U Srbiji je krajem februara zbog pronevjere priveden Novica Antić, lider Vojnog sindikata i opozicionar. Nekoliko dana kasnije iz zapadnih medija saznalo se da je Antić povezan s ruskim obaveštajnim službama i da aktivno širi ruski uticaj, sastajući se s evropskim zvaničnicima i političarima.
Srpski posmatrači su u ovim događajima viđeli manifestaciju političkih sukoba u Srbiji, zbog činjenice da je Antić glasan kritičar aktuelne vlasti, uključujući i njene bezbjednosne agencije.
Istovremeno, strani stručnjaci taj slučaj vide uglavnom kao razotkrivanje još jedne ruske mreže uticaja.
O čemu se, zapravo, radi u ovom slučaju? Radi li se o „progonu“ srpske opozicije ili još jednom „moskovskom agentu“ u Evropi?
Senzacija POLITICO-a
Početkom marta, evropsko izdanje POLITICO-a, pozivajući se na izvore u zapadnim obavještajnim agencijama, izvijestio je da Rusija „koristi srpskog agenta u cilju infiltracije u institucije EU te širenja prokremaljske teze o invaziji na Ukrajinu“. Ispostavilo se da je to bio predśednik Vojnog sindikata Srbije Novica Antić, koji se naziva aktivnim „agentom uticaja“ ruske Federalne službe bezbjednosti (FSB).
Kako se navodi, Antić je u oktobru 2023. godine održao niz sastanaka s evropskim zvaničnicima u Briselu, posebno s nekoliko poslanika u Evropskom parlamentu i s predstavnicima sindikata EUROMIL i EPSU koji predstavljaju vojne i državne službenike EU. Antićevi kontakti u Evropi jednoglasno su tvrdili da nijesu znali za njegove veze s ruskim obavještajnim službama. Izvjestilac EP za Srbiju, Vladimír Bilčík, i izvjestilac EP za Kosovo, Viola von Cramon-Taubadel, naglasili su da u vrijeme susreta sa šefom Vojnog sindikata Srbije nijesu imali informaciju da je on povezan s ruskim FSB-om.
POLITICO ističe da sama činjenica da je Antić održavao sastanke u Evropskom parlamentu pokazuje ranjivost tog tijela na ruske prikrivene operacije. Pozivajući se na izvještaj zapadnih obavještajnih službi, publikacija navodi da „Rusija koristi Srbiju kao platformu za operacije uticaja“ i da se koristi svaka prilika za promovisanje ruske propagande o ratu u Ukrajini unutar Evropske unije.
Izlažući detalje o Antićevim vezama s Rusijom, POLITICO navodi da Antić blisko sarađuje s Vjačeslavom Kalininom, ruskim državljaninom koji je osnivač i glavni urednik novinske agencije „Veteranske vijesti“.
„Veteranske vijesti“ na svojoj internetskoj stranici ističu saradnju s ruskim snagama bezbjednosti. Orijentaciju portala lako je iščitati iz naslova poput: „Puna podrška našim oružanim snagama: ekipa Veteranskih vijesti uvijek je uz naše heroje“ ili „Čekamo pobjedu boraca u SVO“ (nap. ur. specijalnoj vojnoj operaciji).
„Veteranske vijesti“
Vjačeslav Kalinjin je zamjenik predśednika Odbora za pitanja veterana, poslanik Saratovske regionalne dume (frakcija „Pravedna Rusija – Za istinu“). Jedna epizoda iz njegove poslaničke karijere iscrpno govori o Kalinjinu: krajem prošle godine predao je „Saratovskom muzeju SVO neke ‘nove eksponate’ – ‘trofeje’ koje je ‘zajedno sa saradnicima’ donio ‘sa fronta’“.
Srpski list NIN donosi više detalja o Kalinjinovim vezama s ruskom vojskom:
„Prošlog juna, Kalinjin je dobio nagradu od ruskog Ministarstva odbrane za ‘saradnju u izvršavanju zadataka specijalne vojne operacije’, kako Kremlj označava rat u Ukrajini. ‘Od početka specijalne vojne operacije, Vjačeslav Kalinjin pruža sveobuhvatnu potporu borbenim jedinicama, izvršava zadatake na prvoj liniji fronta. Učestvovao je u organizaciji i dopremanju desetina humanitarnih konvoja s bespilotnim letjelicama, opremom, zaštitnom opremom, ljekovima, hranom i dr. Redovno pośećuje borbene jedinice ruskih oružanih snaga koje se nalaze u neposrednoj borbenoj zoni dok vrše borbene zadatke, a često i sam u njima učestvuje“, objasnili su iz ruskog Ministarstva odbrane. Ruski ministar odbrane Sergej Šojgu dodjelio je Kalinjinu medalju „Učesnika specijalne vojne operacije“.
Komentarišući optužbe protiv Antića, Kalinjin je dao intervju vlastitom portalu u kojem je:
„Naš medijski holding je uvijek održavao, održava i održavaće radne odnose sa svim bezbjednosnim organima i agencijama za sprovođenje zakona u Rusiji – od Ministarstva unutrašnjih poslova Rusije, Ruske nacionalne garde i FSB-a do Istražnog komiteta Rusije i Ministarstva za vanredne situacije. Imamo zajedničke ciljeve – vojno-patriotski i duhovno-moralni odgoj naše mlađe generacije, ovjekovječenje śećanja na poginule branioce naše Otadžbine, suzbijanje falsifikata istorije i očuvanje tradicionalnih vrijednosti. Međutim, prema zapadnim novinarima, to je dovoljno da mene i Novicu Antića optuže da radimo za obavještajne poslove, pa čak i da se miješamo u unutrašnje stvari EU!
…Zašto se ‘bacaju’ na Antića? Danas je proglašen lov na sve one koji dijele stav Rusije u njenoj borbi protiv nacističkog režima u Ukrajini i zaštiti tradicionalnih vrijednosti.”
U istoj objavi navodi se da je „Novica Antić pravi rodoljub i ratni veteran poznat i daleko van granica Srbije. Dugi niz godina posvetio je zaštiti prava vojnika, podučavanju tradicionalnih vrijednosti mlađih generacija i jačanju rusko-srpskih odnosa“.
Z-prijateljstvo
Treba napomenuti da sam Antić svoje veze s Rusijom nikada nije krio, naprotiv, čak se njima hvalio.
Kalinjin je 2019. organizovao Antićev pośetu Rusiji, đe je potpisan sporazum o saradnji između Saveza ruskih desantnih jedinica i Vojnog sindikata Srbije. „Vojni sindikat Srbije je naša prijateljska organizacija“, naglasio je tada Kalinjin (citiraju „Veteranske vijesti“).
U 2023. godini, kako navodi srpski NIN, Kalinjin je bio na svojevrsnoj turneji po Srbiji, a povod pośete bio je Svjetski kongres veterana koji je održan u Beogradu od 6. do 10. marta. Kalinjin je zajedno s Novicom Antićem najavio otvaranje beogradske podružnice svog medijskog holdinga „Veteranske vijesti – Balkan“. Antić je tada novinarima rekao da će dio nove organizacije biti i Vojni sindikat Srbije.
Tokom tog putovanja, Kalinin je pośetio gimnaziju u srpskoj opštini Vranje. U kombinezonu s amblemom Z na ramenu, govorio je o značaju istorijskih, kulturnih i drugih veza između Srbije i Rusije i promovisao svoj portal među učenicima škole. Događaju je prisustvovao i načelnik Vojnog sindikata Srbije.
Antić ne poriče prijateljstvo s Kalininom. „Činjenica je da je on veliki prijatelj srpskog naroda i moj lični prijatelj i mi zaista uvijek podržavamo Vjačeslava Kalinjina, šta god da radimo“, rekao je Antić u nedavnom razgovoru za bosanskohercegovački portal „Detektor“.
O prijateljstvu dvojice „veterana“ zorno govori i činjenica da je, nakon Antićeva hapšenja, Vojni sindikat Srbije objavio pismo podrške njihovu čelniku od glavnog redaktora „Veteranskih vijesti“.
Treba dodati da Antić otvoreno podržava agresiju Rusije na Ukrajinu. U intervjuu za „Veteranske vijesti“ u aprilu 2022. izjavio je: „Mi (srpski ratni veterani) gledamo na rusku vojnu operaciju u Ukrajini kao iznuđen potez, apsolutno neophodan, koji ima za cilj da zaštiti Ruse i druge nacije od terora, koji ukrajinski neonacisti i fašisti čine protiv njih“.
Pitanja i… još pitanja
Treba napomenuti da podrška napadu Rusije na Ukrajinu i prijateljstvo s pristalicama ruske vojske ni na koji način nijesu spriječili Antića ne samo da bude gost tijela EU, već i da bude viđen kao ugledni opozicioni aktivista i stručnjak za sigurnost, kojeg su rado ugošćivali srpski opozicioni i nezavisni mediji. Novica Antić godinama je imao platformu za optuživanje rukovodstva Ministarstva odbrane i Vojske Srbije za loše stanje u vojsci, za nedovoljnu socijalnu zaštitu vojnika i sl. U kritici „Vučićevog režima“ rado su mu se pridruživali i novinari i opozicija dok, po svemu sudeći, niko nije imao problem s proruskim stavovima govornika. I sad mnogi analitičari u najnovijim optužbama na račun Antića vide samo ugnjetavanje opozicije od strane Vučićeve vlasti.
Mora se priznati da hapšenje sindikalnog vođe zaista nije nikako bilo povezano s njegovim „obavještajnim radom“. Policija je 27. februara privela Antića radi optužbe za „pronevjeru“. Novica Antić je, po nalogu suda, nakratko pušten na slobodu prije nego što je ponovo uhapšen. Međutim, nije bilo optužbi za „špijunažu“.
Srpske vlasti nikada nijesu kritikovale sindikalnog lidera zbog saradnje s ruskim paravojnim organizacijama. Iako se ne može isključiti da je Vučić imao na umu ovu činjenicu, malo je vjerovatno da bi bilo koja vlast u bilo kojoj nezavisnoj zemlji bila spremna da trpi spoljno miješanje oko pitanja vojske. Shodno tome, moguće je da je tema finansijske zloupotrebe izabrana za formalne optužbe kao prihvatljivija za Vučićevo prorusko biračko tijelo. Naravno, bilo je moguće iznijeti i drugu verziju, da je neko iz aktuelne srpske vlasti zapadnim novinarima „procurio“ Antićeve veze sa Rusima. Ali ovo izgleda malo vjerovatno. S obzirom na dovoljno jak proruski sentiment u Srbiji, ovaj korak bi mogao imati veoma kompleksne posljedice po vladajuće.
No, većina pitanja nije usmjerena prema vlastima u Beogradu, srpskoj opoziciji ili medijima, već prema tijelima i političarima EU. Veze Novice Antića s organizacijama bliskim ruskom bezbjednosnom bloku i njegovi proruski stavovi nikada nijesu bili skrivani. Nijesu potrebni nikakvi obavještajni podaci – dovoljno je tek nekoliko Google pretraživanja. Ali nikome u Evropskom parlamentu i drugim evropskim strukturama to očigledno nikada nije palo na pamet. Da nije bilo teksta u POLITICO-u, na Novicu Antića i njegovu rusku propagandu niko u Evropi ne bi obratio pažnju.
