Kryeministri i Kosovës Albin Kurti tha se Bashkësia e Komunave Serbe (KSM) do t’i jepte një goditje vdekjeprurëse Kushtetutës së Kosovës. Ai këmbëngul se nuk është dakord me vendimin. “Nuk është rastësi që Gjykata jonë Kushtetuese e pranoi se 23 nene të Statutit të propozuar të KSM-së janë në kundërshtim me Kushtetutën tonë”, ka vazhduar
Albin Kurti akuzoi qeverinë Aleksandër Vyçiq se po ndjek një spastrim etnik administrativ të komunave me shumicë shqiptare në Serbi, duke fshirë adresat e shqiptarëve vendas nga regjistrat komunalë. Ai shtoi se Vuçiq gjithashtu dëshiron të krijojë një formacion etnokratik juridik dhe politik në Kosovë për ta bërë të gjithë shtetin jofunksional. Në fund të fundit, ai nuk beson në idenë e një shoqërie liberal-demokratike, prandaj kjo është arsyeja pse Vucuc dëshiron të krijojë dhe kontrollojë një strukturë të tillë si KSM në Kosovë. Kjo nuk është hera e parë që Kurti shprehet kundër idesë së KSM-së, duke shprehur frikën se struktura do të jetë e ngjashme me Republikën Srpska në Bosnje dhe Hercegovinë dhe do të rrezikojë integritetin territorial të Kosovës.
Duhet përkujtuar se CSM duhet të bëhet autonomi e pjesshme e komuniteteve serbe në Kosovë, për të cilën u pajtuan Qeveritë e Serbisë dhe Kosovës në kuadër të Marrëveshjes së Brukselit. Pritej që CSM të krijohej në vitin 2015, por palët nuk kanë arritur ende në një vizion të përbashkët për gamën e kompetencave të saj. Kursi drejt caktimit të funksioneve të caktuara vetëqeverisëse për komunitetet serbe u miratua në kuadër të Marrëveshjes së Orkideve, të miratuar nga liderët e Kosovës dhe Serbisë në mars të vitit 2023. Sipas marrëveshjes, Republika e Kosovës duhej të fillonte menjëherë dialogun me vendet evropiane. Bashkimi për të siguruar një “nivel të duhur të vetëqeverisjes” për komunitetin etnik serb.
Presidenti francez Emmanuel Macron paralajmëroi autoritetet në Prishtinë gjatë Samitit të Procesit të Berlinit se mund të pezullojë liberalizimin e vizave për Kosovën nëse ajo nuk zbaton premtimet e saj. Kushtet kryesore përfshijnë organizimin e zgjedhjeve të reja në veri të Kosovës, sigurimin e pjesëmarrjes së serbëve dhe angazhimin e tyre në organet qeveritare të Prishtinës. Përveç kësaj, autoritetet e Kosovës do të njohin Bashkësinë e Komunave Serbe. Macron theksoi se pret nga Beogradi dhe Prishtina angazhimin për arritjen e marrëveshjes, pasi kjo është e rëndësishme për aspiratat e tyre evropiane. Udhëheqësi francez i bëri thirrje Beogradit dhe Prishtinës që të marrin përgjegjësinë për zbutjen e tensioneve.
Pas Samitit të Procesit të Berlinit, kryeministri i Kosovës Albin Kurti u takua urgjentisht me këshilltarin e Macron. Fakti që as në Kosovë dhe as nga pala franceze nuk kanë publikuar asnjë deklaratë për atë takim, dëshmon se ka pasur një bisedë serioze.
Ndërkohë, ambasada franceze në Kosovë ka sqaruar deklaratën e Macron për liberalizimin e vizave për Kosovën, duke theksuar se presidenti asnjëherë nuk ka kërkuar që të vendosen viza për qytetarët e Kosovës. Ambasada e Francës theksoi se Macron e ka vënë theksin në kërkimin e përgjegjësisë nga presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq për sulmin e 24 shtatorit në Banjska. Macron tha se Franca kërkoi një hetim të plotë mbi këto ngjarje dhe ndjekje penale të autorëve. Sipas Ambasadës së Francës, Macron kërkoi nga Kosova që të organizojë zgjedhjet në komunat e saj veriore dhe sugjeroi që të dyja palët të përmbushin detyrimin për të siguruar pjesëmarrjen e serbëve vendas dhe kthimin e tyre në agjencitë qeveritare të Kosovës. Macron bëri thirrje për “frymën e përgjegjësisë” nga ana e presidentit të Serbisë, si dhe presidentit dhe kryeministrit të Kosovës. Pikërisht në këtë kontekst presidenti francez përmendi edhe çështjen e liberalizimit të vizave, e cila ishte një gjest i vullnetit të mirë nga Bashkimi Evropian që nuk iu përgjigj asnjëherë. Prandaj, Parisi pret që autoritetet e Kosovës, si dhe ato në Serbi, të mbajnë fjalën dhe të konfirmojnë përkushtimin e tyre për të ecur përpara në javët e ardhshme, thuhet në ambasadë.
Kujtojmë se vendimi për liberalizimin e regjimit të vizave për Kosovën duhet të hyjë në fuqi më 1 janar 2024.
Kështu, pasi ambasada franceze mohoi se Presidenti Macron kërkonte kthimin e heqjes së vizave për qytetarët e Kosovës, Albin Kurti vazhdoi të mbrojë mendimet e tij se sa i dëmshëm do të ishte krijimi i KSM-së, e cila del tërësisht jashtë Francës, BE-së dhe linjës së SHBA-së.
Pra, tani Franca dhe BE-ja do të duhet të lëshojnë deklaratat e duhura për papranueshmërinë e një qëndrimi të tillë. Liderët evropianë mund të thyejnë durimin për sjelljen mashtruese të Kurtit. Përfaqësuesi Special i BE-së për Ballkanin Perëndimor Miroslav Lajçak dhe Përfaqësuesi Special i SHBA-së Gabriel Escobar do të udhëtojnë sa më shpejt në Beograd dhe Prishtinë për të zhvilluar negociata për situatën në veri të Kosovës. Atëherë do të jetë e qartë nëse Prishtina dhe Beogradi janë gati për kompromis.
Në ndërkohë, kryeministri i Kosovës u takua me komandantin e misionit të KFOR-it, gjeneralin Ozkan Ulutas (Turqi) dhe kërkoi nga KFOR-i që të fokusohet në kufirin me Serbinë pas sulmit të armatosur ndaj policisë së Kosovës në Banjska. Gjatë takimit, palët diskutuan për situatën e sigurisë në zonën ku u vra një polic i Kosovës dhe katër sulmues serbë. Kurti tha se Kosova është e interesuar për bashkëpunim më të ngushtë me KFOR-in dhe vlerësoi forcimin e pranisë së misionit. Ai kërkoi që kjo prani o duhet të fokusohet në monitorimin e kufirit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, prej nga kanë ardhur armët nga Serbia dhe nga ku Kosova beson se mund të vijë një kërcënim. Mbrojtja e kufirit nënkupton edhe mbylljen e rrugëve ilegale ndërkufitare, prandaj kërkohet një bashkëpunim më i gjerë me Policinë e Kosovës. Vlen të theksohet se që nga përleshja e armatosur në Banjska, policia e Kosovës ka bllokuar më shumë se 20 rrugë jozyrtare që të çojnë nga Serbia në Kosovë, nga frika e një përshkallëzimi tjetër.
Në të njëjtën ditë, kryeministri Kurti foli në Akademinë e Sigurisë Publike të Kosovës në Vushtrim, duke theksuar se Serbia vazhdimisht po e kërcënon Kosovën në aspektin ushtarak pasi ka vendosur artileri afër kufirit me Kosovën. Gjithashtu, përgjatë kufirit 381 km të gjatë, Serbia ngriti 48 baza të avancuara ofensive, 28 reparte ushtarake dhe 20 reparte xhandarmërie.
Deklarata e Kurtit duket mjaft e forte. Megjithatë, nëse Kosova dështon të jetë konstruktive në dialogun e saj me Serbinë ose të ndjekë udhërrëfyesin e propozuar nga BE-ja, kjo mund të çojë në një reduktim të mbështetjes politike nga aleatët e saj perëndimorë. Së shpejti do të shohim reagimin nga Brukseli dhe Uashingtoni.
