- U Srbiji odobren novi sastav Vlade
Ukupno 152 od 213 poslanika u Narodnoj skupštini Srbije podržalo je novu Vladu koju predvodi Miloš Vučević, lider Srpske napredne stranke (SNS). Istovremeno, 61 poslanik stao je protiv prijedloga, a u sali za sjednice nije bilo uzdržanih.
Kako je napomenuo Vučević, “ova Vlada će se od prvih dana svog mandata suočiti sa ozbiljnim i dalekosežnim spoljnopolitičkim izazovima”, te će, prema njegovom mišljenju, “u tom smislu, najveći izazov u kratkom roku, bez sumnje, biti zaštita suvereniteta i teritorijalnog integriteta zemlje, odnosno borba za Kosovo i Metohiju“.
Novi šef Vlade je u obraćanju Parlamentu istakao da su “dva kamena temeljca” spoljne politike “politička nezavisnost i vojna neutralnost”. Punopravno članstvo u EU ostaje strateški prioritet Srbije, istakao je on. Istovremeno, prema riječima Vučevića, Srbija neće odustati od prijateljstva sa Rusijom, čiji narod Srbija smatra bratskim. Međutim, dodao je da se isto odnosi i na Ukrajinu i ukrajinski narod. “Jasno smo osudili napad Rusije na Ukrajinu, ali smo izrazili i neslaganje sa politikom sankcija Ruskoj Federaciji, koju niti želimo niti ćemo joj se pridružiti”, naglasio je on.
Posmatrači su već primjetili da sustav nove Vlade Srbije sugeriše njen proruski i antizapadni stav. Određena imenovanja bila su glavni razlog za ove zaključke.
Potpredsjednik Vlade postao je Aleksandar Vulin, sankcionisan od strane SAD, svojevremeno na čelu Ministarstva odbrane, unutrašnjih poslova, a do novembra prošle godine i na čelu Bezbjednosno-informativne agencije (BIA). Smatra se predvodnikom u promociji interesa Kremlja na Balkanu.
Milica Đurđević Stamenkovski, liderka otvoreno pro-kremaljske stranke Zavetnici, imenovana je za ministricu za porodicu i demografiju.
Nenad Popović, koga je Vlada SAD sankcionisala i koji je vodio posmatračku misiju Srbije na predsjedničkim izborima u Rusiji 2024. godine, imenovan je za ministra bez portfelja.
- Ažurirani nacrt Rezolucije o Srebrenici dostavljen Generalnoj skupštini UN-a
Nakon nekoliko rundi inkluzivnih konsultacija, ažurirani nacrt Rezolucije o uspostavljanju međunarodnog dana sjećanja na genocid u Srebrenici podnijet je Generalnoj skupštini UN-a.
Stalni predstavnik Bosne i Hercegovine pri UN, Zlatko Lagumdžija, 1. maja je napomenuo da je dokument uručen predsjedniku Generalne skupštine i svim stalnim misijama pri UN.
Usaglašenim tekstom Rezolucije proglašava se da se 11. jul svake godine obilježava kao Međunarodni dan sjećanja i obilježavanja genocida u Srebrenici 1995. godine.
Tekst Rezolucije osuđuje svako negiranje genocida u Srebrenici i poziva zemlje članice UN-a da čuvaju utvrđene činjenice razvijanjem odgovarajućih edukativnih programa kako bi se spriječilo negiranje i iskrivljavanje informacija o genocidu u budućnosti.
Rezolucija također osuđuje radnje koje veličaju one koji su proglašeni krivima za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i genocid od strane međunarodnih sudova, uključujući i one odgovorne za genocid u Srebrenici.
U rezoluciji se također naglašava važnost okončanja procesa pronalaženja i identifikacije preostalih žrtava genocida u Srebrenici i poziva na nastavak procesuiranja onih počinilaca genocida u Srebrenici koji još nisu privedeni pravdi.
Uprkos humanitarnoj prirodi Rezolucije, rukovodstvo Srbije i Republike Srpske ponavlja tvrdnju da je ona usmjerena protiv Republike Srpske i svih Srba, te da će njeno usvajanje dovesti do zaoštravanja situacije u Bosni i Hercegovini i regionu.
- Crna Gora ne želi svađu sa Srbijom oko Rezolucije UN
Crna Gora će podržati Rezoluciju UN o Srebrenici, ali neće postati njen koautor, poručio je premijer Milojko Spajić.
Ambasador Srbije u BiH Ivan Todorov rekao je da je Crna Gora, najavom da će glasati za rezoluciju o Srebrenici u Generalnoj skupštini UN, pokazala, prije svega, neodgovornost prema srpskom narodu u Crnoj Gori.
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik nazvao je tu odluku “moralno, politički i istorijski katastrofalnom”, a crnogorsku vlast označio kao antisrpsku.
Pokušavajući da pošalje prijateljsku prosrpsku poruku, Vlada Crne Gore je uložila dva amandmana na Rezoluciju.
Prvi amandman navodi da je krivica za zločin genocida individualna i da se ne pripisuje nijednoj etničkoj, vjerskoj ili drugoj grupi ili zajednici u cjelini. Na ovaj način zvaničnici crnogorske vlade nastoje da opovrgnu optužbe srpskih političara o namjeri da se Srbi proglase genocidnim narodom. Drugi amandman potvrđuje nepovredivost Dejtonskog sporazuma – opšteg okvirnog mirovnog sporazuma za Bosnu i Hercegovinu, što odgovara stavu Srbije.
- Crna Gora razmatra odštetu žrtvama NATO bombardovanja
Dana 30. aprila, na 25. godišnjicu NATO bombardovanja u kojem je poginulo šest civila, među kojima troje djece, u selu Murino na sjeveru Crne Gore održane su komemorativne manifestacije.
Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović i predsjednik Skupštine Andrija Mandić položili su vijence na spomenik žrtvama.
Predsjednik Milatović apelovao je na parlament i Vladu da što prije usvoje zakon o obeštećenju porodica žrtava. „Hajde da se barem u tolikoj mjeri vratimo i barem malo ispravimo nepravdu koja u našoj državi postoji proteklih 25 godina“, poručio je on.
Premijer Milojko Spajić napisao je na mreži X: „Vlada će nakon 25 godina isplatiti odštetu porodicama žrtava. Naša dužnost nije da stvaramo diskriminaciju između žrtava, već da se prema svima odnosimo jednako, jer je to jedini način da postanemo prava građanska država u kojoj niko nije zanemaren”, naveo je on.
Promjena crnogorske politike prema NATO bombardovanju pokazuje želju Podgorice da svoju politiku sinhronizuje sa Beogradom, uprkos članstvu Crne Gore u NATO.
- Britanski političari žele da London aktivnije učestvuje u održavanju mira na Zapadnom Balkanu
Ujedinjeno Kraljevstvo ne planira da se pridruži vojnoj misiji EUFOR-a Althea u Bosni i Hercegovini. Ovo je izjavio parlamentarni državni podsekretar za spoljne poslove Dejvid Rutli tokom debate u Donjem domu britanskog parlamenta o bezbjednosti na Zapadnom Balkanu.
Umjesto toga, Ujedinjeno Kraljevstvo nastavlja podržavati oružane snage Bosne i Hercegovine, o čemu svjedoči raspoređivanje 1. bataljona Kraljevskog britanskog puka da trenira zajedno s oružanim snagama BiH u oktobru i novembru prošle godine, istaknuo je.
Istovremeno, poslanici su predložili povećanje britanskog doprinosa očuvanju mira u BiH kroz vojno prisustvo.
U razgovoru je šefica Odbora za vanjske poslove Alicia Kearns naglasila da bi Zapadni Balkan mogao postati poprište trećeg velikog globalnog sukoba, uz Ukrajinu i Gazu, ako se ne preduzmu preventivne mjere. Ona je pozvala Vladu da radi sa saveznicima na razmatranju alternativne mirovne misije EUFOR-u pod vodstvom NATO-a. Dejtonski sporazum daje NATO-u jasno ovlaštenje da legalno uspostavi mirovne snage u Bosni bez vremenskih ograničenja ili odobrenja UN, navela je, što znači da ni Milorad Dodik ni Vladimir Putin to ne mogu blokirati, za razliku od sadašnjeg aranžmana za EUFOR. U najmanju ruku, Ujedinjeno Kraljevstvo bi trebalo da pošalje mirovne snage NATO-a u strateško područje Brčkog, sugerirala je Kearns, dodajući da bi čak i jedan bataljon NATO trupa u Brčkom onemogućio otcjepljenje sa vojnog stanovišta i imao stabilizirajući efekat na cjelokupnu politiku u BiH, naglasila je šefica Odbora.
Bivši komandant britanskog bataljona mirovnih snaga UN-a u Bosni 1992. i 1993. godine, sada nezavisni poslanik u britanskom parlamentu, Bob Stewart, rekao je da bi britanski bataljon bio najbolji bataljon za slanje u jugoistočnu Evropu kao pomoć u održavanju mira.
Poslanici su nakon rasprave usvojili rezoluciju kojom se prepoznaje pogoršanje sigurnosne situacije na Zapadnom Balkanu, podržava teritorijalni integritet i suverenitet Kosova i Bosne i Hercegovine, te pozivaju Vladu da ojača saradnju sa regionalnim partnerima i međunarodnim saveznicima u cilju poboljšanja bezbjednosne slike na Zapadnom Balkanu.
Debata u britanskom parlamentu postala je još jedan dokaz aktivnijeg angažmana britanskih političara u održavanju mira na Zapadnom Balkanu. Iako Vlada Velike Britanije trenutno izbjegava radikalne poteze, poput stvaranja alternative EUFOR-u, u slučaju pogoršanja sigurnosne situacije u regionu, opcija bi mogla biti na stolu.
- Srbija obeležava godišnjicu pucnjave u beogradskoj školi
U Srbiji je 3. maja održano nekoliko komemorativnih događaja u OŠ „Vladislav Ribnikar“ u Beogradu uz učešće najviših zvaničnika.
Prije godinu dana, 13-godišnji učenik ubio je devetoro svojih kolega i koleginica i zaštitara. Tokom noći 5. maja u gradu je došlo do još jednog masakra u kojem je ubijeno više ljudi, uglavnom mladih.
Tragedije su izazvale talas građanskih protesta – desetine tisuća ljudi izašlo je na ulice Beograda i drugih gradova širom Srbije, tražeći da se prekine nasilje u javnom prostoru, politici i medijima. Apsolutna većina zahtjeva nikada nije zadovoljena.
Hranivši se protestnim pokretom, stvoren je politički blok „Srbija protiv nasilja“ kojem su se pridružile vodeće opozicione stranke. Nakon izbora 17. decembra 2023. godine, Pokret „Srbija protiv nasilja“ prošao je u parlamentu, ali nije dobio većinu glasova za promjenu vlasti.
- Balkanska narkomafija stvara najopsežniji lanac snabdjevanja kokainom u Evropi
Reuters je objavio istragu o balkanskoj narkomafiji, koja je, prema svjedočenju operativaca za provođenje zakona iz Amerike i Evrope, trenutno lider po snabdijevanju drogom evropskim zemljama.
“Kada govorimo o velikim pošiljkama za snabdijevanje evropskog kontinenta, jedina grupa koja je hegemonična jeste Balkan”, citiraju novinari detektiva brazilske federalne policije.
“Balkanski otisci prstiju sada se mogu naći na većini kokaina koji svake godine ulazi u Evropu, rekli su američki i evropski zvaničnici za borbu protiv narkotika. Pomorski analitičko-operativni centar, evropska agencija koja koordinira hapšenja dilera narkotika u atlantskim vodama, saopćila je da je rekordnih 9,11 metričnih tona kokaina povezanog s balkanskim kriminalcima zaplijenjeno u moru prošle godine, što je povećanje od 300 posto u odnosu na 2015. godinu“, navodi se u izvještaju.
Među glavnim metama istrage su Srbi, Crnogorci i Makedonci.
Očigledno je da razvoj kriminalnih mreža u balkanskim zemljama stvara povoljan ambijent za održavanje visoke stope kriminala u regionu i obezbjeđivanje stalnog priliva novca iz sjene, što doprinosi korupciji i kupovini političkog uticaja. Bez analize ovih faktora, nemoguće je u potpunosti procijeniti političku sliku balkanskih naroda.
