Protestat e studentëve në Serbi – Balsa Bozovic

Historia e sundimit të Vuçiqit në Serbi

Pas dymbëdhjetë viteve të sundimit autokratik të Vuçiqit, Serbia e gjen veten sërish në prag të diktaturës. Vuçiqi e ka tërhequr zvarrë vendin nga demokracia drejt një stadi të një shteti parapolitik, që të kujton epokën e errët të sundimit të “Kasapit të Ballkanit”, siç i referoheshin mediave evropiane Slobodan Millosheviçit, një kriminel lufte dhe president i Serbisë gjatë viteve 1990.

Në vitet e fundit të regjimit të Millosheviçit, Vuçiq shërbeu si Ministri i tij i Informacionit, i njohur për miratimin e ligjit më represiv të mediave në historinë e Evropës pas luftës. Në atë kohë, regjimi serb nuk tregoi asnjë hezitim në orkestrimin e vrasjeve të gazetarëve dhe liderëve të opozitës.

Revolucioni demokratik i vitit 2000 që rrëzoi Sllobodan Millosheviçin e hodhi Vuçiqin në një errësirë ​​politike, ku ai po priste për mundësinë për t’u kthyer në pushtet. Shansi i tij erdhi si pasojë e krizës ekonomike globale, e cila shkatërroi më tej ekonominë tashmë të brishtë të Serbisë dhe thelloi varfërinë mes qytetarëve të saj. Kjo periudhë u shënua edhe nga dështimet e qeverisë demokratike për zgjidhjen e çështjes së Kosovës dhe skandalet e shumta korruptive. Duke shfrytëzuar këto rrethana, Vuçiqi manovroi me sukses rrugën e tij për t’u kthyer në skenën e politikës serbe.

Në përpjekje për të fituar politikisht mbi qeveritë perëndimore, kundër të cilave ai kishte luftuar gjatë ndërhyrjes së NATO-s në vitin 1999, Vuçiqi – një ish-nacionalist radikal – u zotua ta zgjidhë çështjen e Kosovës dhe të normalizojë marrëdhëniet midis Beogradit dhe Prishtinës, si dhe të ofrojë bashkëpunim të pakushtëzuar me BE-në për emigrimin. Perëndimi, veçanërisht kancelarja gjermane Angela Merkel, ishte entuziaste për idenë e gjetjes së një lideri që mund t’i jepte “stabilitet” Ballkanit Perëndimor duke zgjidhur çështjen e Kosovës dhe duke mbrojtur kontinentin nga emigrantët.

Vuçiq e prezantoi veten para botës si një i penduar ideologjik dhe politik, duke pretenduar se kishte braktisur besimet e tij të mëparshme dhe kishte përqafuar vlerat e Bashkimit Evropian, të cilat ai i kishte kundërshtuar për pjesën më të madhe të jetës dhe karrierës së tij politike. Ai kultivoi imazhin e një reformatori me një narrativë pro-evropiane, duke premtuar se do ta modernizojë Serbinë dhe do t’i japë një zgjidhje të qëndrueshme çështjes së Kosovës.

Brenda vendit, Vuçiqi nisi një fushatë brutale kundër kundërshtarëve politikë, duke përfshirë arrestimin e mbi 150 zyrtarëve të lartë të Partisë Demokratike. Duke vepruar kështu, ai demonizoi dhe dobësoi partinë më të fortë pro-evropiane dhe të vetmen parti të vërtetë demokratike në Serbi, e cila kishte udhëhequr procesin e integrimit evropian të vendit nga viti 2000 deri në 2012. Njëkohësisht, ai intensifikoi retorikën anti-evropiane dhe nacionaliste në lidhje me Kosovën, duke justifikuar si thjesht një mjet për manipulim të politikës së brendshme.

Ai i shpërbëu sistematikisht institucionet e pavarura dhe shkeli Kushtetutën, duke konsoliduar pushtetin në një shkallë që rrallë shihet edhe ndër diktatorët më famëkeq. Megjithatë, Bashkimi Evropian mbylli një sy ndaj shkeljeve flagrante të të drejtave themelore politike dhe njerëzore në Serbi, të kënaqur me premtimet e Vuçiqit për të zgjidhur çështjen e Kosovës dhe për të kontrolluar rrugën e emigrantëve përmes Ballkanit. Në këtë mënyrë Vuçiqi hodhi themelet e një “stabilokracie” në Ballkanin Perëndimor, një model që gëzonte mbështetjen e plotë të kancelares gjermane Angela Merkel.

Frika pushtoi tërë Serbinë pasi Vuçiqi shpërbëu sistematikisht Partinë Demokratike, efektivisht duke e eliminuar rolin mbikëqyrës të opozitës. Njëkohësisht, ai përshpejtoi përhapjen e fashizmit në shoqërinë serbe, duke relativizuar krimet më të rënda të luftërave në vitet 1990, përfshirë gjenocidin e Srebrenicës në 1995. Sa më shumë lëshime që bënte ndërkombëtarisht për Kosovën, aq më shumë e intensifikonte retorikën antievropiane në vend. Serbia mbeti pa një opozitë të besueshme që të ishte e aftë për ta sfiduar, teksa shoqëria serbe u përkul nën peshën e frikës dhe kontrollit.

Evropa e Mashtruar

Dymbëdhjetë vjet më vonë, u bë e qartë se Vuçiq kishte arritur të mashtronte të gjitha fuqitë kryesore perëndimore – Gjermaninë, Mbretërinë e Bashkuar, Bashkimin Evropian dhe madje edhe Shtetet e Bashkuara. Duke u mbështetur në partneritetin e tij me kancelaren Merkel dhe lidhjet e tij tradicionale me Putinin, ai konsolidoi dhe centralizoi pushtetin e tij personal, jo vetëm në Serbi, por në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Ai manipuloi me mjeshtëri të dyja administratat e SHBA-së, atë të Trumpit dhe Bidenit, duke premtuar një zgjidhje për çështjen e Kosovës – një premtim që nuk e përmbushi kurrë. Pavarësisht nga investimet perëndimore, ai mbeti i lidhur fort me orbitën e Rusisë dhe një mbështetës i hapur i politikave të Vladimir Putinit. Në të njëjtën kohë, Serbia u bë vendi i parë në kontinentin evropian që miratoi armët dhe teknologjinë e informacionit kinez. Korrupsioni në Serbi ka arritur nivele alarmante, të krahasueshme me ato në Rusi dhe Bjellorusi, ndërkohë që vendi vazhdon të largohet më tej nga standardet evropiane në çdo segment të shoqërisë.

Mbështetja për integrimin evropian të Serbisë ka rënë nën 38%, niveli më i ulët në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Gjatë sundimit të Vuçiqit, ndodhi vrasja politike e Oliver Ivanoviqit, një lider i shquar i opozitës në mesin e serbëve të Kosovës, me prova që implikojnë në mënyrë direkte bashkëpunëtorët më të afërt të Aleksandar Vuçiqit. Përveç kësaj, Serbia u implikua në një sulm terrorist në Banjska, Kosovë, të orkestruar nga shërbimet e sigurisë serbe dhe ku përfshihej Milan Radoiçiq, një aleat i ngushtë i Vuçiqit.

Një nga skandalet më të mëdha ishte zbulimi i plantacionit më të madh të marijuanës në Evropë, i lidhur drejtpërdrejt me vëllain e Vuçiqit, Andrej Vuçiq. Parregullsitë në çdo proces zgjedhor që nga viti 2014, të kombinuara me një sërë aktivitetesh kriminale dhe skandalesh korrupsioni, do të mbeten elementë definuese të trashëgimisë politike të Vuçiqit.

Në fillim të pushtimit rus të Ukrainës, Vuçiq mori një qëndrim “neutral”, i cili në fakt ishte mbështetje e drejtpërdrejtë e Putinit, pasi ai parashikonte një fitore të shpejtë ruse. Gjatë krizës më të madhe që ka parë Evropa që nga Lufta e Dytë Botërore, ai minoi hapur politikën e jashtme dhe të sigurisë të Bashkimit Evropian, duke ruajtur një marrëdhënie të ngushtë me Putinin.

Vuçiq është mjeshtër absolut i mediave transmetuese kombëtare të Serbisë, duke u shfaqur më shumë se 350 herë në televizionin kombëtar vetëm në vitin 2024, përfshirë 28 herë në dhjetor. Fuqia e tij është absolute në çdo nivel të shtetit. Ai e ka rrethuar veten me një grup të ngushtë oligarkësh dhe kriminelësh, pasuria e të cilëve matet në miliarda euro, e grumbulluar përmes kontrabandës, trafikimit të armëve, tregtisë së drogës dhe pastrimit të parave. Fuqia dhe ndikimi i tij janë bërë burim frike, jo vetëm brenda Serbisë, por në të gjithë Ballkanin Perëndimor.

Vuçiq manipuloi me mjeshtëri çdo sektor të shoqërisë – duke kontrolluar Kishën, shërbimet e inteligjencës, një pjesë të konsiderueshme të elitës intelektuale, sportistët serbë me famë botërore, figurat publike, madje edhe një pjesë të madhe të sektorit civil. Ai dominonte pa mëshirë çdo gjë që mund të kërcënonte fuqinë e tij. Me thënë të drejtën, kishte edhe disa përjashtime.

Kur u duk se Vuçiqi ishte bërë një fat i pashmangshëm për Serbinë – një fat kundër të cilit rezistenca dukej e kotë dhe dorëheqja e pashmangshme – ndodhi një tragjedi. Më 1 nëntor 2024, në orën 11:52, u shemb tenda e rindërtuar së fundmi në stacionin e trenit në Novi Sad, në qytetin e dytë më të madh të Serbisë. Pesëmbëdhjetë persona humbën jetën.

Shembja e tendës së Stacionit të Trenit

Menjëherë pas tragjedisë, televizioni shtetëror refuzoi të raportonte për ngjarjen gjatë gjithë ditës, duke e transmetuar lajmin vetëm në mbrëmje. Duke ndjekur modelin e tij të zakonshëm, Vuçiq u përpoq të krijonte narrativën e tij menjëherë, duke e larguar fajin nga qeveria. Ai pohoi se shembja ishte shkaktuar nga tenda e vjetër, e cila, sipas tij, ishte rindërtuar më shumë se 60 vjet më parë. Kjo u ekspozua menjëherë si një gënjeshtër e hapur. Në përpjekje për të zbutur situatën, ai bëri të ditur se ata që janë të përgjegjshëm do të identifikohen. Megjithatë, më vonë po atë mbrëmje, autoritetet urdhëruan heqjen e të gjitha provave nga vendi, duke parandaluar efektivisht një hetim të plotë të shkaqeve të shembjes.

Megjithatë, as manipulimet e Vuçiqit nuk mundën ta shuanin zemërimin e qytetarëve të Novi Sadit. Në protestë, mijëra dolën në rrugë, duke deklaruar se ajo që ndodhi në qytetin e tyre nuk ishte thjesht një aksident, por një vrasje. Qytetarët akuzuan hapur qeverinë, duke pohuar se korrupsioni brenda rrethit të brendshëm të Vuçiqit çoi në shembjen e tendës, që mori 15 jetë.

Pretendimi se shembja nuk ishte një aksident, por një vrasje, tronditi Serbinë deri në palcë, duke zgjuar frikën e qytetarëve për të afërmit e tyre, frikë e cila tejkaloi frikën e kahershme të regjimit. I gjithë kombi u ngrit në solidaritet me Novi Sadin.

Regjimi, nëpërmjet makinerisë së tij mediatike, u përpoq ta cilësonte tragjedinë si një mundësi që opozita e shfrytëzoi për manipulim politik, ndërsa premtoi një reagim të shpejtë nga prokuroria dhe policia për të identifikuar përgjegjësit. Megjithatë, në vend që të ndiqte fajtorët e vërtetë, prokuroria filloi arrestimin e liderëve dhe aktivistëve të opozitës, duke thelluar më tej zemërimin publik në të gjithë vendin. Pse nuk i identifikoi palët përgjegjëse prokuroria e korruptuar? Sepse çdo hetim serioz do të çonte në mënyrë të pashmangshme në zemrën e rrjetit kriminal të regjimit dhe kompanive të lidhura me vëllain e Vuçiqit, Andrej Vuçiq.

Mbreti nuk ka rroba

Vuçiq supozoi se shfuqizimi i opozitës tashmë të dobët dhe jopopullore, e diskredituar në sytë e publikut gjatë viteve të propagandës, do të mjaftonte për të siguruar dështimin e protestave, siç kishte ndodhur shumë herë më parë. Dhe për një moment, dukej se mund të kishte të drejtë – opozita u përpoq të organizonte një protestë në kryeqytet, Beograd, por u bë e qartë se nuk ishin në gjendje të kanalizonin pakënaqësinë e publikut. Kjo protestë përfundoi pa sukses.

Dhe pastaj, si rrufe, studentët u ngritën. Fillimisht në Novi Sad, e më pas në Nish dhe Beograd, të rinjtë ngritën zërin dhe paraqitën kërkesa specifike dhe të arritshme para autoriteteve. Kërkesat e tyre e vendosën Vuçiqin në një pozitë të palakmueshme – për herë të parë, ai u përball me një grup të besueshëm dhe të organizuar të rinjsh, në vend të opozitës së dobët.

Studentët e përjashtuan Vuçiqin nga dialogu me mjeshtëri, duke thënë qartë se nuk kanë pranuar të ndërveprojnë me të, sepse sipas Kushtetutës dhe ligjit, ai nuk është i autorizuar t’i adresojë kërkesat e tyre. Ata ekspozuan paaftësinë e qeverisë serbe, duke e etiketuar atë si tërësisht të varur nga Vuçiqi, ndërsa akuzuan prokurorinë se i shërben drejtpërdrejt regjimit dhe shpërfill ligjin.

Bllokada e fakulteteve u përhap shpejt në të gjithë Serbinë. Studentët udhëhoqën kryengritjen, të cilëve iu bashkuan edhe gjimnazistët, të cilët filluan të bllokojnë gjimnazet dhe shkollat ​​e mesme. Qytetarët ju bashkuan bllokadës përmes një trafiku masiv që zgjati 15 minuta, bllokadë simbolike që kishte për qëllim të nderonte 15 viktimat.

Në një përpjekje të dëshpëruar për të shtypur kryengritjen, qeveria serbe dhe Vuçiq shpërndanë banditë dhe individë të dhunshëm kundër studentëve paqësorë dhe qytetarëve që bllokonin universitetet dhe rrugët. Kjo përgjigje brutale e regjimit shkaktoi një valë akoma më të madhe pakënaqësie dhe përforcoi mbështetjen për studentët në të gjithë vendin.

Një tjetër ngjarje e rëndësishme në Novi Sad shpejt tërhoqi vëmendjen e publikut. Shkolla e mesme më e njohur e qytetit, Jovan Jovanović Zmaj, organizoi 15 minuta heshtje në kujtim të atyre që humbën jetën gjatë shembjes së tendës. Autoritetet dërguan provokatorë mes studentëve, duke u përpjekur t’i frikësonin për t’i rilthyer në klasë. Megjithatë, duke qëndruar në solidaritet me familjet e viktimave nuk ishte askush tjetër veçse djali i kryeministrit të Serbisë, Millosh Vuçeviq – i njëjti kryeministër që vetëm disa ditë më parë i kishte etiketuar qytetarët që merrnin pjesë në bllokada si tradhtarë të shtetit.

Ky lajm bëri jehonë në të gjithë Serbinë, duke ekspozuar më tej regjimin. Vuçiq e kishte gjithnjë e më të vështirë të bindte si rrethin e tij të ngushtë ashtu edhe votuesit e tij se ai e kishte situatën nën kontroll. “Mbreti nuk ka rroba.”

Studentët dhe nxënësit e shkollave të mesme

Pse kjo kryengritje ishte një surprizë kaq e madhe për shumë njerëz? Në një kohë kur besimi mbizotërues ishte se të rinjtë në Serbi ishin indiferentë ndaj veprimit dhe rezistencës, dhe kur dukej pothuajse e pamundur t’i arrish ata, ndodhi kryengritja më e madhe studentore në historinë e Serbisë. Shumë e kanë quajtur tashmë një nga më të mëdhajat në Evropë.

Nëse shikojmë me vëmendje, gjatë një ose dy viteve të fundit, një gjeneratë krejtësisht e re e studentëve dhe të rinjve në Serbi është shfaqur, e organizuar rreth disa shoqatave studentore dhe rinore. Organizata të tilla si Stav, Borba, Sviće, Masa dhe shumë të tjera kanë marrë rëndësi gjatë protestave të dy viteve të fundit. Qëllimi kryesor i tyre është lufta për drejtësi, shteti ligjor dhe shoqëria demokratike.

Këta të rinj janë të pranishëm në çdo protestë të madhe anembanë Serbisë. Ata mbështesin fermerët, edukatorët dhe profesorët e shënjestruar nga ngacmimet mediatike nën regjimin e Vuçiqit. Ata organizojnë protesta kundër minierave të litiumit, u përgjigjen tragjedive si të shtënat masive në një shkollë fillore ku humbën jetën nëntë fëmijë dhe udhëheqin luftën kundër mashtrimit zgjedhor në 2024. Në secilën prej këtyre ngjarjeve, ata ndërtojnë besueshmërinë e tyre, duke e dëshmuar veten në çdo çështje kritike në shoqëri.

Të arsimuar, elokuentë dhe jashtëzakonisht të guximshëm, ata mbështeten në njohuritë, vlerat dhe mediat sociale si mjetet e tyre kryesore. Pavarësisht karrierës së tyre relativisht të shkurtër aktiviste, disa tashmë janë përballur me burgim, përgjim dhe ngacmim nga shërbimet sekrete të Vuçiqit. Ata kanë përjetuar edhe pengesa, si protesta e dështuar kundër regjimit për mashtrimin zgjedhor, por kjo nuk i ka ndaluar. Përkundrazi, gjërat tani po përshpejtohen – vendosmëria dhe angazhimi i tyre po bëhen të pandalshëm.

Ky brez i aktivistëve të rinj komunikon në mënyrë efektive me bashkëmoshatarët e tyre më të rinj, duke frymëzuar kryengritje në universitete anembanë vendit. Përmes aktivizmit dhe angazhimit të tyre publik, ata dhanë një shembull se si të luftohet për ndryshim. Entuziazmi dhe përkushtimi i tyre kanë zgjuar solidaritetin mes studentëve në mbarë Serbinë. Ndryshe nga partitë opozitare, ata kanë mbështetjen e brezave të rinj dhe madje edhe të adoleshentëve. Ndikimi i tyre shtrihet tek nxënësit e shkollave të mesme. Ata dominojnë hapësirat dixhitale që Vuçiq, me ndihmën e trollëve të tij të paguar, po lufton t’i kontrollojë – në mediat sociale. Kështu, është krijuar një front i gjerë studentor, i ndërtuar mbi barazinë në vendimmarrje, por pa hierarki apo drejtues formal.

Dhe këtu ndeshemi me një tjetër absurditet. Vuçiq, i cili kontrollon 95% të mediave të Serbisë, tani po përballet me një lëvizje rinore, shtrirja e kombinuar e së cilës në mediat sociale – X, Facebook, Instagram dhe TikTok – tejkalon pjesën totale të të gjitha mediave të tij së bashku!

Vuçiq është në shok sepse nuk e di se me kë po lufton. Përballë tij, nuk ka asnjë lider apo grup figurash që mund t’i diskreditonte lehtësisht përmes makinerisë së tij mediatike. Në vend të kësaj, ai përballet me mijëra studentë që debatojnë dhe marrin vendime përmes konceptit të demokracisë së drejtpërdrejtë, në plenume.

Plenume ekzistojnë në të gjitha universitetet e bllokuara. Në to marrin pjesë qindra studentë, secili me të drejtë të barabartë votimi dhe pjesëmarrjeje.

Plenumet, si hapësira ku organizohen dhe pajtohen kundërshtuesit e qeverisë, mbeten të paprekshme nga regjimi i Vuçiqit. Ndërsa qeveria di të kontrollojë parlamentet zyrtare studentore si organe formale brenda universiteteve, ajo është krejtësisht e pafuqishme kundër demokracisë së drejtpërdrejtë dhe plenumeve. Regjimi thjesht nuk di të veprojë në një mjedis të ndërtuar mbi parime demokratike.

Parlamentet zyrtare të studentëve, të lidhura me autoritetet, janë bërë të margjinalizuara dhe krejtësisht joefektive. Në fund janë studentët ata që vendosin ritmin me kërkesat e tyre. Për herë të parë, regjimi dhe Vuçiqi po luajnë në mbrojtje, duke u penguar nga një gabim në tjetrin, pa përgjigje për këtë sfidë. Natyra demokratike e vendimmarrjes dhe veprimet e nxënësve të drejtuara nga solidariteti ngjallin vërtet frymën e një revolucioni demokratik.

Një ushtri me njerëz të vendosur, të qetë, mendjemprehtë dhe paqësorë, të bashkuar nga idealet e drejtësisë dhe llogaridhënies. Asnjëherë ata nuk kanë deklaruar shprehimisht se janë kundër Vuçiqit – në fakt, ata nuk merren fare me të, gjë që vetëm sa e zemëron më tej diktatorin. Studentët kanë krijuar një trend: nëse nuk je në protesta apo bllokada, nuk je trendi. Dhe me mend çfarë – tani të gjithë janë atje!

Profesorët ishin të parët që iu bashkuan atyre, të ndjekur nga fermerët dhe pedagogët. Menjëherë pas kësaj, aktorë, sportistë dhe personazhe të shumtë publikë dhanë mbështetjen e tyre. Së bashku, studentët hodhën themelet për një revolucion demokratik.

Opozita e kuptoi këtë dhe vendosi me mençuri të operonte nga prapavija, duke mbështetur studentët pa e tejkaluar lëvizjen e tyre. Ndërkohë, mbështetje për studentët filloi të derdhej nga i gjithë Ballkani Perëndimor, duke e forcuar më tej luftën e tyre.

Nga një gabim në tjetrin

Në përpjekjet e tij nervoze për të ruajtur popullaritetin dhe pushtetin, Vuçiq pengohet nga një gabim në tjetrin. Së pari, ai vendos banditë për të prishur bllokadat, duke synuar të frikësojë studentët dhe qytetarët. Më pas, ai mbron publikisht shoferët që shkelën demonstruesit që po bllokonin rrugët. Menjëherë pas kësaj, ai mobilizon kriminelët dhe punonjësit e sektorit publik për t’u përballur fizikisht me protestuesit.

Në një moment, Serbia u fut në prag të një konflikti civil të vërtetë. Megjithatë, çdo lëvizje e Vuçiqit jep rezultate të kundërta, duke thelluar zemërimin publik dhe duke zgjeruar mbështetjen për kryengritjen.

Pas kësaj, regjimi nis një valë arrestimesh që synojnë liderët e opozitës, anëtarët e parlamentit, studentët dhe aktivistët në të gjithë Serbinë. Qytetarët dhe avokatët organizohen me shpejtësi, duke kërkuar lirimin e të gjithë të arrestuarve në shenjë solidariteti. Në fund, Vuçiq heq dorë dhe gjykata urdhëron lirimin e të arrestuarve.

Në përpjekje për të tërhequr të rinjtë, Vuçiq del në televizor dhe shpall në mënyrë të ngathët kredi të favorshme për banesat në qytet, gjë që u prit me tallje. Slogani “Studentët nuk janë në shitje” u bë shpejt një nga mesazhet përcaktuese të protestave.

Hapat e gabuar të Vuçiqit vazhduan të grumbulloheshin ndërsa ngjarjet e tejkaluan atë. Duke kërkuar të demonstronte se edhe ai ka mbështetjen e të rinjve, ai organizoi një mbledhje të madhe me “student dhe të rinj” në sallën më të madhe të kongreseve të vendit. Megjithatë, imazhet që qarkulluan shpejt në rrjetet sociale zbuluan të vërtetën—mes më shumë se 3000 të pranishmëve, nuk kishte të rinj. Në vend të kësaj, audienca përbëhej nga punonjës të sektorit publik dhe individë nga pjesë të ndryshme të Serbisë, kryesisht të moshës 35 deri në 55 vjeç. Kjo lëvizje ekspozoi më tej popullaritetin e sajuar të Vuçiqit dhe realitetin se ai nuk ka mbështetje të vërtetë mes të rinjve. Situata u bë edhe më e sikletshme kur Vuçiq iu përgjigj fotove që qarkullonin duke pretenduar se ato ishin të rreme dhe të krijuara nga AI.

Të palëkundur dhe të vendosur, studentët organizuan shpejt një protestë masive në Beograd, duke tërhequr mbi 100,000 qytetarë. Ata e bënë të qartë se kërkesat e tyre mbeten të paplotësuara dhe se do të vazhdojnë të këmbëngulin për llogaridhënie dhe respektim të ligjit. Kërkesa e tyre kryesore – ndjekja penale e atyre që janë përgjegjës për shembjen e tendës në Novi Sad – e vendosi Vuçiqin në një pozitë të pamundur. Regjimi i tij nuk mund ta përmbushë këtë kërkesë pa e rrezikuar atë dhe bashkëpunëtorët e tij më të afërt.

Para syve të mbarë popullit, Vuçiq po e humb këtë betejë.

Konkluzioni

Është koha që komuniteti ndërkombëtar të ndërhyjë dhe ta tërheqë mbështetjen për Vuçiqin. Bashkimi Evropian tani përballet me një zgjedhje të qartë: nga njëra anë janë studentët, që mishërojnë vlerat demokratike, dhe nga ana tjetër është një diktator, sundimi i të cilit po zmbraps Serbinë dhe po rrezikon stabilitetin e të gjithë rajonit. A është BE-ja e përgatitur të ndërtojë të ardhmen e saj me Vuçiqin, një njeri që sjell vetëm kriza dhe konflikte? Me të në pushtet, nuk do të ketë paqe – as në Serbi dhe as në rajon.

Strategjia e Vuçiqit është e qartë – duke krijuar probleme në Bosnje, Kosovë dhe Mal të Zi, ai përpiqet të largojë vëmendjen nga krizat e brendshme që nuk mund t’i zgjidhë. Por kufiri është kapërcyer. Edhe aleatët e tij në Perëndim nuk mund të presin më as litium për industrinë e Evropës dhe as stabilitet në rajon.

Opozita ka propozuar një zgjidhje të kujdesshme: një qeveri teknike kalimtare për të zgjidhur krizën e Serbisë dhe për të siguruar zgjedhje të lira dhe të ndershme në të gjitha nivelet. Kjo qeveri kalimtare do të çlirojë gjithashtu prokurorinë nga presionet politike, duke i mundësuar asaj të ndjekë penalisht përgjegjësit për vdekjen e 15 personave në stacionin e trenit në Novi Sad, si dhe të adresojë rastet e pazgjidhura të korrupsionit nga 12 vitet e fundit.

Karriera politike e Vuçiqit ka përfunduar. Ai ka rënë dhe mbetet për t’u parë se si do të përfundojë karriera e tij – në mënyrë paqësore apo të dhunshme. Do të jetë e sikletshme të dëshmojmë përpjekjet e tij përfundimtare për të manipuluar elektoratin, për të ndarë më tej shoqërinë dhe për të provokuar potencialisht konflikt civil. Por çdo diktator ndeshet me të njëjtin fund.

Serbia ndodhet në udhëkryq dhe janë të rinjtë ata që po e shpëtojnë. Kjo nuk është vetëm një kryengritje, është një luftë për vlerat themelore – demokracinë, sundimin e ligjit dhe një të ardhme të bazuar në drejtësi. Kryengritja studentore i ngjan një revolucioni demokratik, që synon ndryshimin e padhunshëm shoqëror që mund ta sjellë më në fund Serbinë në grupin e kombeve të pjekura politikisht.

Lufta vazhdon, por shpresa mbetet. Sot, Serbia ka mundësinë të ndërtojë një shoqëri të denjë për qytetarët e saj, falë të rinjve që kanë treguar se guximi dhe solidariteti me të vërtetë mund të ndryshojnë botën.

Materialet e publikuara në rubrikën “Opinionet” pasqyrojnë mendimin personal të autorit dhe mund të mos përkojnë me qëndrimin e Qendrës.