Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 20.01.2025 – CWBS

Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 20.01.2025 – CWBS
  • Protestat e studentëve vazhdojnë në Serbi

Rreth 50,000 studentë dhe qytetarë që i mbështesin ata protestuan më 17 janar jashtë ndërtesës së Radio Televizionit të Serbisë (RTS) në Beograd. Duke përsëritur sloganin “E drejta jonë për të ditur gjithçka”, pjesëmarrësit shprehën pakënaqësinë e tyre me mënyrën se si televizioni kombëtar raporton për situatat në vend.

Protesta filloi me një heshtje prej 15 minutash në kujtim të 15 personave që vdiqën kur një tendë u shemb në stacionin e trenit në Novi Sad.

Mitingu në RTS ishte vetëm njëra nga një seri ngjarjesh të tilla të mbajtura në Serbi këtë javë. Pakënaqësia e njerëzve është intensifikuar pas një serie tjetër sulmesh ndaj protestuesve.

Incidenti i 16 janarit shkaktoi zemërimin më të madh pasi një student i drejtësisë në Beograd u godit nga një makinë, drejtuesi i së cilës u përpoq të kalonte rrugën pavarësisht nga protestuesit që po e bllokonin atë. Viktima ka pësuar lëndime të shumta dhe ka përfunduar në spital. Shoferi është arrestuar.

Kërkesat e studentëve mbeten të pandryshuara – publikimi i dokumentacionit të plotë për rindërtimin e stacionit hekurudhor në Novi Sad, heqja e akuzave ndaj protestuesve të arrestuar, ndjekja penale e atyre që sulmuan studentët dhe rritja me 20 për qind e buxhetit të arsimit të lartë.

Autoritetet pretendojnë se pothuajse të gjitha kërkesat e studentëve janë përmbushur, por studentët e mohojnë këtë pretendim, duke vazhduar bllokimin e universiteteve në të gjithë Serbinë dhe duke marrë pjesë në mitingje.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiq, duke komentuar mbi protestat dhe bllokadat e studentëve, deklaroi në TV Happy se “të gjitha kërkesat e studentëve janë përmbushur”, por “kjo nuk është më temë dhe askush nuk e përmend”, sepse “ata kanë një axhendë politike”.

Sipas Vuçiqit, në Serbi janë duke u përgatitur për një revolucion me ngjyra. “Të gjitha këto po i bëjnë instruktorë të huaj, vijnë nga disa vende perëndimore, ne jemi të vetëdijshëm për të gjitha këto, dhe në mesin e atyre që kanë bërë punë ilegale për këtë rrjeti të agjentëve perëndimor ka edhe njerëz nga Lindja”, theksoi ai.

“Ne do ta tolerojmë këtë deri në një moment të caktuar dhe më pas do të veprojmë në përputhje me rregullat që shteti duhet të respektojë”, tha presidenti. “Ne nuk kemi ngritur dorën kundër askujt dhe do të zbatojmë masa shtrënguese shtetërore vetëm nëse duhet dhe nëse jemi të detyruar ta bëjmë këtë”, tha ai.

  • Në Mal të Zi, ministrat përgjegjës për sigurinë shohin kërkesat për dorëheqjen e tyre

Një protestë u mbajt në Podgoricë, të cilën grupi studentor joformal “Kamo Śutra?” (Për Ku Nesër?) e kanë organizuar si kundërpërgjigje ndaj vrasjes masive në Cetinje, e cila ndodhi më 1 janar.

Siç raportohet, në ditën e parë të vitit të ri, një banor i Cetinjës ka qëlluar me armë zjarri 13 persona, kryesisht të afërm dhe miq të tij, para se të vetëvritej.

Në mbrëmjen e 16 janarit, protestuesit u mblodhën jashtë selisë së Ministrisë së Punëve të Brendshme përpara se të marshonin drejt ndërtesës së qeverisë.

Sipas vlerësimeve të policisë, rreth 6000 njerëz morën pjesë në tubim.

Ky është eventi i dytë i organizuar nga “Kamo Śutra?”. E para ndodhi më 5 janar. Më pas mijëra qytetarë të revoltuar, kryesisht të rinj, u mblodhën në Podgoricë dhe Cetinje.

Kërkesa e parë e protestuesve është dorëheqja e ministrit të Punëve të Brendshme Danilo Sharanoviq dhe zëvendëskryeministrit për Siguri dhe Mbrojtjes Aleksa Beçiq, tha Marko Vukçeviq, përfaqësues i “Kamo Śutra?”.

Kërkesa e dytë është që të ulet numri i armëve që qarkullojnë.

Kërkesa e tretë është që qëndrimi i policisë ndaj qytetarëve të rishikohet.

Kërkesa e katërt ka të bëjë me futjen e edukimit civil në shkolla.

Kërkesa e re e pestë është që institucionet të jenë më proaktive në promovimin e shëndetit mendor, tha zëdhënësi.

Gjatë takimit me gazetarët, studentët theksuan se asnjë parti politike nuk i ka mbështetur dhe se protestat i kanë organizuar si njerëz të lirë.

Megjithatë, Partia Demokratike e Malit të Zi, e cila është pjesë e shumicës qeverisëse dhe përfshin zëvendëskryeministrin Aleksa Beçiq dhe ministrin Danilo Sharanoviq, njoftoi se “nuk është e vërtetë që ndonjë grup joformal studentësh po kërkon dorëheqjen e Beçiqit dhe Sharanoviqit”, sepse “Këto kërkesa janë mbështetur personalisht nga (ish-presidenti malazez) Milo Gjukanoviq, së bashku me klanet e tij kriminale”.

  • Podgorica e Zagrebi do të fillojnë negociatat për çështjet kontroversiale në fund të janarit

Marrëveshja është arritur gjatë vizitës së ministrit të Jashtëm kroat, Gordan Grliq Radman, në Mal të Zi.

Më 27 janar, Sekretarët e Shtetit të Ministrive të Jashtme të të dy vendeve do të fillojnë konsultimet për kufirin në zonën e gadishullit të Prevlakës, pronësinë e varkës me vela trajnuese Jadran, pagesat e kompensimit për ish të burgosurit e kampit Morinje, ku të burgosurit kroatë të luftës. u mbajtën gjatë luftës, duke ndryshuar emrin e pishinës në Kotorr, e cila tani mban atë të një vaterpolisti të famshëm, ish-roje i Kampi i Morinjës dhe çështje të tjera të diskutueshme.

Gjatë qëndrimit në Mal të Zi, Grliq Radman ka shpallur edhe një herë qëndrimin e autoriteteve kroate për tema të diskutueshme. Në veçanti, ai theksoi se Jadran i përket Kroacisë. Sa i përket Prevlakës, në tokë, siç tha ministri kroat, kufiri “nuk do të kontestohet”, ndërsa kufiri në det duhet të shënohet gjatë negociatave.

Siç dihet, Podgorica ka një qëndrim tjetër për këto çështje. Udhëheqja malazeze ka deklaruar vazhdimisht se varka me vela Jadran i përket Malit të Zi. Sa i përket kufirit në gadishullin e Prevlakës, disa forca politike në Mal të Zi (ato proserbe) e konsiderojnë të nevojshme jo vetëm negocimin e kufirit detar, por edhe rishikimin e kufirit tokësor aktual me Kroacinë në zonë.

Pa zgjidhjen e çështjeve të hapura dypalëshe me Kroacinë, Mali i Zi nuk do të jetë në gjendje të negociojë me sukses me BE-në për pranimin e saj pasi Zagrebi aktualisht po bllokon mbylljen e kapitullit të negociatave në lidhje me politikën e jashtme.

  • Autoritetet e Kosovës mbyllin më shumë institucione “paralele” serbe

Policia e Kosovës ka kryer një sërë bastisjesh në strukturat “paralele” serbe që funksionojnë si pjesë e sistemit serb. Operacioni policor është zhvilluar në komunat e Kosovës qendrore dhe jugore. Institucionet u mbyllën pas bastisjes.

Sipas policisë së Kosovës, operacioni është kryer për ndalimin e aktiviteteve të objekteve ilegale që kanë shkelur ligjin dhe kanë vepruar si autoritete lokale serbe “paralele”, poste, banka dhe administrata tatimore.

“Epokës së institucioneve paralele dhe kriminale serbe në Republikën e Kosovës po i vjen fundi”, ka shkruar ministri i Brendshëm Xhelal Sveçla në Facebook.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiq i cilësoi bastisjet e policisë në institucionet serbe si “terror” të kryer nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti.

Bashkimi Evropian tha se mbyllja e Prishtinës e institucioneve të mbështetura nga Serbia, e cila erdhi në mes të fushatës për zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit, ishte në kundërshtim me angazhimet e Kosovës ndaj BE-së si pjesë e procesit të normalizimit. BE tha gjithashtu se priste që statusi i institucioneve të mbështetura nga Serbia të zgjidhej përmes dialogut.

  • Ministri kroat jep dorëheqjen pas skandalit të të shtënave

Zëvendëskryeministri kroat dhe ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Peshkimit, Josip Dabro, ka dhënë dorëheqjen pasi në media u publikua një video ku shihet ai duke qëlluar me pistoletë në ajër nga xhami i makinës. Kryeministri kroat Andrej Plenkoviç ka shkarkuar Dabro nga detyrat e tij ministrore.

Josip Dabro mbajti postin qeveritar si i nominuar nga partia Lëvizja për Atdheun (Domovinski pokret), e cila, së bashku me HDZ (Bashkimi Demokratik Kroat) i Plenkoviçit, është pjesë e koalicionit qeverisës.

Në mbrojtje të tij, Dabro shpjegoi se ngjarja ka ndodhur kur ai nuk ishte ministër dhe se të shtënat përfshinin një armë zjarri jo luftarake, duke përdorur gëzhoja jo luftarake dhe se tani i vjen keq për incidentin.

Një tjetër dorëheqje skandaloze e ministrit të qeverisë Plenkoviç ka ulur më tej besimin tek koalicioni qeverisës dhe HDZ.

  • Serbia dhe Hungaria ranë dakord të forcojnë bashkëpunimin dypalësh në sektorin e energjisë

Situata aktuale gjeopolitike dhe problemet rajonale, si dhe forcimi i bashkëpunimit dypalësh, ishin temat kryesore të bisedimeve të mbajtura më 18 janar në Beograd nga presidenti serb Aleksandar Vuçiç dhe kryeministri hungarez Viktor Orbán, me pjesëmarrjen e ministrit të jashtëm hungarez Peter Szijjarto dhe Ministri serb i Financave Sinisha Mali.

Fokusi kryesor ishte zbatimi i projekteve infrastrukturore dhe siguria energjetike, duke pasur parasysh rëndësinë strategjike të Serbisë dhe Hungarisë si korridore energjetike në rajon, raportoi Vuçiq në Instagramin e tij.

“Sot siguria e furnizimit me gaz natyror për Hungarinë dhe Evropën Qendrore dhe çmimet e ulëta të gazit natyror për Hungarinë sigurohen nga Turkish Stream (Rrjedha Turke). Në këtë situatë ndodhet edhe Serbia, pasi furnizimi i Serbisë me gaz natyror kryesisht kryhet përmes këtij gazsjellësi. Prandaj, është një interes i përbashkët i Hungarisë dhe Serbisë, nga i cili nuk do të heqim dorë kurrë, që gazsjellësi “Rrjedha Turke” të funksionojë në mënyrë të besueshme dhe të sigurt. Për këtë qëllim, ne kemi forcuar bashkëpunimin tonë, duke kuptuar se siguria energjetike e Hungarisë dhe Serbisë nuk mund të ekzistojë më pa njëra-tjetrën”, tha Péter Szijjártó në një adresë video të postuar në Facebook pas bisedimeve. Takimi në Beograd u zhvillua në sfondin e pezullimit të tranzitit të gazit rus përmes Ukrainës dhe vendosjes së sanksioneve të SHBA-së kundër Industrisë së Naftës së Serbisë (NIS). Në këtë situatë, autoritetet serbe dhe hungareze po përpiqen të bashkojnë forcat për të siguruar funksionimin e qëndrueshëm të sektorit të energjisë në të dy vendet.

  • Kryeministri i Maqedonisë së Veriut merr pjesë në inaugurimin e Trump

Kryeministri i Maqedonisë së Veriut Hristijan Mickoski u bë një nga dy krerët evropianë të qeverive dhe i vetmi lider nga Ballkani Perëndimor që mori pjesë në inaugurimin e Donald Trump në Uashington. Në këtë aktivitet erdhi edhe kryeministrja italiane Giorgia Meloni.

Gjatë vizitës në SHBA, kryeministri maqedonas ka zhvilluar një sërë takimesh me përfaqësues të administratës Trump. Në veçanti, Mickoski u takua me Richard Grenell, Përfaqësues Special i Presidentit për misione speciale.

“Diskutuam për zhvillimet e fundit, sfidat me të cilat përballemi si shtet dhe interesat tona strategjike lidhur me anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Gjithashtu kam bërë thirrje për përfshirje më të madhe të partnerëve tanë strategjikë në këtë drejtim”, ka shkruar kryeministri i Maqedonisë së Veriut në Facebook. .

Ekspertët e vlerësuan vizitën e Mickoskit si një sukses të diplomacisë maqedonase dhe një shans për thellimin e marrëdhënieve me SHBA-në. Përveç kësaj, Shkupi me sa duket shpreson të angazhojë Uashingtonin në një zgjidhje pozitive të vetos bullgare për integrimin evropian të Maqedonisë.