- Qeveria e re e Serbisë është miratuar
Gjithsej 152 deputetë në Kuvendin Popullor të Serbisë nga 213 total mbështetën qeverinë e re të vendit të udhëhequr nga Millosh Vuçeviq, udhëheqësi i Partisë Progresive Serbe (SNS). Në të njejtën kohë, 61 deputetë dolën kundër mocionit dhe nuk u regjistrua asnjë abstenim.
Siç vuri në dukje Vuçeviq, “kjo qeveri do të përballet me sfidat më serioze dhe të gjera të politikës së jashtme që në ditët e para të mandatit të saj” dhe, sipas tij, “në këtë kuptim, sfida më e madhe në një afat të shkurtër do të jetë, pa dyshim, mbrojtja e sovranitetit dhe integritetit territorial të vendit, pra lufta për Kosovën dhe Metohinë”.
Kreu i ri i qeverisë në fjalimin e tij në parlament theksoi se “dy gurët e themelit” të politikës së jashtme janë “pavarësia politike dhe neutraliteti ushtarak”. Anëtarësimi i plotë në BE mbetet prioriteti strategjik i Serbisë, vuri në dukje ai. Në të njëjtën kohë, sipas Vuçeviqit, Serbia nuk do të heqë dorë nga miqësia me Rusinë, popullin e së cilës Serbia e konsideron vëllazëror. Ai shtoi, megjithatë, se e njëjta gjë vlen edhe për Ukrainën dhe popullin ukrainas. “Ne e dënuam qartë sulmin e Rusisë ndaj Ukrainës dhe shprehëm gjithashtu mospajtimin tonë me politikën e sanksioneve kundër Federatës Ruse, të cilën as nuk e dëshirojmë dhe as nuk do t’i bashkohemi”, theksoi ai.
Vëzhguesit kanë vërejtur tashmë se përbërja e qeverisë së re të Serbisë sugjeron qëndrimin e saj pro-rus dhe antiperëndimor. Disa nga emërimet e reja të politikanëve të caktuar ishin arsyeja kryesore e këtyre përfundimeve.
Aleksandar Vulin, i cili është i sanksionuar nga SHBA-ja dhe dikur drejtonte Ministrinë e Mbrojtjes, atë të Punëve të Brendshme, dhe deri në nëntor të vitit të kaluar, Agjencinë e Informacionit të Sigurisë (inteligjencës), u bë zëvendëskryeministër. Ai luan një rol kryesor në promovimin e interesave të Kremlinit në Ballkan.
Milica Gjurdjevic Stamenkovski, kryetarja e partisë Zavetnici që është publikisht pro-Kremlinit, është emëruar Ministre për Çështjet Familjare dhe Demografinë.
Nenad Popovic, i cili është sanksionuar nga qeveria e SHBA-së dhe drejtoi misionin vëzhgues të Serbisë në zgjedhjet presidenciale ruse në vitin 2024, u emërua ministër pa portofol.
- Plani i përditësuar i Rezolutës për Srebrenicën shpallet në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së
Pas disa konsultimesh gjithëpërfshirëse, në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së u paraqit projekt-rezoluta e përditësuar për vendosjen e një dite ndërkombëtare të përkujtimit të gjenocidit në Srebrenicë.
Më 1 maj, Përfaqësuesi i Përhershëm i Bosnjë dhe Hercegovinës në OKB, Zlatko Lagumdžija, vuri në dukje se dokumenti iu dorëzua Presidentit të Asamblesë së Përgjithshme dhe të gjitha misioneve të përhershme në OKB.
Teksti i miratuar i Rezolutës deklaron që 11 korriku të festohet çdo vit si Dita Ndërkombëtare e Kujtimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të Srebrenicës në 1995.
Teksti i Rezolutës dënon çdo mohim të gjenocidit në Srebrenicë dhe u bën thirrje vendeve anëtare të OKB-së që t’i respektojnë faktet e vërtetuara duke zhvilluar programe të përshtatshme arsimore për të parandaluar mohimin dhe keqparaqitjen e informacionit për gjenocidin.
Rezoluta dënon gjithashtu veprimet që lavdërojnë ata që janë shpallur fajtorë për krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid nga gjykatat ndërkombëtare, përfshirë ata që janë përgjegjës për gjenocidin në Srebrenicë.
Rezoluta thekson gjithashtu rëndësinë e përfundimit të procesit të gjetjes dhe identifikimit të viktimave të mbetura dhe bën thirrje për ndjekjen e vazhdueshme të autorëve të gjenocidit që ende nuk janë sjellë para drejtësisë.
Pavarësisht natyrës humanitare të Rezolutës, udhëheqja e Serbisë dhe Republika Srpska vazhdon të përsërisë pretendimin se Rezoluta është një sulm kundër Republikës Srpska dhe të gjithë serbëve dhe se miratimi i saj do të çojë në një përkeqësim të situatës në Bosnje dhe Hercegovinë dhe në rajon.
- Mali i Zi nuk do konflikt me Serbinë lidhur me Rezolutën e OKB-së
Mali i Zi do të mbështesë rezolutën e OKB-së për Srebrenicën, por nuk do të bëhet bashkëautor i saj, tha kryeministri Milojko Spajic.
Ambasadori i Serbisë në Bosnje dhe Hercegovinë, Ivan Todorov, tha se Mali i Zi, me shpalljen se do të votojë për Rezolutën për Srebrenicën në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, ka treguar para së gjithash papërgjegjshmëri ndaj popullit serb në Mal të Zi.
Presidenti i Republikës Srpska Milorad Dodik e quajti vendimin “moralisht, politikisht dhe historikisht katastrofik” dhe e etiketoi qeverinë malazeze anti-serbe.
Në përpjekje për të dërguar një mesazh miqësor pro-serb, qeveria malazeze paraqiti dy amendamente në Rezolutë.
Amendamenti i Parë thotë se fajësia për krimin e gjenocidit është individuale dhe nuk duhet t’i atribuohet asnjë grupi ose komuniteti etnik, fetar ose tjetër në tërësi. Në këtë mënyrë qeveritarët malazezë kërkojnë të hedhin poshtë akuzat e politikanëve serbë për qëllimin e shpalljes së serbëve popull gjenocidal. Amendamenti i dytë konfirmon paprekshmërinë e Marrëveshjes së Dejtonit – marrëveshja e përgjithshme për paqe në Bosnje dhe Hercegovinë, e cila korrespondon me qëndrimin serb.
- Mali i Zi mendon për kompensimin e viktimave të bombardimeve të NATO-s
Më 30 prill, në 25 vjetorin e bombardimeve të NATO-s që vranë gjashtë civilë, duke përfshirë tre fëmijë, u mbajtën ngjarje përkujtimore në fshatin Murino në Malin e Zi verior.
Presidenti i Malit të Zi Jakov Milatoviç dhe kryetari i parlamentit Andrija Mandiç vendosën kurora lulesh në monumentin e viktimave.
Presidenti Milatoviç i bëri thirrje parlamentit dhe qeverisë që të miratojnë një ligj për kompensimin e familjeve të viktimave sa më shpejt të jetë e mundur. “Ta kthejmë të paktën në një masë kaq të vogël dhe të korrigjojmë sadopak padrejtësinë që ka ekzistuar në shtetin tonë në 25 vitet e fundit”, tha ai.
Kryeministri Milojko Spajic shkroi në X: “Pas 25 vjetësh, qeveria do të paguajë dëmshpërblim për familjet e viktimave… Detyra jonë nuk është të diskriminojmë mes viktimave, por t’i trajtojmë të gjithë në mënyrë të barabartë, sepse kjo është e vetmja rrugë për një shtet i vërtetë civil në të cilin askush nuk neglizhohet”, tha ai.
Ndryshimi i politikës malazeze ndaj bombardimeve të NATO-s tregon dëshirën e Podgoricës për të përputhur politikën e saj me atë të Beogradit, pavarësisht anëtarësimit të Malit të Zi në NATO.
- Politikanët britanikë duan që Londra të luajë një rol më aktiv në ruajtjen e paqes në Ballkanin Perëndimor
Mbretëria e Bashkuar nuk ka plane të bashkohet me misionin ushtarak të BE-së EUFOR Althea në Bosnje dhe Hercegovinë. Kështu deklaroi nënsekretari parlamentar i Gjendjeve të Punëve të Jashtme, David Rutley, gjatë një debati për sigurinë në Ballkanin Perëndimor në dhomën e ulët të Parlamentit britanik.
Në vend të kësaj, MB vazhdon të mbështesë forcat e armatosura të Bosnje dhe Herzegovinës, siç dëshmohet nga delegimi i Batalionit të Parë të Regjimentit Mbretëror Britanik për t’u trajnuar së bashku me forcat e armatosura të BiH në tetor dhe nëntor të vitit të kaluar, vuri në dukje ai.
Në të njëjtën kohë, deputetët sugjeruan rritjen e kontributit britanik në ruajtjen e paqes në BiH nëpërmjet pranisë ushtarake.
Gjatë diskutimit, kryetarja e Komisionit për Punët e Jashtme, Alicia Kearns, theksoi se Ballkani Perëndimor mund të bëhet vendi i konfliktit të tretë madhor global, së bashku me Ukrainën dhe Gazën , nëse nuk merren masa parandaluese. Ajo i kërkoi qeverisë të punojë me aleatët për të shqyrtuar një mision paqeruajtës alternativ të drejtuar nga NATO në EUFOR. Marrëveshja e Dejtonit i jep NATO-s një autorizim të qartë për të krijuar ligjërisht forca paqeruajtëse në Bosnje pa një kufizim kohor apo miratim të OKB-së, vuri në dukje ajo, që do të thotë se as Milorad Dodik dhe as Vladimir Putin nuk mund ta bllokojnë atë, ndryshe nga marrëveshja aktuale për EUFOR-in. Së paku, Mbretëria e Bashkuar duhet t’i dërgojë forcat paqeruajtëse të NATO-s në zonën strategjike të Brckos, sugjeroi Kearns, duke shtuar se edhe një batalion i vetëm i trupave të NATO-s në Brcko do ta bënte të pamundur shkëputjen nga pikëpamja ushtarake dhe do të kishte një efekt stabilizues në të gjithë politikën në BiH, theksoi kreu i Komitetit.
Ish-komandanti i një batalioni britanik të forcave paqeruajtëse të OKB-së në Bosnje në 1992 dhe 1993, tani një anëtar i pavarur i Parlamentit britanik, Bob Stewart, tha se një batalion britanik do të ishte batalioni më i mirë për të dërguar në Evropën Juglindore për të ruajtur paqen.
Pas diskutimit, ligjvënësit miratuan një rezolutë e cila e njeh përkeqësimin e situatës së sigurisë në Ballkanin Perëndimor, mbështet integritetin territorial dhe sovranitetin e Kosovës dhe Bosnjës e Hercegovinës, dhe i bën thirrje qeverisë të forcojë bashkëpunimin me partnerët rajonalë dhe aleatët ndërkombëtarë për të siguruar paqen në Ballkanin Perëndimor.
Debati në Parlamentin Britanik u bë një tjetër dëshmi e përfshirjes më aktive të politikanëve britanikë në ruajtjen e paqes në Ballkanin Perëndimor. Edhe pse qeveria e Mbretërisë së Bashkuar aktualisht po shmang lëvizjet radikale si krijimi i një alternativë ndaj EUFOR-it në rast të një përkeqësimi të situatës së sigurisë në rajon, ky mund të mbetet akoma një opsion real.
- Serbia shënon përvjetorin e tërbimit të shtënave me armë në shkollën e Beogradit
Më 3 maj, në Serbi, u nderua kujtimi i viktimave të vrasjeve me armë në shkollën fillore Vladislav Ribnikar në Beograd gjatë disa ngjarjeve përkujtimore ku morën pjesë një numër zyrtarësh të lartë.
Një vit më parë, një student 13-vjeçar qëlloi me armë dhe vrau nëntë nga shokët e tij të klasës dhe një roje sigurie. Gjatë natës së 5 majit, ndodhi një tjetër masakër në lagje, ku u vranë më shumë individë, kryesisht të rinj.
Tragjeditë ndezën një valë protestash civile – dhjetëra mijëra njerëz dolën në rrugët e Beogradit dhe qyteteve të tjera anembanë Serbisë, duke kërkuar fundin e dhunës në hapësirat publike, politikë dhe media. Shumica e kërkesave nuk u plotësuan.
Duke ushqyer lëvizjen e protestës, u krijua blloku politik Serbia Kundër Dhunës, të cilit iu bashkuan partitë kryesore të opozitës. Pas zgjedhjeve të 17 dhjetorit 2023, lëvizja Serbia Kundër Dhunës doli në parlament, por nuk arriti të fitojë shumicën e votave për të bërë një diferencë në pushtet.
- Mafia ballkanike e drogës krijon zinxhirin më të gjerë të furnizimit me kokainë në Evropë
Reuters publikoi një hetim në lidhje me mafian ballkanike të drogës, e cila sipas dëshmive të operativëve ligjzbatues nga Amerika dhe Evropa, aktualisht është lider për sa i përket furnizimit me drogë në vendet evropiane.
“Kur flasim për dërgesa në shkallë të gjerë për të furnizuar tërë kontinentin evropian, i vetmi grup që është hegjemon është Ballkani,” cituan gazetarët që thonte një detektiv i policisë federale braziliane.
“Gjurmët e gishtërinjve ballkanikë mund të gjenden tani në pjesën më të madhe të kokainës që hyn në Evropë çdo vit, thanë zyrtarët e SHBA-së dhe Evropës. Qendra e Analizës dhe Operacioneve Detare, një agjenci evropiane që koordinon kapjen e grupeve që transportojnë narkotikë në ujërat e Atlantikut, tha një masë rekordi prej 9.11 tonë metrikë kokainë që janë të lidhur me kriminelët e Ballkanit u kapën në det vitin e kaluar, një rritje prej 300% që nga viti 2015”, thuhet në raport.
Ndër objektivat kryesore të hetimit janë serbët, malazezët dhe maqedonasit.
Është e qartë se zhvillimi i rrjeteve kriminale në vendet e Ballkanit krijon një mjedis të favorshëm për ruajtjen e nivelit të lartë të krimit në rajon dhe sigurimin e një fluksi të vazhdueshëm parash në botën e krimit, që kontribuon në korrupsion dhe blerjen e ndikimit politik. Pa analizuar këta faktorë, është e pamundur të kuptohen plotësisht gjendjet e përgjithshme politike të kombeve ballkanike.
