Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ndodhet në një vizitë katërditore në Maqedoninë e Veriut, Kosovë, Mal të Zi, Serbi dhe Bosnjë-Hercegovinë.
Së bashku me kryeministrin Dimitar Kovaçevski të Maqedonisë së Veriut, ajo mbajti një konferencë të përbashkët për shtyp pas një takimi dypalësh të mbajtur me qeverinë e vendit. Duke folur në këtë ngjarje, von der Leyen vuri në dukje se ajo kishte ardhur për t’u thënë qytetarëve të Maqedonisë së Veriut se ata kanë nisur “rrugëtimin e tyre” për t’u bashkuar me BE-në dhe se ajo mezi pret t’i mirëpresë ata atje. Ajo kujtoi gjithashtu historinë e gjatë të BE-së dhe se nuk kanë qenë gjithmonë 27 shtete. Prandaj, një ditë BE-ja do ta pranojë Maqedoninë e Veriut me identitetin e saj unik dhe gjuhën e saj. Ajo shtoi se një ditë, blloku zyrtarisht do ta shtojë gjuhën maqedonase në listën e 24 gjuhëve që fliten tani në BE. Maqedonia e Veriut tashmë mishëron moton e BE-së – të bashkuar në diversitet – dhe kjo është arsyeja pse Shkupi u nderua me titullin prestigjioz të Qytetit Evropian të Kulturës 2028, kujtoi kreu i KE-së. Ajo shprehu shpresën se të gjitha partitë do të mbështesin ndryshimet kushtetuese, pasi të gjithë janë përgjegjës për të ardhmen e vendit të tyre. Një mesazh tjetër ishte nevoja e fuqizimit të ekonomisë së vendit. Brukseli ka një plan investimi për rajonin me vlerë 30 miliardë euro, i cili mund të zbatohet shpejt.
Kovaçevski tha se në takim është biseduar për një plan të qartë për rritjen e ekonomisë, i cili do t’i sjellë përparësi konkrete vendit dhe qytetarëve para arritjes së anëtarësimit të plotë. Me zbatimin e tij, i cili varet edhe nga BE-ja, Ballkani Perëndimor do të dyfishojë madhësinë e ekonomisë së rajonit, me rritje që pritet të jetë rreth 10 për qind e PBB-së. Disa nga përfitimet e planit përfshijnë mundësinë e hapjes së aksesit në tregun e BE-së për mallrat maqedonase, rritjen e vëllimit të dërgesave pa taksa, lëvizjen pozitive të shërbimeve në fushën e tregtisë elektronike dhe përmirësimin e cilësisë së arsimit. U tha se që nga vulosja e pavarësisë së vendit dhe deri më sot, mbështetja e BE-së për Maqedoninë e Veriut ka arritur në më shumë se 3.3 miliardë euro.
Në Tiranë, kreu i Komisionit Evropian, pas takimit me presidenten Vjosa Osmani, tha se Kosova duhet të pranojë projektin për krijimin e Komunitetit të Komunave Serbe, ndërsa Serbia të njohë Kosovën “de facto”. Në një konferencë të përbashkët për shtyp me Osmanin, von der Leyen tha se shprehu ngushëllimet e saj për policin kosovar të vrarë në Banjska më 24 shtator, duke theksuar se sulme të tilla janë absolutisht të papranueshme dhe se përgjegjësit duhet të sillen para drejtësisë. Kreu i KE-së vuri në dukje se Kosova ka bërë progres të vazhdueshëm, veçanërisht në forcimin e demokracisë përmes reformave, por ka ende shumë punë përpara. Gjëja kryesore është se suksesi mund të ndodhë vetëm nëse Kosova dhe Serbia normalizojnë marrëdhëniet e tyre, ka theksuar Von der Leyen, duke theksuar se ekonomia e Kosovës është 27 për qind e vlerës mesatare të një ekonomie të BE-së dhe se duhet bërë shumë më tepër. Nga ana e tij, presidenti Osmani tha se është e rëndësishme ngritja e statusit të Kosovës në vend kandidat në samitin e dhjetorit të Këshillit të BE-së. Ajo theksoi nevojën që BE të anulojë masat ndëshkuese ndaj Prishtinës, pasi institucionet e Kosovës kanë ndërmarrë hapa realë drejt mbajtjes së zgjedhjeve të reja në veri të Kosovës. Osmani vuri në dukje se Kosova ishte e vendosur për të respektuar Kushtetutën e saj, e cila u ofron të drejta më të gjera pakicave se sa shumë vende të tjera evropiane.
Gjatë vizitës së presidentit të KE-së në Mal të Zi, në një konferencë të përbashkët për shtyp me Presidentin Jakob Milatoviq, ky i fundit përmendi avantazhet e konsiderueshme krahasuese që e bëjnë Malin e Zi më afër BE-së se vendet e tjera kandidate dhe se perspektiva e anëtarësimit të plotë deri në vitin 2030 është realiste. Ai theksoi se anëtarësimi i Malit të Zi në Bashkimin Evropian do të jetë një mesazh i shkëlqyer për të gjitha vendet e tjera kandidate se procesi i zgjerimit vazhdon. Ai theksoi rëndësinë e planit për rritjen e Ballkanit Perëndimor, i cili do të qartësojë më tej çështjen e zgjerimit nga një aspekt kryesisht politik në atë ekonomik. Milatoviq shtoi se thellimi i bashkëpunimit ekonomik rajonal me mbështetjen e BE-së do të kontribuonte në shfrytëzimin optimal të mbështetjes së para-anëtarësimit dhe do të ishte një nxitje shtesë për përshpejtimin e reformave të rëndësishme në nivel vendor. Presidenti i Malit të Zi beson se në të ardhmen e afërt, mbledhja e re e parlamentit do të ratifikojë angazhimet e marra në kuadër të Procesit të Berlinit dhe do të sigurojë kontributin e plotë të vendit në zbatimin e tij.
Vizita e vazhdueshme e presidentit të Komisionit Evropian në Ballkanin Perëndimor është me të vërtetë një pikë referimi. Brukseli vendosi t’u dërgojë katër shteteve në të gjithë rajonin një sinjal shtesë për gatishmërinë e BE-së për procesin e zgjerimit, kështu që kandidatët për anëtarësim në BE duhet të përmbushin shpejt detyrimet e tyre të ndërmarra më parë, gjë që në fakt do të përshpejtojë procesin. Afati 2030 për anëtarësim është mjaft realist për të gjitha vendet e rajonit. Dhe vetëm mungesa e dëshirës për të përmbushur detyrimet e marra mund t’i nxjerrë kandidatët nga vala e re e zgjerimit të BE-së. Më parë, kombet në Ballkanin Perëndimor shpesh do të akuzonin Brukselin për vonimin e pranimit të tyre, por tani gjithçka varet vetëm nga ata. Të gjithë qytetarët e vendeve të Ballkanit Perëndimor tashmë janë të vetëdijshëm për këtë, dhe tani e tutje ata mund të ndikojnë në qeveritë e tyre që të përmbushin kërkesat e Brukselit pa u zvarritur. Në fund të fundit, kjo mund t’u kushtojë atyre një mundësi reale për t’u bashkuar me Unionin me ndikim të 27 shteteve evropiane.
