Hapšenje nekadašnjeg Glavnog specijalnog tužioca Crne Gore (GST) Milivoja Katnića je dogadaj koji sa sobom nosi višestruka značenja i koji ima političke i bezbjednosne konotacije i posljedice.
Katnićevom hapšenjem je kompletirana lista ljudi koji su učestvovali u procesuiranju optuženih za učešće u pokušaju državnog udara 2016. godine. Prvosteoena presuda, koja je jasno inkriminisala glavne učesnike ove afere – Andriju Mandića, predsjednika Nove srpske demokratije (četničkog vojvodu i aktuelnog predsjednika Skupštine Crne Gore) i Milana Kneževića, predsjednika Demokratske narodne partije – kasnije je, tehničkim omaškama (po nekim svjedočenjima – ni malo slučajnim) oborena na drugostepenom sudu. Ovo je i finale dugogodišnje orkestrirane kampanje, kojom su se stigmatizovale i dezavuisale državne institucije i ljudi uključeni u taj sudski postupak, ali i šire – i sve političke snage i pojedinci koji su oponirali velikosrpkoj politici i ruskom uticaju u Crnoj Gori.
Protagonisti tog događaja od prije osam godina, iza kojeg, po svim informacijama iz američkih i britanskih obavještajnih krugova stoji ruski GRU, sada su uticajni dio vladajuće koalicije u Crnoj Gori. Njihov definitivni anti-zapadni i anti-NATO, odnosno pro-srpski i pro-ruski, stav je okosnica njihove ideologije i politike. Zato je i njihov otpor crnogorskom priznaju Kosova logičan, a njihovo nemirenje sa crnogorskim državnim suverenitetom i nezavisnošću podrazumijevajući. Bliskost i, u mnogim segmentima, zavisnost od Crkve Srbije takođe ne treba posebno objašnjavati.
Tri se nivoa problema posebno nameću kada je u pitanju lišenje slobode bivšeg GST Katnića.
(Pretpostavljena) optužnica, odnosno neposredni povod / izgovor za njegovo hapšenje je, po svim informacijama, Katnićeva povezanost sa navodno nelegalnim puštanjem da u Crnu Goru, prije nekoliko godina, uđu dvojica iz kruga vodećih ljudi srpskog podzemlja. Koliko je ta sumnja osnovana, tj. da li može postati optužnica, trebalo bi da pokaže profesionalna i nepristrasna istraga. Komentatori su već istakli da su to poslovi i zadaci iz djelokruga rada i ovlaštenja policije, a ne tužilaštva, a da je cio slučaj daleko od jasnog. Ali, treba sačekati formalnu optužnicu – ako je uopšte bude – pa tek onda može biti jasno da li će i za što Katnić formalno biti optužen.
Drugi nivo priče je mnogo važniji. U njemu se može kriti i pravi razlog cijele operacije.
Na takav zaključak upućuju i egzaltirane i revanšističke reakcije iz vladajućih političkih krugova i njima bliskih medija i “stručnih lica”, među kojima se ističu pojedini “novinari” – čija se imena vrlo često pominju u presretnutim SKY komunikacijama pripadnika organizovanih kriminalnih grupa u Crnoj Gori, kao i neki predstavnici civilnog / “civilnog” sektora, koji trujumfalistički već presuđuju Milivoju Katniću, kao navodnom najvišem predstavniku kriminalizovanih državnih institucija.
U tom smislu, sâmo hapšenje nekadašnjeg GST i njegove fotografije sa lisicama na rukama ostvaruju centralni cilj: propagandna kompromitacina svega što je taj čovjek – netipičan po mnogim osobinama i nesumnjivo hrabar – učinio u karijeri. A posebno – i centralno, tj. suštinsko – što je podigao optužnicu protiv Mandića i Kneževića.
Tako je blaćenje g. Katnića zapravo ključni element namjere/projekta da se slučaj državnog udara iz 2016 obesmisli, izvrgne ruglu i finalno obori, a da njegovi protagonisti budu oslobođeni neizvjesnosti i straha u očekivanju ponovljenog suđenja.
Svojevrsno retuširanje (novije) istorije – brisanje pokušaja državnog udara i oslobađanje inkriminisanoh, sa jasnim političkim i bezbjednosnim posljedicama – je srž onoga što se dešava. Zato je i horsko ponavljanje o “obračunu sa kriminalom” tako snažno promovisano sa istih adresa koje su bile ključne u onome što je završeno u avgustu 2020 godine.
Neuspjeh iz 2016 je, drugom taktikom i različitim sredstvima pretvoren u “narodnu” pobjedu 2020, a ta pobjeda je, četiri godine kasnije, dobila svoju finalizaciju u ostvarivanju onih interesa i ciljeva koji nisu dosegnuti 2016.
Treća, završna, dimenzija cijelog dešavanja je jasna: kompromitacija državnog i političkog vrha i njihovih dostignuća (prvenstveno povraćaj crnogorske državne nezavisnosti, ali i članstva u NATO). Nazire se i krajnji cilj, za koji srpsko-ruski propagandisti i specijalci već sada spremaju teren: hapšenje Mila Đukanovića.
Zato se to provlači između redova, u tekstovima sa naslovima i porukama da se “krug sužava” i sa ilustracijama koje pokazuju Đukanovića u pozadini … To bi bio uvid u konačni obračun sa postulatima građanske, sekularne, suverene i nezavisne Crne Gore. Indikatori opšteg urušavanja tih vrijednosti i dostignuća su sveprisutni i ne mogu biti ignorisani, čak ni u svrhe super-optimistične namjere da Crna Gora, uprkos svim regresijama i involuciji u posljednje četiri godine, napravi iskorake u kontekstu budućeg članstva u EU.
Ako u vezi toga – krajnjeg cilja revanšističke politike – može postojati neka sumnja ili nedoumica, onda je sasvim jasno da cijela operacija hapšenja Milivoja Katnića u suštini služi dezavuisanju, zastrašivanju, marginalizaciji i ućutkivanju opozicionog i kritičkog mišljenja i djelovanja u Crnoj Gori. U tome se inapiratorima i naredbodavcina hapšenja bivšeg GST ne mogu osporiti uspjesi.
Za to vrijeme, Crnu Goru, u kontekstu evropske agende, po mnogim nagovještajima, na ljeto očekuje mogućnost da dobije IBAR (Izvještaj o procjeni ispunjenja privremenih uslova), koji se tiče upravo vladavine prava i funkcionisanja pravne države. Gotovo je tragikomično da se vladavina prava, pa čak i u kontekstu ispunjenja evropskih kriterijuma i standarda, može promovisati njenom najgrubljom anti-tezom.
Hajka i linč prijete da zbrišu iz javnog diskursa i sâmu pretpostavku nevinosti. I ona je je evropski standard, pa zato ne može i ne smije prestati da bude crnogorsko pravilo.
Članci objavljeni u rubrici “Mišljenja” odražavaju lično mišljenje autora i nisu nužno stavovi Centra
Miodrag Vlahovich. Crnogorski političar i bivši diplomata. Prvi ministar vanjskih poslova Crne Gore. Bivši ambasador Crne Gore u SAD, Kanadi, Islandu, Svetoj Stolici, Malteškom redu.
