Da li je na srpskom frontu sve mirno? — Miodrag Vlahović

Rezultat vanrednih izbora u Srbiji bio je predvidiv.

S druge strane, protesti srpske opozicije su opravdani, jer je došlo do masovne prijevare na pozadini propagande masovnih medija pod kontrolom države, koja je uključivala i zastrašivanje birača i “biračke vrtuške” iz Republike Srpske. (Ovakav scenario nelegalnog regrutovanja birača iz susjednih zemalja desio se i na nekoliko nedavnih izbora u Crnoj Gori, gdje su organizovane „vrteške“ i iz Srbije i iz Republike Srpske. Neki analitičari ukazuju na korištenje ove šeme kao nove tehnologije kojom Aleksandar Vučić može da utiče i kontroliše izborne rezultate ne samo u Srbiji, već i u Crnoj Gori…)

Situacija posle izbora u Srbiji se menja bukvalno svakim danom. Prvobitna euforija Srpske napredne stranke (SNS), s obzirom na “rezultat” stvaranja apsolutne skupštinske većine – nakon prvih protesta opozicije, pre svega u Beogradu – prerasla je u zabrinutost da je politička igra daleko od kraja.

O opasnosti od srpskog „Majdana“ razgovaralo se ne samo u Beogradu (premijerka Brnabić), već i u Moskvi (portparolka Ministarstva inostranih poslova RF Zaharova). I to ne slučajno.

Nekoliko dana nakon izbora promijenila se i pozicija Zapada. Izjave da je “rezultat uglavnom legitiman” (EU) i da smo “spremni raditi s novom vladom uprkos izazovima tokom izbornog procesa” (Stejt department SAD) odmah su zamijenjene opreznijim i kritičnijim komentarima i stavovima, navodi kojima svaki ozbiljan problem izbornog procesa mora biti detaljno istražen.

Šta god da se desi u narednim danima i nedeljama (a možda i mjesecima), postoji nekoliko poruka i lekcija koje ne treba zanemariti i koje mogu biti važne za razumijevanje dešavanja u samoj Srbiji, u kontekstu njenih odnosa sa susjednim zemljama, i njene pozicije u odnosu na Zapad i Istok.

Prvo, unutrašnja politička situacija u Srbiji se može okarakterisati kao „prolongirani status quo“. Vučić i njegova politička partija, zajedno sa desničarskim „pomoćnim“ političkim snagama, organima, crkvom i medijima (uključujući i ruske) nastaviće da dominiraju političkim narativom. Riječ je o idejama “zaštite Kosova” i “srpskog svjeta”.

Treba napomenuti da se stavovi glavnih opozicionih snaga po oba aspekta malo razlikuju od zvanične pozicije Beograda. Nacionalizam je pustio duboke korjene u svim javnim, društvenim, kulturnim i političkim sferama Srbije. Oni koji su protiv osuđeni su na manje od jedan odsto podrške javnosti, što je jasno pokazalo glasanje 17. decembra.

Drugo, Srbija će nastaviti da vrši uticaj kako u Crnoj Gori tako iu Republici Srpskoj. Prisustvo Andrija Mandića, novoizabranog predsjednika Skupštine Crne Gore, na konferenciji za novinare i proslavi SNS-a u Beogradu izazvalo je oštre kritike domaće opozicije, ali nije dalo konkretne rezultate. Mandić je čak iskoristio priliku da podsjeti i predsjednika Crne Gore Jakova Milatovića i premijera Milojka Spajića da ne bi bili na sadašnjim pozicijama da nije bilo podrške crnogorskih političkih snaga direktno povezanih sa Vučićem i Srbijom. Tako su rezultati izbora u Beogradu, čak i ako su trenutno sporni, ojačali uticaj prosrpskih nacionalističkih snaga u Crnoj Gori.

Isto važi i za zvaničnu Banjaluku. I sam Vučić je ponovo istakao – u pozadini navoda o izbornim malverzacijama sa biračima dovedenim iz Republike Srpske u sastavu Bosne i Hercegovine – “istorijske” i “bratske” odnose sa srpskim narodom koji živi van Srbije, kao i opredijeljenost za nastavak postojeće politike bez obzira na naknade.

Treće, neće biti ozbiljnih promjena po pitanju Kosova. Vučić i njegov aparat su u ovom kontekstu uspjeli da „smire“ i neutrališu javno mnjenje, tako da se nijedna održiva opoziciona grupa ne usuđuje da dovodi u pitanje njegov (destruktivan i opasan) odnos prema kosovskom pitanju. Čini se da je najvažniji stub Vučićeve moći neprikosnovena politika prema Kosovu. Srbija je u ovu istorijsku zamku upala još 1999. godine i nema politički značajnih pokušaja da se iz nje izađe. Kao takva, ostaće konstanta srpske političke kulture u godinama koje dolaze, a izbori su to samo potvrdili, bez obzira na konkretnu raspodelu glasova.

Četvrto, čini se da je Zapad bio spreman na “bez rezultata”. Politika smirivanja Vučića nije donela nikakve rezultate, ali ipak možemo očekivati ​​da se ovi uzaludni napori nastave. Razlog je jednostavan: Rusija.

I SAD i EU nastavljaju da podržavaju Vučića – pre svega finansijski, ali i politički. Ideja „stabilnosti“ u Srbiji – ma koliko ona izgledala veštačka i lažna – ostaje vodeća pozicija Zapada.

Iako, radi jasnoće, treba napomenuti da iako postoji određena heterogenost među zemljama EU po ovom konkretnom pitanju, američka diplomatija prema Balkanu i Srbiji posebno ne pokazuje znake promene. Vučića i dalje shvataju i pristupaju mu kao neizbežnom igraču/partneru – čak i ključnom za SAD – na Zapadnom Balkanu, uprkos svim ozbiljnim greškama i pogrešnim procenama, uključujući nedavne terorističke napade na sjeveru Kosova… Na predsjedničkim izborima u SAD godine, takav američki diplomatski “sat” može se pokazati opasno pogrešnim – ne samo za Srbiju, već i za ceo zapadni Balkan.

U međuvremenu, Aleksandar Vučić primio je čestitke sa najboljim željama iz Rusije, Kine, Sjeverne Koreje i Venecuele. Svoju “pobjedu” proslaviće i u susjednoj Mađarskoj.

Verovatno su svi u Kremlju veoma zadovoljni. Daljnji dvosmislen stav Srbije je, da upotrebimo takav eufemizam, velika strateška pobjeda Moskve. Pozicija Srbije će ostati najveća prepreka ukupnoj stabilnosti i bezbjednosti u regionu. Sličnost „srpskog svjeta“ sa „ruskim svjetom“ je najbolji poklon koji Vučić može da pokloni Putinu. Odnosno, on nastavlja da daje ovaj poklon, iznova i iznova…

Dakle, zaključak je prilično tužan.

U SAD, Ričard Grenel, bivši najviši diplomata Trampove administracije, raduje se pobjedi SNS/Vučića u Srbiji, iznoseći „argumente“ koji jasno pokazuju njegovu povezanost sa beogradskim režimom.

Režim će u Beogradu pokušati da se politički i u svim drugim aspektima održi – čekajući predsjedničku trku u kojoj bi Donald Tramp mogao ponovo da pobjedi – svjestan da dok se ne zna ishod američkih izbora, nema velikih promjena u politici Zapada prema Zapadnom Balkanom i ne može se očekivati.

Dakle – uprkos nedavnim dramatičnim događajima i tenzijama – na srpskom frontu je sve mirno!