- Bashkimi Evropian i ndan rrugët e anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë
Ky vendim u miratua nga Komiteti i Përfaqësuesve të Përhershëm të BE-së (Coreper) më 25 shtator.
Kështu, Shqipëria mund të nisë bisedimet formale të anëtarësimit më 15 tetor.
Në të njëjtën kohë, integrimi evropian i Maqedonisë së Veriut mbetet i bllokuar për shkak të refuzimit të autoriteteve maqedonase për të përmbushur marrëveshjen e ndërmjetësuar nga Franca me Bullgarinë, të miratuar nga Këshilli Evropian. Një pikë kyçe e marrëveshjeve të arritura dy vjet më parë është përfshirja e pakicës bullgare në Kushtetutë.
Bullgaria ka vënë veton ndaj integrimit evropian të Maqedonisë së Veriut që nga viti 2020 për shkak të mosmarrëveshjeve historike dhe kulturore, duke përfshirë çështjet e gjuhës dhe identitetit kombëtar. Në vitin 2022 u arrit një kompromis (“marrëveshja franceze”), sipas të cilit Sofja do ta hiqte veton për integrimin evropian të vendit fqinj, ndërsa Shkupi do t’i njihte bullgarët si popull shtetformues dhe do të miratonte amendamentet e duhura kushtetuese.
Kthimi i sivjetshëm në pushtet në Maqedoninë e Veriut i VMPO-DPMNE-së konservatore e ndaloi procesin e zbatimit të “marrëveshjes franceze”. Si rrjedhojë ka rinisur bllokimi i integrimit europian të vendit.
Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, theksoi: “Më vjen keq që po bllokohemi nga mosmarrëveshja me Bullgarinë”, por sipas tij, vendi duhet të vazhdojë zbatimin e reformave “me shpresë për të ardhmen evropiane”.
- Hungaria nuk mundi t’i ndërmjetësojë negociatat mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë
Viktor Orbán, Kryeministri i Hungarisë, vendi që aktualisht mban presidencën e rradhës të BE-së, e konsideron vendimin e BE-së për t’i ndarë proceset e integrimit evropian të Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, si dhe për të mos i hapur negociatat me Maqedoninë e Veriut derisa Shkupi t’i përmbushë parakushtet e Sofjes, si një “gabim historik” që do të ndikojë në stabilitetin e Ballkanit Perëndimor.
Gjatë një vizite në Maqedoninë e Veriut, Orbáni shprehu gatishmërinë e tij për të ndihmuar në zgjidhjen e mosmarrëveshjes me Bullgarinë duke vepruar si ndërmjetës.
Megjithatë, zyrtarë të lartë bullgarë e refuzuan ofertën.
“Marrëveshjet evropiane me Republikën e Maqedonisë së Veriut janë të qarta. Bullgaria nuk ka nevojë për ndërmjetës në këtë proces”, tha ministri i Punëve të Jashtme i Bullgarisë, Ivan Kondov, në komentin që i dha shtypit.
Gjatë një takimi me Ministrin e Punëve të Jashtme të Hungarisë, Péter Szijjártó, në margjinat e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork, kryediplomati bullgar e siguroi homologun e tij hungarez se ndërmjetësimi nuk është i nevojshëm për ta bindur Maqedoninë e Veriut që t’i përmbushë kriteret.
- Zgjedhjet lokale në Podgoricë nuk patën fitues të padiskutueshëm
Në zgjedhjet e parakohshme në Podgoricë, asnjë forcë politike nuk fitoi numrin e nevojshëm të mandateve për të formuar një qeveri “me një forcë”.
Sipas raporteve paraprake, shtatë blloqe politike kanë trajtuar pengesën zgjedhore sipas mënyrave të tyre.
Ish-forca qeverisëse (tani opozita) Partia Demokratike e Socialistëve (DPS) mori shumicën e votave, duke vulosur pothuajse 30% të mbështetjes publike, e cila do t’i jepte asaj 19 vende në Kuvendin e Podgoricës.
Koalicioni i fokusuar tek kryeministri aktual Milojko Spajc, i përbërë nga Lëvizja Evropa Tani (PES) dhe Demokratët, fitoi pothuajse 22% të mbështetjes dhe do të marrë 14 mandate.
Koalicioni “Për të ardhmen e Podgoricës”, që i afrohet kryeparlamentarit Andrija Mandic dhe deputetit Milan Knezheviq dhe përbëhet nga forcat politike të ish-Frontit Demokratik, mori pak më shumë se 20% të votave (13 mandate).
Koalicioni i presidentit Jakov Milatoviq i titulluar “Për një Podgoricë më të mirë”, i përbërë nga Lëvizja për Podgoricën dhe Lëvizja Qytetare URA, doli i katërti me 11%, i cili do të sigurojë gjashtë mandate në Kuvendin vendor.
“Bashkimi Evropian” fitoi më shumë se 5% (3 mandate), dhe Pokret Preokret (Lëvizja për Rikthim) – mbi 3% (2 mandate).
Partia e Progresit Evropian, e cila u themelua nga ish anëtarë të DPS-së, fitoi 3.08% (2 mandate).
Në Kuvendin Rajonal të Podgoricës janë gjithsej 59 mandate.
Si forcat politike që drejtojnë vendin në nivel kombëtar, ashtu edhe Partia Demokratike e Socialistëve në opozitë, do të mund të formojnë shumicën. Situata politike në nivel kombëtar do të varet nga rezultati i negociatave të koalicionit në Podgoricë. Nëse DPS kthehet në pushtet, mund të shohim edhe zgjedhje të parakohshme parlamentare.
- Azerbajxhani dhe Serbia nënshkruajnë marrëveshje për furnizim shtesë me gaz
Gjatë vizitës së Ministrit të Energjisë së Azerbajxhanit Parviz Shahbazov në Beograd, Kompania Shtetërore e Naftës së Azerbajxhanit (SOCAR) dhe kompania shtetërore serbe Srbijagas nënshkruan një marrëveshje për furnizime shtesë ditore me gaz prej 1 milion metra kub nga 1 nëntori 2024 deri më 1 prill 2025.
Ministrja e Energjisë e Serbisë Dubravka Jedovic Handanovic tha se marrëveshja “i siguron Serbisë furnizim shtesë me gaz gjatë dimrit të ardhshëm.”
Dërgesat e gazit Azerbajxhanas në Serbi filluan në shkurt 2024. Në nëntor 2023, SOCAR dhe Srbijagas nënshkruan një marrëveshje që parashikonte furnizimin vjetor me deri në 400 mcm gaz azerbajxhanas në 2024-2026.
Nevojat vjetore të Serbisë për gaz të brendshëm janë afërsisht 2.5 miliardë metra kub, pothuajse e gjitha kjo sasi importohet. Aktualisht, furnizuesi kryesor është kompania Gazprom e Rusisë. Vëzhguesit i shohin marrëveshjet serbo-azerbajxhane të gazit si përpjekje të Beogradit për të diversifikuar importet e energjisë dhe për të reduktuar varësinë nga Rusia.
- NATO vendos forca shtesë për stërvitje në Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut
Rreth 200 trupa nga e sapo-krijuara Forca e Reagimit të Aleatëve (Allied Reaction Force, ARF) do të bëjnë trajnimin në Ballkanin Perëndimor nga 30 shtatori deri më 16 tetor për të siguruar gatishmërinë dhe mbështetjen e tyre për Forcën e NATO-s në Kosovë (KFOR).
Një kontingjent ushtarak prej 50 trupash të Ekipit Operacional të Ndërlidhjes dhe Zbulimit (OLRT), që me ARF-në do të vendosen në Kosovë dhe një post komandues me rreth 150 individë do të ngrihet në Maqedoninë e Veriut. Njësitë e dislokuara do të kryejnë operacione stërvitore për të mbajtur një nivel të lartë gatishmërie dhe për të testuar aftësitë dhe procedurat e tyre për dislokimin e shpejtë të forcave më të mëdha. Një pjesë e Shtabit të ARF-it do të integrohet përkohësisht në strukturat komanduese dhe kontrolluese të misionit të KFOR-it me detyrën e përcaktimit të nevojave për mbështetje logjistike, infrastrukturore dhe operacionale të KFOR-it në rast të rritjes së ndjeshme të pranisë së NATO-s në Kosovë.
ARF është një forcë strategjike, me shumë drejtime dhe me gatishmëri të lartë që i siguron Komandantit Suprem të Aleatëve të NATO-s në Evropë (SACEUR) aftësi të menjëhershme për reagim ndaj krizave. Ky është dislokimi i parë i një njësie të ARF-it që nga formimi i njësisë në korrik 2024.
Më herët, më 18 shtator, në Kosovë filloi stërvitja e planifikuar e nivelit operativ me pjesëmarrjen e trupave të tjera të KFOR-it. Qëllimi i stërvitjes është të testojë procedurat ekzistuese për vendosjen e shpejtë të trupave shtesë dhe integrimin e tyre me misionin e KFOR-it, theksoi misioni i NATO-s në Kosovë.
Treqind ushtarakë britanikë nga Regjimenti Mbretëror i Yorkshire, i cili është pjesë e Forcës Rezervë Strategjike (SRF) në Kosovë, janë vendosur përkohësisht në Kosovë për trajnim.
Stërvitja do të vazhdojë deri në fund të tetorit.
Vendosja e Forcës së Përbashkët të Reagimit të NATO-s (ARF), së bashku me vendosjen e vazhdueshme të Forcës Rezervë Strategjike (SRF) në Kosovë, e njoftuar në fillim të këtij muaji, dërgon një mesazh të qartë të vendosmërisë dhe angazhimit të NATO-s për paqe dhe stabilitet në rajon, tha NATO në një deklaratë.
