- Në Beograd do të mbahen zgjedhjet e reja lokale
Këshilli Bashkiak (Skupshchyna) i kryeqytetit të Serbisë nuk arriti të fillonte punën brenda afatit të përcaktuar me ligj. Në mbledhjen e 3 marsit, ditë kjo, sipas ligjit, e fundit për formimin e një qeveri të re lokale, deputeti më i vjetër i zgjedhur deklaroi para një salle të zbrazët se nuk kishte kuorum dhe kjo nënkuptonte zgjedhje të reja.
Sipas rezultateve të zgjedhjeve lokale, të zhvilluara njëkohësisht me zgjedhjet parlamentare, më 17 dhjetor 2023, numrin më të madh të votave dhe 54 karrige në Këshillin Bashkiak të Beogradit e morën Partia Progresive Serbe në pushtet dhe Partia Socialiste e Serbisë. Lista opozitare “Serbia kundër dhunës” është në vendin e dytë (43 deputetë).
Pas votimit, opozita dhe aktivistët e shoqërisë civile mbajtën protesta në Beograd, duke kërkuar zgjedhje të reja dhe duke pretenduar se zgjedhjet “u vodhën”. Sipas të dhënave të tyre, autoritetet serbe, në mënyrë të centralizuar, sollën në qendrat e votimit në kryeqytetin e Serbisë mijëra banorë të Bosnjë -Hercegovinës me pasaporta serbe (të ashtuquajturit “votues fantazmë”). Kjo teknologji, siç u theksua, bëri të mundur falsifikimin e rezultateve të zgjedhjeve në Beograd në favor të partive në pushtet.
Për shkelje, gjatë votimit, treguan edhe vëzhgues nga organizatat ndërkombëtare. Eurodeputetët miratuan një rezolutë në shkurt të vitit 2024, e cila bën thirrje për një hetim ndërkombëtar të pavarur për parregullsitë në zgjedhjet parlamentare dhe lokale të dhjetorit në Serbi, me fokus të veçantë në zgjedhjet në Beograd.
Vendimi për mbajtjen e zgjedhjeve të reja, por vetëm në nivel kryeqyteti, mund të shihet si një vendim kompromisi nga ana e skuadrës së qeverisë aktuale të Serbisë, e udhëhequr nga Aleksandar Vuçiçi. Qëllimi i lëshimit të Beogradit zyrtar, me shumë gjasa, nuk ishte dëshira për t’i ardhur në ndihmë opozitës, por një përpjekje për të shmangur sanksionet e mundshme (zvogëlimin e financimit), nga BE-ja.
- Në Shqipëri hapet një bazë ajrore e NATO-s
Hapja madhështore e bazës ajrore të NATO-s u zhvillua në Kuçovë (ish-Stalini), më 4 mars.
E ndodhur afërsisht 80 kilometra në jug të Tiranës, baza ajrore do t’i shërbejë Shqipërisë dhe do të mbulojë mbështetjen materialo-teknike të Aleancës, operacionet ajrore, trajnimin dhe edukimin.
Baza e Kuçovës është projekti më i madh i NATO-s në Shqipëri në dekadën e fundit. NATO dha për modernizimin e bazës rreth 50 milionë euro, ndërkohë që qeveria e Shqipërisë, mbi 5 milionë euro.
Hapja e bazës ajrore të rindërtuar të Kuçovës dëshmon se NATO-ja vazhdon të forcojë praninë e saj, mbi të gjitha, në Ballkanin Perëndimor, por edhe në Evropën Juglindore dhe Evropën Lindore.
- U mbajt samiti “Ukrainë – Evropa Juglindore”
Si bashkorganizatorë të forumit më 28 shkurt, në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, ishin kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama dhe presidenti i Ukrainës, Vladimir Zelenski.
Pjesëmarrësit e samitit deklaruan “mbështetjen e tyre të palëkundur për pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht që nga viti 1991” dhe e quajtën “agresionin ushtarak të paprovokuar të Rusisë kundër Ukrainës kërcënimin më të madh për sigurinë evropiane dhe paqen ndërkombëtare”, si dhe “një shkelje e rëndë e ligjit ndërkombëtar”.
Për këtë flitet në deklaratën e samitit, e cila u mbështet nga presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, presidentja e Moldavisë, Maja Sandu, presidenti i Malit të Zi, Jakov Milatoviç, presidenti i Maqedonisë së Veriut, Stevo Pendarovski, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, presidenti i Ukrainës, Vladimir Zelenski, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, kryeministrja e Bosnjë –Hercegovinës, Borjana Kristo, kryeministri i Bullgarisë, Nikolaj Denkovi, kryeministri i Kroacisë, Andrej Plenkoviçi, kryeministri i Rumanisë, Ion-Marçel Çolaku.
Pjesëmarrësit e samitit “konfirmuan” gjithashtu “solidaritetin me Ukrainën dhe popullin e saj në mbrojtjen e tyre heroike të lirisë së tyre dhe vlerave tona të përbashkëta, si dhe shprehën gatishmërinë për të marrë pjesë në zbatimin e Formulës së Paqes të Ukrainës, të presidentit Vladimir Zelenski, e “të marrin pjesë në Samitin përurues të Paqes”.
Në Deklaratë, përveç kësaj, nënvizohet një “angazhim i vendosur” për “të sjellë para drejtësisë ata individë përgjegjës për krimin e agresionit, krimet kundër njerëzimit dhe krimet e tjera mizore sipas ligjit ndërkombëtar, të kryera në lidhje me luftën e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës”.
Me kërkesë të presidentit të Serbisë, nga Deklarata u hoqën referenca për sanksionet kundër Federatës Ruse. Megjithatë, në tekstin e dokumentit, Beogradi zyrtar nuk ka refuzuar të mbështesë Ukrainën dhe të dënojë agresionin rus. Kjo gjë dëshmon për përpjekjet e autoriteteve serbe për të vazhduar politikën e balancimit, ose, me fjalë të tjera, të “uljes në dy karrige”.
- Përfaqësuesit e Ballkanit Perëndimor dhe BE-së u takuan në samitin e zhvilluar në Tiranë
Liderët e Ballkanit Perëndimor u takuan më 29 shkurt në Samitin e organizuar në kryeqytetin e Shqipërisë për të përshpejtuar realizimin e planit të Bashkimit Evropian, i cili premton ndihmë financiare dhe një rrugë më të shpejtë drejt anëtarësimit në këmbim të reformave ekonomike.
Plani i rritjes nga BE-ja parashikon që çdo vend do të marrë një shumë të caktuar fondesh çdo gjashtë muaj, në varësi të reformave që ka zbatuar gjatë kësaj periudhe. Ndër kërkesat e BE-së është krijimi i një tregu të përbashkët rajonal në Ballkanin Perëndimor.
Bashkimi Evropian në samitin e Tiranës u përfaqësua nga Komisioneri Evropian për Zgjerimin, Oliver Vargei, i cili theksoi se Komisioni Evropian synon të përgjysmojë kohën e zbatimit të planit të ri “ambicioz”.
Në Samit morën pjesë presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Talat Xhaferi, kryetarja e Këshillit të Ministrave të Bosnjë – Hercegovinës, Borjana Kristo dhe kreu i forumit, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama.
Në të njëjtën kohë, i ftuar në samit, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka dërguar vetëm një mesazh “online”, duke theksuar se vizita e tij aktuale në Britaninë e Madhe dhe Irlandë ishte programuar që vitin e kaluar, prandaj, prania e tij fizike në takimin e organizuar në Tiranë ishte e pamundur. Kryeministri i Malit të Zi, Milojko Spajiçi, nuk mundi të ishte i pranishëm në samit për shkak të problemeve shëndetësore (temperaturë e lartë).
Vëzhguesit pohojnë se liderët e qeverisë së Prishtinës dhe të Podgoricës kanë vendosur të injorojnë samitin në mënyrë të qëllimshme, për shkak të mospajtimit të tyre me idenë e BE-së për integrimin rajonal. Kujtojmë se, Kosova dhe Mali i Zi nuk janë pjesëmarrëse të iniciativës Ballkani i Hapur, e cila parashikon një integrim të tillë dhe aktualisht përfshin vetëm Serbinë, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
- Qytetarët e Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë mund të punojnë në cilindo nga tri vendet pa leje pune
Heqja e barrierave burokratike është bërë e mundur falë zbatimit të nismës së integrimit rajonal, Ballkani i Hapur.
Në janar, të tria vendet nënshkruan dy protokolle për integrimin e tregjeve të tyre të punës dhe sistemeve të identifikimit elektronik të qytetarëve. Implementimi i protokolleve nisi më 1 mars.
Nisma rajonale e Ballkanit të Hapur lindi në vitin 2019, kur Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut ranë dakord për krijimin e një hapësire të përbashkët ekonomike, duke hapur kufijtë e tyre për njerëzit, mallrat dhe shërbimet.
Iniciativa Ballkani i Hapur perceptohet në mënyrë të paqartë në rajon. Për shkak të kryesisë së Serbisë në këtë projekt, Kosova refuzon të marrë pjesë në të.
Në Podgoricë, opinionet u ndanë, por asnjë qeveri nuk miratoi zyrtarisht t’i bashkohej nismës. Në Malin e Zi, i cili është lider i integrimit evropian në rajon, besojnë se integrimi rajonal nuk do të kontribuojë në avancimin e vendit drejt BE-së, përkundrazi, mund ta pengojë atë, duke e privuar Podgoricën nga lidershipi i integrimit evropian.
- Kryeministri i Hungarisë, Viktor Orban vizitoi Beogradin në një vizitë të paparalajmëruar
Për takimin me kreun e qeverisë hungareze, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, ka njoftuar në faqen e tij në “Instagram”.
Sipas tij, ata kanë shkëmbyer mendime për temat aktuale, siç është situata në Kosovë, kanë analizuar planet e zhvillimit ekonomik dhe ecurinë e projekteve të përbashkëta të dy vendeve. Gjithashtu, në këtë takim u fol për bashkëpunimin e mëtejshëm.
Përveç kësaj, u bisedua edhe për afrimin e Ballkanit Perëndimor me Bashkimin Evropian.
Kohëve të vështira dhe çështjeve serioze është gjithmonë më e lehtë t’u mbijetosh nëse i ndan me partnerë dhe miq të ndershëm, theksoi presidenti serb. “Jam krenar për marrëdhëniet mes dy vendeve, të cilat janë në një kulm historik dhe nuk do të ndalen me kaq”, ka shkruar Vuçiçi, duke shtuar: “Rroftë miqësia serbo-hungareze, rroftë Serbia dhe Hungaria!”
Takimi i liderëve serb dhe hungarez dha arsye për të folur sërish për bashkëpunimin e veçantë mes dy vendeve. Hungaria është e interesuar për një aleat rajonal në mënyrë që të ruajë dhe zgjerojë ndikimin e saj në Ballkanin Perëndimor, ndërsa Serbia, falë mbështetjes hungareze, pret të vazhdojë politikën e saj të injorimit të kërkesave të Brukselit zyrtar në lidhje me koordinimin e politikës së jashtme (pikësëpari, vendosja e masave kufizuese kundër Federatës Ruse) pa kërcënimin e ndalimit të integrimit evropian ose sanksioneve (ndërprerjes së financimit) nga BE-ja.
- Presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik vizitoi Malin e Zi,
ku u takua me kreun e Skupshina-s (Parlamentit) të Malit të Zi, Andri Mandiçin. Sipas tij, Dodiku ia dorëzoi Mandiçit projekt-marrëveshjen për “marrëdhënie speciale”, duke theksuar se “kjo është e ligjshme dhe e parashikuar nga Kushtetuta e Bosnjë – Hercegovinës dhe Marrëveshja e Dejtonit”.
Gjatë qëndrimit në Mal të Zi, Presidenti i Republikës Srpska përmendi edhe të ashtuquajturën “bota serbe”, të cilën e ka quajtur “ide fenomenale”.
Ndër temat e bisedës mes Dodikut dhe Mandiçit ishte takimi i fundit i presidentit të Republikës Srpska me presidentin e Rusisë, Vladimir Putinin.
Pranë ndërtesës së Kuvendit të Malit të Zi, një grup qytetarësh protestuan kundër ardhjes së Dodikut. Ndër pankartat e mbajtura nga demonstruesit ishte edhe kjo: “Ithtarët e Putinit nuk janë të mirëpritur”.
Udhëtimi i Dodikut në Podgoricë dhe biseda e tij me kryetarin e parlamentit prorus, Mandiçin, menjëherë pas vizitës së tij në Rusi, e pozicionon liderin serb të Bosnjës si një “ndërlidhës” midis Moskës dhe Ballkanit Perëndimor. Një mesazh tjetër është përmendja e “botës serbe”; është e qartë se Dodiku dhe Mandiçi duan ta shohin Malin e Zi si pjesë të këtij projekti. Një marrëveshje “marrëdhënie speciale” mund të jetë pjesë e këtij procesi.
- Presidenti Aleksandar Vuçiç njoftoi për presionin e Perëndimit ndaj Serbisë
“Perëndimi ka nevojë për një qeveri në Serbi që do të njihte Kosovën dhe Metohinë, t’i jepte fund mbështetjes për Republikën Srpska dhe të dilte menjëherë ‘pro’ sanksioneve kundër Rusisë dhe kundër lidhjeve ekonomike me Kinën”, njoftoi Vuçiçi në një fjalim para publikut më 2 mars. Sipas tij, bëhet fjalë për synimin për vendosjen e një “regjimi marionete” në Serbi.
Siç mendon ai, presioni i Perëndimit zbatohet përmes organizatave publike, politikanëve dhe medieve, vendore dhe rajonale.
Deklaratat e Vuçiçit janë një përpjekje për t’u paraqitur para qytetarëve si një lider që mendon për interesat e vendit dhe i reziston presionit të Perëndimit. Në të njëjtën kohë, opozita, publike dhe politike, pozicionohet si një forcë antiserbe.
Këto deklarata janë, me sa duket, pjesë e fushatës zgjedhore në Beograd, e cila “de facto” tashmë ka filluar.
