në të njëjtën ditë që u organizuan protestat më të mëdha studentore në Kragujevc. Presidenti serb ka dërguar mesazhe të ngjashme gjatë vizitës së tij të fundit në rajone të tjera.
Tema e “separatizmit në Vojvodinë” është ringjallur nga Beogradi, pavarësisht faktit se nuk ka asnjë tregues të mbështetjes së konsiderueshme për separatizmin në mesin e popullatës lokale të Vojvodinës. Nuk ka nivele politike në asnjë nivel të qeverisë në Serbi që do të mbronin një shkallë më të madhe të autonomisë për Vojvodinën, dhe statusi i krahinës nuk është përmendur fare gjatë protestave.
Duke komentuar narrativën e qeverisë Vuçiq për Vojvodinën, Aleksandar Popov, Drejtor i Qendrës për Rajonalizëm në Novi Sad, tha për Ballkanin Perëndimor Evropian se “gjuetia e paprovokuar e separatistëve në Vojvodinë dhe miratimi i Deklaratës së Vojvodinës në një tubim në Sremska-Mitrovica e Mitrovicës është një problem i njohur. që largon vëmendjen nga problemi real.” Sipas tij, Deklarata nga njëra anë synon të zhvendosë vëmendjen e protestave studentore në kërcënimin e sajuar të separatizmit të Vojvodinës, dhe nga ana tjetër synon të mbjellë përçarje mes vetë studentëve.
- Serbia dhe Rusia Forcojnë Bashkëpunimin
Ministri i Jashtëm serb Marko Gjuriq ka zhvilluar një vizitë në Moskë.
Pas takimit me homologun e tij serb, ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov tha se ishte “i kënaqur me rezultatet e negociatave” dhe se “bashkëpunimi ndërmjet Serbisë dhe Rusisë vazhdon në të gjitha fushat kyçe”.
Një nga temat kryesore të bisedës mes dy ministrave ishte edhe bashkëpunimi për energjinë.
Lavrov tha se Rusia dhe Serbia ranë dakord të vazhdojnë bashkëpunimin për të shmangur dëmet nga sanksionet amerikane ndaj NIS (“Industria e Naftës së Serbisë”), e cila kryesisht është në pronësi të kompanive ruse.
U diskutua edhe për çështjen e furnizimit me gaz. Siç dihet, Rusia siguron 85 për qind të nevojave të ekonomisë serbe për këtë transportues energjetik, por kontrata aktuale për furnizimin me gaz natyror rus në Serbi do të skadojë së shpejti.
Duke folur për bashkëpunimin mes Beogradit dhe Moskës, ministri Gjuriq theksoi se Serbia është në rrugën e saj evropiane, por nuk do të “harrojë apo neglizhojë miqësinë e saj tradicionale” dhe do të vazhdojë të zhvillojë marrëdhënie konstruktive me Federatën Ruse dhe anëtarët e tjerë të bashkësisë ndërkombëtare.
Gjuriq kujtoi se Serbia ishte i vetmi vend evropian që nuk ka vendosur sanksione kundër Federatës Ruse. “Presidenti Vuçiq përsëriti qëndrimin tonë se ne nuk do ta bëjmë këtë, ne do të vazhdojmë të veprojmë në mënyrë parimore dhe në përputhje me karakterin historik të marrëdhënieve tona”, theksoi ai.
Në një takim me nënkryetarin e Këshillit të Federatës së Asamblesë Federale të RF, Konstantin Kosachev. Ministri Gjuriq njoftoi se Presidenti i Republikës së Serbisë Aleksandar Vuçiq do të vizitojë festimet e Ditës së Fitores në Moskë në maj të këtij viti. Kjo është një tjetër dëshmi se Serbia respekton, vlerëson dhe nuk harron çmimin që pagoi populli sovjetik dhe rus për lirinë jo vetëm të vendit të tyre, por edhe të Serbisë dhe Evropës, shtoi ai.
Pothuajse njëkohësisht me ministrin e Jashtëm serb, Moskën e vizitoi edhe zëvendëskryeministri Aleksandar Vulin, ku u takua me sekretarin e Këshillit të Sigurimit të RF-së, Sergei Shoigu.
“Refuzimi kategorik i ndërhyrjes së huaj në punët e brendshme të shteteve sovrane është konfirmuar. Pala ruse shprehu gatishmërinë e saj për të vazhduar mbështetjen e popullit vëllazëror të Serbisë në ruajtjen e stabilitetit. Palët ranë dakord të intensifikojnë dialogun ndërinstitucional për të kundërshtuar “revolucionet me ngjyra”, tha qeveria serbe. Vulin dhe Shoigu ranë dakord gjithashtu që të vazhdojnë kontaktet përmes Këshillit të Sigurimit të Federatës Ruse në interes të forcimit të lidhjeve tradicionale miqësore midis Serbisë dhe Rusisë, si dhe popujve të dy shteteve, thuhet në deklaratë.
- Serbia do të Hapë Ambasadë në Letoni
Kryetarja e Kuvendit të Serbisë, Ana Brnabiq, më 18 shkurt, zhvilloi një vizitë zyrtare në Letoni, ku u takua me Presidentin e vendit dhe Kryetarin e Sejmit.
Lajmi kryesor i vizitës ishte konfirmimi i hapjes së ambasadës serbe në Riga, qendra diplomatike e vendit në të gjithë rajonin e Balltikut.
Sipas Brnabić, mbështetja e Letonisë është e rëndësishme për Serbinë në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian. “Prioriteti strategjik i Serbisë është anëtarësimi i plotë në BE. Ne kemi një qëllim ambicioz – të përfundojmë të gjitha reformat e nevojshme deri në fund të vitit 2026”, tha ajo.
Vizita e Ana Brnabiqit në Riga dhe deklaratat e saj pro-evropiane pavarësisht kontakteve të intensifikuara ndërmjet anëtarëve të qeverisë serbe dhe zyrtarëve të lartë rusë janë një tjetër ilustrim i politikës shumëvektoriale të autoriteteve aktuale serbe.
- Gjyqi i Dodikut
Prokuroria e Bosnjës po kërkon dënimin maksimal deri në pesë vjet burg dhe një ndalim 10-vjeçar për të mbajtur poste publike ose politike për presidentin e Republikës Srpska Milorad Dodik dhe ish-drejtorin në detyrë të Gazetës Zyrtare të RS-së, Millosh Lukiç.
Dodik dhe Lukiq akuzohen për shkelje të një vendimi të korrikut 2023 nga Përfaqësuesi i Lartë, Kristijan Šmit, i cili ndalonte hyrjen në fuqi të Ligjit të Asamblesë Kombëtare të BeH për moszbatimin e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjës dhe Hercegovinës. Përkundër kësaj, Dodik nënshkroi dekretin dhe Lukiq e publikoi në Gazetën Zyrtare.
Vendimi mund të jetë një pikë kthese për situatën politike në Bosnje dhe Hercegovinë. Nëse Dodik dënohet, ai do të humbasë mundësinë për të mbajtur poste publike dhe kështu lideri i serbëve të Bosnjës, i cili gëzon besimin absolut të Beogradit dhe vetë presidentit Aleksandar Vuçiq, do të gjendet zyrtarisht jashtë procesit politik në BeH.
Përpara vendimit përfundimtar të gjykatës, i cili do të publikohet pas disa ditësh, udhëheqja e Republika Srpska paralajmëroi për “vendime radikale” të mundshme në rast të një dënimi. “Asambleja Kombëtare e RS, qeveria e RS dhe të gjitha institucionet e RS do të veprojnë në mënyrë të tillë që të miratojnë vendime radikale në përgjigje të çdo vendimi të Gjykatës së BiH,” thuhej në deklaratë. U vendos që Asambleja Kombëtare e RS të ishte në seancë të përhershme dhe qeveria e RS do të vlerësonte urgjentisht situatën politike dhe të sigurisë në një takim.
