- Ulazak Kosova u Vijeće Evrope
Odbor za politička pitanja i demokratiju Parlamentarne skupštine Vijeća Evrope podržao je 27. marta pozitivan zaključak izvestioca za Kosovo Dore Bakojanis (Grčka), koja je preporučila da se odobri prijem Kosova u Vijeće Evrope.
U aprilu će PSSE glasati o tom pitanju na svojoj sjednici. Nakon pozitivnog glasanja, zaključak će biti upućen Komitetu ministara, koji će glasati o članstvu Kosova na narednom ministarskom sastanku koji će se održati u maju.
Trideset i jedan član političkog komiteta glasao je za pristupanje Kosova Vijeću Evrope, četiri su glasala protiv, a jedan – Grčka – bio je uzdržan.
Protiv tog poteza bila su dva predstavnika iz Srbije, jedan iz Bosne i Hercegovine i jedan iz Crne Gore.
Uprkos činjenici da je Crna Gora priznala Kosovo, šefica crnogorske delegacije u Parlamentarnoj skupštini VIjeća Evrope (PSSE) Maja Vukićević (članica prosrpske Demokratske narodne partije) glasala je protiv ulaska Kosova u VE. Umjesto toga, crnogorska ministarka evropskih poslova Maida Horčević je tokom posjete Prištini rekla da će Crna Gora podržati pristupanje Kosova VE kada Komitet ministara Vijeća Evrope bude glasao o toj odluci.
Reakcija Srbije na mogući prijem Kosova u Vijeće Evrope biće moćna i odgovorna, upozorio je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, napominjući da još ne namjerava da kaže kako će Beograd tačno odgovoriti. Rukovodstvo Srbije ranije nije isključivalo povlačenje Srbije iz Vijeća Evrope ukoliko se Kosovo pridruži.
Među ostalim komplikacijama za Srbiju biće i očekivano pogoršanje odnosa sa Grčkom zbog stava grčkog izvestioca o članstvu Kosova u VE.
Postoji još jedna prijetnja sa kojom se Crna Gora suočava – dijametralno suprotne pozicije o Kosovu unutar vladajuće koalicije mogle bi dovesti do unutrašnjih političkih sporova i krize vlade.
- Srbiju čekaju teški dani
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić upozorio je da Srbiju i Republiku Srpsku čekaju “teški dani”, prvo objavivši upozorenje na društvenim mrežama, a potom i javno.
On je u svom obraćanju 29. marta uveče rekao da je prvi izazov prijem Kosova u Vijeće Evrope, drugi potencijalno usvajanje na Generalnoj skupštini UN-a u aprilu rezolucije kojom se priznaje masovno ubijanje Bošnjaka u Srebrenici 1995. godine kao genocid.
Iako rezolucija GS UN-a neće biti obavezujuća, Vučić ne isključuje da će, nakon što događaji u Srebrenici budu priznati kao genocid, biti osporeno i samo pravo Republike Srpske na postojanje kao entiteta formiranog kao posljedica genocida. Takođe, prema njegovom mišljenju, “na osnovu jedne nepravosnažne presude, Republika Srpska će biti obavezna da plati i ratnu odštetu”.
Trenutno nema dokumentarnih potvrda ovakvih planova, što ne sprečava srpske političare i ruske medije da daju alarmantne izjave o budućim implikacijama rezolucije GS UN na Srbiju, Republiku Srpsku i Srbe uopšte.
- Republika Srpska postavlja ultimatum o izmjenama izbornog zakona
Visoki predstavnik međunarodne zajednice u Bosni i Hercegovini Christian Schmidt predložio je tehničke izmjene i dopune Izbornog zakona. Izmjene se odnose na uvođenje skenera i CCTV kamera na biračka mjesta, dok je Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine dobila ovlaštenje da imenuje čelnike izbornih komisija.
Amandmanima je predviđena i zabrana kandidovanja za one koji su osuđeni za ratne zločine.
***
Kao odgovor, Narodna skupština Republike Srpske usvojila je Rezoluciju kojom se u roku od sedam dana traži da se ukinu sve odluke visokog predstavnika međunarodne zajednice Kristijana Šmita, kojeg je u dokumentu označilo da se “lažno predstavlja kao visoki predstavnik”.
Ukoliko to ne bude učinjeno, Narodna skupština Republike Srpske traži da se Parlament Bosne i Hercegovine što prije sazove na sjednicu kako bi sve odluke Kristijana Šmita proglasio ništavnim i zabranio vlastima BiH da ih sprovedu. Osim toga, NSRS traži da na istoj sjednici Parlamentarna skupština BiH donese i Zakon o izborima u Bosni i Hercegovini.
Ukoliko se ne provede Rezolucija Narodne skupštine RS, Republika Srpska će se povući iz svih sporazuma na nivou BiH (uključujući i vojsku i oporezivanje), a Narodna skupština RS usvojit će svoj zakon o izborima u Republici Srpskoj.
Odluka Narodne skupštine RS-a bila je zapravo, još jedan korak vlasti RS-a ka otcjepljenju od Bosne i Hercegovine, što ukazuje na tekuću eskalaciju.
- Kosovo, Crna Gora da razvijaju prekograničnu saradnju
Kosovo i Crna Gora potpisali su Sporazum o prekograničnoj saradnji za period 2021-2027, koji su potpisali potpredsjednik Vlade Kosova Besnik Bislimi i ministarka evropskih poslova Crne Gore Maida Horčević.
Program ima za cilj promoviranje dobrosusjedstva, integracije u EU, kao i društvenog i ekonomskog razvoja prekograničnih teritorija.
Prema riječima Bislimija, dokument omogućava dobijanje podrške od Evropske unije za projekte u kategoriji “prekogranična saradnja” u iznosu od 8,4 miliona eura.
Do potpisivanja sporazuma došlo je skoro odmah nakon što je politički komitet PSSE glasao o pristupanju Kosova Vijeću Evrope. Dakle, osim što je služio direktnoj svrsi, sporazum je imao za cilj da neutrališe negativan efekat glasanja crnogorskog predstavnika protiv ulaska Kosova u VE i spriječi pogoršanje odnosa Prištine i Podgorice.
- U Srbiji borbeni avioni pokušavaju da presretnu neidentifikovanu letelicu
Dana 31. marta u 10:39 “stalne operativne snage koje kontrolišu i štite suverenitet vazdušnog prostora Republike Srbije otkrile su nepoznati leteći objekat iznad Valjeva na visini od 5.500 metara” prije nego što je par borbenih aviona MiG-29 krenulo da presretne metu, saopštilo je Ministarstvo odbrane Srbije. Ubrzo je cilj nestao sa radara. “Nakon pregleda terena, par dežurnih borbenih aviona dobio je naređenje da se vrati u bazu, a ostatak snaga nastavio je redovno praćenje i nadzor vazdušnog prostora”, objasnili su iz Ministarstva odbrane.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je sutradan, prilikom obilaska vojnog aerodroma u Batajnici, saopštio da se ispostavilo da je neidentifikovani leteći objekat špijunski balon koji je nakon prikupljanja podataka ubrzo napustio vazdušni prostor.
Prema njegovom mišljenju, srpska vojska je reagovala adekvatno, ali sledeći put kada se uoči nepoznati leteći objekat mora da bude oboren da bi se utvrdilo kome pripada, rekao je Vučić.
Događaji oko balona nad Valjevom pokazuju važnu komponentu aktuelne unutrašnje politike koju vodi predsednik Vučić, koji pokušava da održi „mobilizaciju“ javnosti. U tom cilju, on stalno govori građanima o postojećim pretnjama, uveravajući ih u sposobnost Srbije da im se suprotstavi.
- Predsjednik Sjeverne Makedonije upozorava na pojačan ruski utjecaj na usporavanje evropskih integracija
Podrška pristupanju EU među etničkim Makedoncima naglo opada zbog stava Bugarske, koji je praktično blokirao napredovanje susjedne zemlje u Evropsku uniju. Istovremeno, zbog usporavanja evropskih integracija, ruski uticaj se povećava u regionu u kojem se izgovaraju ideje o saradnji sa BRIKS-om.
To je izjavio predsjednik Sjeverne Makedonije Stevo Pendarovski u ekskluzivnom intervjuu za hrvatsku televiziju.
Odgovarajući na pitanje pada li podrška ulasku u EU među etničkim Makedoncima nakon 20 godina boravka “u čekaonici”, Pendarovski je naglasio: “Naglo pada, a evo i podataka: u posljednje dvije godine ta podrška se prepolovila.” Prema njegovom mišljenju, to je zbog stava Bugarske, koja je istupila “sa neevropskom, antievropskom politikom” i zahtjevala da “njihov istorijski narativ u potpunosti prihvate Makedonija i makedonski narod”.
Predsjednik Sjeverne Makedonije je naglasio da Makedonci nikada nisu dobili podršku za ulazak u Evropsku uniju koju su računali od vodećih sila EU.
Takođe je naglasio da je nedostatak pažnje u Briselu na Zapadni Balkan “široko otvorio vrata ruskom uticaju u regionu”. Prema njegovim riječima, zbog ruskog rata u Ukrajini trenutno aktivnije djeluju “takozvani regionalni proksiji”. “Postoje čitave strukture u regionu koje jedva čekaju da se takozvana ‘evropska priča’ povuče i da dođe neka tobože ruska alternativa. I ne samo ruska, možda kineska ili nešto”, istakao je predsednik Severne Makedonije, dodajući da u posljednje vrijeme ove strukture mnogo govore o BRIKS-u.
Izjava Steve Pendarovskog vezana je za kampanju za parlamentarne i predsjedničke izbore u Sjevernoj Makedoniji. Prema prognozama opozicija, koja se uvijek zalagala za kompromise oko identiteta Makedonaca zarad evropskih integracija, ima šansu da dođe na vlast usred blokade pristupanja Sjeverne Makedonije EU zbog pozicije Bugarske.
