- Dhjetëra individë trajnuar në Serbi për të organizuar trazira arrestohen në Moldavi.
Si rezultat i 250 kontrolleve të kryera më 22 shtator në Moldavi, u sekuestrua një sasi e madhe parash, armësh dhe municionesh, dhe u arrestuan 74 persona. Këta individë dyshohen se kanë ndjekur trajnime në Serbi për të organizuar trazira masive gjatë zgjedhjeve parlamentare me 28 shtator.
Këta janë persona të moshës midis 19 dhe 45 vjeç të cilët, sipas raportimeve, sistematikisht kanë ndjekur kurse në kampet ushtarake serbe ku janë instruktuar si të krijojnë provokime gjatë protestave, të organizojnë trazira masive dhe të përdorin pajisje speciale.
Sipas kreut të Shërbimit të Inteligjencës dhe Sigurisë së Moldavisë (SIS), Aleksandar Musteața, ky trajnim u koordinua nga shërbimet speciale ruse, në veçanti Drejtoria Kryesore e Inteligjencës (GRU).
“Planifikimi dhe koordinimi i trajnimit në Serbi u krye nga një person i cili, në emër të shërbimeve speciale ruse, u prezantua me pseudonimin ‘Bes’. Emri dhe mbiemri i këtij personi do të përcaktohet së shpejti. Një tjetër përfaqësues i shërbimeve speciale ruse që mori pjesë në koordinimin e disa grupeve në Moldavi ishte një qytetar i Federatës Ruse, Andrey Pavlov”, tha kreu i SHISH-it në një konferencë për shtyp.
Musteața vuri në dukje se Pavlov dyshohet për planifikimin dhe organizimin e disa operacione subversive në territorin e Moldavisë, të financuara nga Federata Ruse, veçanërisht përmes rrjetit të oligarkut të arratisur Ilan Shor.
Kreu i Prokurorisë për Luftimin e Krimit të Organizuar, Victor Furtuna, deklaroi se hetimi për përgatitjen e trazirave masive filloi në korrik të 2025. Gjatë kësaj kohe, u identifikuan aktivitetet e një grupi personash që sistematikisht udhëtuan në Serbi për të marrë pjesë në trajnime që synonin destabilizimin e situatës në vend. Në veçanti, janë trajnuar si të përdornin armë zjarri dhe mjete speciale. Për këtë, pjesëmarrësit morën rreth 400 euro.
Shefi i Policisë, Viorel Cernăuțeanu, deklaroi se shumica e pjesëmarrësve ishin udhëzuar nga qytetarë rusë. Disa moldavë u bindën të shkonin në Serbi për t’u trajnuar nën pretekstin e një pelegrinazhi. Por, sapo mbërritën atje, u tërhoqën në përpjekjet përgatitore për trazira.
Ekspertët e sigurisë, përfshirë Predrag Petroviq të Qendrës së Beogradit për Politikat e Sigurisë dhe analistin ushtarak Aleksandar Radiq, besojnë se shërbimet speciale serbe “ka shumë të ngjarë të mos jenë habitur”, por kanë heshtur për të shmangur ndërlikimet diplomatike. Sipas tyre, Moska e përdor Serbinë si një “vend të tretë” për të fshehur aktivitetet e saj.
“A po e përdor Rusia përsëri Serbinë si një gur shahu?” pyesin mediat opozitare serbe.
- Mbahet paradë ushtarake në Beograd për herë të parë që nga 2014.
Rasti për mbajtjen e paradës në shkallë të gjerë nën sloganin “Fuqia e Unitetit” ishte Dita e Unitetit, Lirisë dhe Flamurit Kombëtar Serb, e cila festohet çdo vit më 15 shtator që nga viti 2020.
Më shumë se 10,000 pjesëmarrës prezantuan rreth 2,500 armë dhe pajisje ushtarake.
“Nëntëdhjetë përqind e pajisjeve të demonstruara” janë të reja, në total “pak më shumë se 19 pjesë të reja” dhe “të gjitha degët e Forcave të Armatosura të Serbisë” po marrin pjesë në paradë, tha Ministri i Mbrojtjes i Serbisë Bratislav Gashiq në një intervistë televizive.
Gjatë paradës, u demonstruan sistemet kineze të raketave tokë-ajër FK-3 (HQ-22) dhe PVD HQ-17A, sistemi rus i luftës elektronike “Krasukha”, helikopterët Airbus H145, sistemi izraelit i raketave me shumë lëshime PULS, dronët izraelitë Hermes 900, dronët kamikaze nga Emiratet e Bashkuara Arabe Shadow 50 dhe Shadow 25, automjete të blinduara dhe transportues personeli të blinduar jugosllavë dhe sovjetikë të rinj dhe të modernizuar, sisteme kundërajrore dhe artilerie të prodhuara në Serbi, si dhe pajisje të tjera ushtarake.
Në lumenjtë Danub dhe Sava, u zhvillua një paradë e flotiljes lumore.
Në qiell, përveç avionëve të modernizuar të gjeneratës së vjetër, fluturuan edhe avionë luftarakë francezë Rafale, të ngjashëm me ata që Beogradi pranoi të blinte nga Parisi. Pas pjesëmarrjes në paradën ushtarake, avionët u kthyen në Francë.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha në prag të paradës se parada ushtarake po organizohej për të demonstruar forcën e Serbisë si një pengesë për çdo agresor të mundshëm, me qëllim ruajtjen e paqes.
“Serbia përpiqet për paqe dhe prosperitet dhe di si ta ruajë dinjitetin, territorin dhe të ardhmen e saj”, shkroi Vuçiq pas paradës në llogarinë e tij në Instagram.
Ndryshe nga viti 2014, parada e këtij viti në Beograd u mbajt pothuajse pa pjesëmarrjen e asnjë lideri botëror.
Ata që erdhën në Beograd për të parë paradën përfshinin Presidentin e Emirateve të Bashkuara Arabe, Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan, Komandantin e Gardës Kombëtare të shtetit amerikan të Ohajos, një gjeneral të ushtrisë kineze, ministrat e mbrojtjes të Qipros, Hungarisë dhe Azerbajxhanit, Zëvendësministrin e Mbrojtjes të Francës dhe Milorad Dodik, të cilit së fundmi iu hoq mandati i Presidentit të Republikës Srpska (Bosnje dhe Hercegovinë).
Numri i vogël i zyrtarëve të huaj dhe mungesa e përfaqësuesve të vendeve më të fuqishme të Evropës dhe botës “është një argument shtesë në favor të tezës se parada është e destinuar për audiencën vendase”, tha për BBC-në Vuk Vuksanoviq i Qendrës së Beogradit për Politikat e Sigurisë.
Së pari, “ky është një sinjal për audiencën ndërkombëtare se Serbia është e fortë, se duhet të trajtohet si partnere”, tha politologu.
Së dyti, është një mesazh për audiencën vendase i cili, sipas mendimit të Vuksanoviqit, është “shumë më e rëndësishme dhe kyçe” për koalicionin qeverisës në rrethanat aktuale, me protestat antiqeveritare që po vazhdojnë në vend.
Sipas mendimit të tij, kjo është një përpjekje e koalicionit qeverisës për të konsoliduar elektoratin, për të forcuar ndjenjat nacionaliste dhe patriotike të votuesve dhe për ta paraqitur ekipin qeverisës si udhëheqës të fortë që kujdesen për ushtrinë, “një nga dy institucionet më të besueshme nga qytetarët”.
- Parlamenti i Shqipërisë miratoi qeverinë e re kryesuar nga Edi Rama.
82 deputetë prej 140 votuan pro.
Partia Socialiste, e udhëhequr nga Edi Rama, për herë të katërt radhazi fitoi shumicën në parlament në zgjedhjet e mbajtura në maj.
Prioriteti kryesor i qeverisë së re do të jetë anëtarësimi i vendit në Bashkimin Evropian deri në vitin 2030, vuri në dukje Rama në fjalimin e tij në parlament. “Shqipëria Evropiane është ylli udhërrëfyes në çdo faqe të programit tonë dhe metronomi i ritmit të çdo reforme që do të kryejmë”, tha ai.
Në qeverinë e re, Pirro Vengu do të mbetet Ministër i Mbrojtjes. Elisa Spiropali, e cila mbante pozicionin e Kryetares së Parlamentit të Shqipërisë, u emërua Ministre e Punëve të Jashtme.
Media ndërkombëtare i kushtoi vëmendje “emërimit” të robotit të inteligjencës artificiale Diella në një post ministror; ajo do të punojë në fushën e prokurimit publik. Përpara “emërimit” të qeverisë, Diella shërbeu si asistente virtuale në procesin e marrjes së dokumenteve zyrtare në platformën e-Albania. Në qeveri, roli i saj do të jetë të sigurojë që Shqipëria, sipas fjalëve të Ramës, të bëhet “një vend ku tenderët publikë janë 100% të lirë nga korrupsioni”.
Gjatë prezantimit të programit të qeverisë së re, Edi Rama “i dha fjalën” robotit Diella, por deputetët e opozitës filluan të protestonin kundër fjalimit të inteligjencës artificiale. Në përgjigje, Rama deklaroi: “Nëse nuk lejoni debate normale këtu në këtë sallë, ne do të kalojmë në votim”. Pikërisht kjo ndodhi dhe qeveria u formua brenda pak minutash, gjë që shkaktoi zemërim nga opozita, e cila bllokoi sallën dhe hodhi objekte drejt ministrave të kabinetit.
Për herë të parë që nga rënia e komunizmit, organi legjislativ i Shqipërisë miratoi programin e qeverisë pa diskutim. Deputetët e opozitës hodhën kopje të Kushtetutës në bankën e kryeministrit, duke akuzuar socialistët për shkelje si të procedurës parlamentare ashtu edhe të normave demokratike.
Më pas, Partia Demokratike e opozitës kërkoi anulimin e seancës. Kryetari i partisë Sali Berisha akuzoi Ramën për “shkatërrimin” e parlamentit dhe e krahasoi atë me diktatorin Enver Hoxha.
- U zhvillua Konferenca e 28-të e Shefave të Mbrojtjes të Kartës së Adriatikut (SHBA–A5).
Konferenca në Tiranë, më 16-18 shtator, u bashkëkryesua nga Gjenerali i Forcave Ajrore Amerikane, Alexis Grinkevich, Komandant i Komandës Evropiane të Shteteve të Bashkuara dhe Komandant Suprem i Forcave Aleate për Evropën i NATO-s, së bashku me Gjeneral Lejtnant Arben Kingji, Shef i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura të Shqipërisë, dhe Gjeneral Lejtnant Gojko KneZheviq, Shef i Shtabit të Përbashkët të Forcave të Armatosura të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Përveç Shefave të Shtabit të Përgjithshëm të vendeve të Kartës së Adriatikut — Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut — dhe vendeve vëzhguese (Kosova, Sllovenia), në këtë aktivitet morën pjesë edhe Zëvendës Komandanti i Komandës së Forcave të Përbashkëta të NATO-s në Napoli dhe oficerë të lartë të Gardës Kombëtare të SHBA-së nga disa shtete që përfaqësonin Programin e Partneritetit me vendet anëtare dhe vëzhguese.
Gjatë konferencës, udhëheqësit ushtarakë të vendeve të Kartës së Adriatikut dhe shteteve vëzhguese diskutuan stabilitetin dhe bashkëpunimin përmes sinergjisë civilo-ushtarake dhe dialogut rajonal në Ballkanin Perëndimor dhe riafirmuan angazhimin e tyre për bashkëpunim rajonal.
Në fjalimin e tij në konferencë, Grinkevich shprehu optimizëm në lidhje me angazhimet rajonale për ndarjen e barrës, bashkëpunimin dhe stabilitetin.
“Ndërsa vendet tona rrisin shpenzimet e mbrojtjes dhe ndërmarrin hapa të rëndësishëm në modernizimin ushtarak, ne duhet të punojmë së bashku për të siguruar që investimet të përkthehen në aftësi reale”, tha ai. “Kjo kërkon një fokus të vazhdueshëm në përmirësimin e ndërveprimit, rritjen e gatishmërisë dhe zhvillimin e marrëveshjeve të qëndrueshmërisë. Pas të gjitha diskutimeve pozitive sot, jam i bindur se mund t’i arrijmë këto qëllime”.
Në përfundim, Shefat e Mbrojtjes nënshkruan një Deklaratë të Përbashkët duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit rajonal, forcimin e aftësive kolektive dhe forcimin e sigurisë euroatlantike, duke përfshirë integrimin e plotë të Kosovës në këtë iniciativë.
Prania e përfaqësuesve të Kosovës në konferencë ishte arsyeja pse, për të dytin vit radhazi, eventi u mbajt në Shqipëri, pasi zyrtarisht organizatori zyrtar i Konferencës së 28-të të Shefave të Mbrojtjes të Kartës SHBA-A5 ishte Bosnja dhe Hercegovina. Shqipëria pranoi të ishte “mikpritësi teknik”, pasi kjo ishte e nevojshme për të “anashkaluar ndjeshmërinë diplomatike” të lidhur me ftesën e Kosovës, raportojnë mediat boshnjake.
Sipas gazetarëve, presioni që konferenca të mos mbahej në Bosnjë dhe Hercegovinë erdhi nga Gojko KneZheviq, Shefi i Shtabit të Përbashkët të Forcave të Armatosura të Bosnjë dhe Hercegovinës, dhe Aleksandar Goganoviq, Zëvendësministër i Mbrojtjes i Bosnjë dhe Hercegovinës, duke vepruar sipas udhëzimeve politike të Presidentit të SNSD-së Milorad Dodik dhe anëtares së Presidencës së Bosnjë dhe Hercegovinës ZHeljka Cvijanoviq.
- Shqipëria kërkon të rrisë kontributin drejt sigurisë kolektive në rajon dhe Evropë.
Më 17 shtator, Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama u takua në Bruksel me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte.
Gjatë një konference të përbashkët për shtyp, Rutte u përqendrua në kontributin e rëndësishëm të Shqipërisë në sigurinë kolektive.
“Këtë vit Shqipëria do të arrijë 2% të shpenzimeve të mbrojtjes, që është një angazhim i madh. Shqipëria po zhvillon bazën e saj industriale të mbrojtjes, përfshirë edhe përmes ndërmarrjes së saj shtetërore, gjë që është e rëndësishme sepse kemi nevojë për një bazë të fortë industriale të mbrojtjes në të gjithë NATO-n”, vuri në dukje Rutte. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s theksoi gjithashtu kontributin e Shqipërisë në misionet e Aleancës në Evropë. “Ju po merrni pjesë në Forcat tona Tokësore të Përparuara të Përforcuara në Letoni dhe Bullgari. Ju jeni të angazhuar aktivisht në Kosovë përmes KFOR-it. Ju po bëni shumë për të ndihmuar Ukrainën. Për shembull, përmes Komandës sonë në Wiesbaden, ku kemi një delegacion shqiptar… Pra, ju po bëni shumë kur bëhet fjalë për Ukrainën”.
“Shqipëria nuk është aleati më i madh, por Shqipëria po bën shumë”, theksoi Rutte.
***
Ministri i Mbrojtjes i Shqipërisë, Pirro Vengu, duke folur në Konferencën e 28-të të Shefave të Mbrojtjes të Kartës së Adriatikut (SHBA-A5) të mbajtur në Tiranë më 16-18 shtator, theksoi se vendi i tij synon të bëhet një qendër rajonale për industrinë e mbrojtjes dhe bashkëpunimin ushtarak në Evropën Juglindore dhe Adriatik.
Siç deklaroi Ministri, Shqipëria po përqendrohet në pesë fusha kryesore:
- rritja e burimeve financiare për buxhetet e mbrojtjes,
- zgjerimi i industrisë së brendshme të mbrojtjes dhe ushtarake,
- modernizimi i Forcave të Armatosura,
- investimet në infrastrukturën kritike,
- rritja e ndërveprimit me Aleatët dhe partnerët përmes trajnimeve dhe operacioneve të përbashkëta.
Vengu theksoi se qëllimi përfundimtar është pozicionimi i Shqipërisë si një qendër e besueshme për industrinë e mbrojtjes, zinxhirët e furnizimit, lidhshmërinë, ndërveprimin ushtarak dhe lëvizshmërinë në Evropën Juglindore dhe rajonin e Adriatikut. Ai nënvizoi se ky rajon ka rëndësi të pamohueshme strategjike për sigurinë e Atlantikut dhe se NATO dhe BE duhet të ruajnë vendosmërinë politike, vigjilencën strategjike dhe angazhimin ushtarak në rajon.
Ministri gjithashtu riafirmoi angazhimin e Shqipërisë për pajtim, stabilitet dhe bashkëpunim. Si shembull, ai vuri në dukje se rreth 500 anëtarë të shërbimit shqiptar janë të vendosur në misionet rajonale të NATO-s dhe BE-së, KFOR dhe EUFOR Althea.
Ai theksoi gjithashtu se pjesëmarrja e trupave shqiptare në misionet e NATO-s në Letoni dhe Bullgari tregon se Shqipëria i merr seriozisht kërcënimet në krahun lindor të NATO-s. Angazhimi i palëkundur i vendit ndaj sigurisë rajonale dhe ndërkombëtare demonstrohet gjithashtu nga mbështetja politike dhe ushtarake që Shqipëria ofron dhe do të vazhdojë t’i ofrojë Ukrainës, theksoi Ministri i Mbrojtjes.
- Budapesti vazhdon ta konsiderojë Dodikun President të Republika Srpska.
Më 22 shtator, kryeministri hungarez Viktor Orbán priti Milorad Dodikun në hotelin “Carmelite” në Budapest. Zheljka Cvijanoviq, anëtarja serbe e Presidencës së Bosnjës dhe Hercegovinës, e shoqëroi Dodikun në udhëtimin e tij në Budapest.
Në prag të vizitës, Dodik deklaroi në një intervistë me RTRS se bashkëpunimi me Orbánin është “i shkëlqyeshëm”.
Siç dihet, Gjykata e Apelit e Bosnjës dhe Hercegovinës mbështeti vendimin e gjykatës së shkallës së parë dhe e dënoi Dodikun me një vit burgim dhe gjashtë vjet ndalim nga mbajtja e posteve publike për moszbatim të vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë të bashkësisë ndërkombëtare. Burgimi u zëvendësua më vonë me një gjobë, por Komisioni Qendror Zgjedhor i BiH ia hoqi Dodikut mandatin presidencial.
Më 19 shtator, Milorad Dodik, megjithëse refuzoi ta njihte vendimin e gjykatës, zyrtarisht dha dorëheqjen nga kompetencat e tij presidenciale dhe ia transferoi ekzekutimin e tyre Zëvendëspresidentit të RS-së Davor Pranjiq, përfaqësuesit të kroatëve.
Ndërkohë, qeveria hungareze vazhdon ta njohë Dodikun si President të Republika Srpska. Pas takimit në Budapest, Departamenti i Komunikimit i Kryeministrit hungarez dhe vetë Orbán, në një postim në faqen e tij në rrjetet sociale, e quajtën Dodikun President të Republika Srpska të Bosnjës dhe Hercegovinës.
Kjo vizitë e udhëheqësit serb të Bosnjës në Hungari është larg të qenit e para në kohët e fundit. Mediat hungareze të opozitës, duke komentuar takimin, shkruan se “Dodik tani vjen në Budapest pothuajse çdo javë”.
Në veçanti, udhëheqësi i serbëve të Bosnjës vizitoi kryeqytetin hungarez në fillim të shtatorit. Në atë kohë, Ministria e Punëve të Jashtme e Bosnjës dhe Hercegovinës i dërgoi një notë proteste Hungarisë për trajtimin e Dodikut si President të Republika Srpska, edhe pse deri atëherë atij i ishte hequr mandati.
