- Kćerka i sin predsjednika Republike Srpske našli su se pod američkim sankcijama
Američke vlasti su Goricu i Igora Dodika prepoznale kao osobe koje omogućavaju koruptivne aktivnosti u Republici Srpskoj i tako izvlače javni novac u svrhu ličnog bogaćenja i bogaćenja svojih porodica. Navedeno je da je Milorad Dodik odgovoran za neustavan prenos nadležnosti sa državne vlasti na entitetski nivo i da se obogatio mitom i korupcijom. Odlukom američkih vlasti utvrđeno je da je Milorad Dodik odgovoran za značajno učešće njegove kćerke i sina u političkim aktivnostima, što je izazvalo zabrinutost da RS sve više liči na biznis porodice Dodik. Ocijenjeno je da se to negativno odrazilo na obezbjeđivanje stranih ulaganja u ovaj privredni subjekt, pa su pojedini investitori odbili finansijsku pomoć RS, smatrajući da će pomoć završiti kod Dodika i njegove porodice. Igor Dodik se smatra odgovornim i za podmićivanje funkcionera, članova izbornih komisija i posmatrača na prošlim parlamentarnim izborima na kojima je pobijedila vladajuća stranka SNSD-a.
S tim u vezi, šefica Kluba poslanika SNSD-a u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine Sanja Vulić rekla je da ambasador SAD u BiH Michael Murphy gaji neskrivenu mržnju prema srpskom narodu. Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić ironično je predložio da Sjedinjene Američke Države uvedu sankcije i unucima predsjednika Republike Srbije Milorada Dodika.
“Bosna i Hercegovina ima dinastiju koja ovdje vlada i koja će, nažalost, još dugo biti tu”, rekla je Ivana Korailić, izvršna direktorica Transparency Internationala BiH, komentirajući izjavu Ureda za stranu aktivu američkog Ministarstva trezora (OFAC), koja je, pored dvoje Dodikove djece, na spisak sankcija uvrstila još četiri kompanije. Korailić je napomenulada kompanije u vlasništvu članova porodice Milorada Dodika imaju apsolutni monopol na svim tržištima na kojima posluju u gotovo svim sektorima privrede i da već godinama dobijaju ugovore od institucija na svim nivoima, posebno u RS, kao i u Federacije BiH. Oni također primaju državnu, entitetsku i lokalnu finansijsku podršku. Ove kompanije su uvijek u privilegovanoj poziciji s obzirom na uslove tendera. Pogotovo kada spomenemo kompaniju Prointer, gdje je porodica Dodik direktni vlasnik. Porodica je ušla i u druge oblasti tržišta: medijski prostor, marketing, poljoprivredu, proizvodnju rakije, kao i uslužne oblasti, napominje Korajlić. Osim toga, prethodne američke sankcije nisu uticale na položaj ljudi koji su došli pod njihov uticaj. Neki od njih su čak napredovali u političkim karijerama. Njihove kompanije nemaju nikakve kontakte sa SAD da bi sankcije imale veliki uticaj na njihovo poslovanje. S druge strane, pojedini stručnjaci ističu da pravosudni sistem u BiH nikada neće procesuirati Dodikove firme dok je on na vlasti. Svi su bili svjedoci obustavljanja istraga o finansijskim zloupotrebama u izgradnji puteva, kompleksa Vlade u Banjoj Luci i drugim slučajevima u kojima su bile umiješane Dodikove firme.
Prema objašnjenjima američkog Ministarstva finansija, članovi ove mreže, među kojima su i punoljetna Dodikova djeca, dozvoljavaju nastavak Dodikovih koruptivnih aktivnosti. To mu omogućava da izvlači državna sredstva iz RS kako bi obogatio sebe i svoju porodicu na račun građana BiH i funkcionalnih vlasti u zemlji. Također se navodi da je Dodik koristio i koristi svoj službeni položaj u Bosni i Hercegovini za skupljanje ličnog bogatstva putem mita i drugih oblika korupcije. “Uz finansijsku i političku podršku pojedinaca i kompanija koji su danas na listi, Dodik učestvuje u koruptivnim aktivnostima koje mu omogućavaju da osigura ličnu finansijsku i političku stabilnost na račun građana BiH koji žive u Republici Srpskoj”, rekao je zamjenik ministra za borbu protiv terorizma i finansijske obavještajne službe u Ministarstvu finansija SAD-a, Brian E. Nelson.
- Sastanak predstavnika “velike petorke” u Beogradu i Prištini
Predsednik Srbije Aleksandar Vučić sastao se sa “velikom petorkom”. Sastanku su prisustvovali specijalni predstavnik Evropske unije za dijalog Beograda i Prištine i druga regionalna pitanja Zapadnog Balkana Miroslav Lajčak, zamjenik pomoćnika američkog državnog sekretara i specijalni izaslanik SAD za Zapadni Balkan Gabrijel Eskobar, savjetnici za spoljnu politiku i sigurnost francuskog predsjednika i njemačkog kancelara Emanuel Bonne i Jens Pletner i diplomatski savjetnik premijera Italije Francesco Taloa. „Težak susret. Vjerujem da ćemo u bliskoj budućnosti naći izlaz iz krize. U narednim danima očekujem važne sastanke u Briselu“, rekao je predsednik Srbije A. Vučić nakon pomenutog sastanka.
Specijalni predstavnik EU za dijalog Kosova i Srbije Miroslav Lajčak rekao je da su događaji u Banjskoj promenili situaciju, ali da dijalog o normalizaciji odnosa “nema alternativu”.
Premijer Kosova Aljbin Kurti je na sastanku u Prištini sa predstavnicima EU, SAD, Njemačke, Francuske i Italije, gde je bilo rječi o normalizaciji odnosa Kosova i Srbije, istakao da je potreban novi pristup dijalogu. Kurti je zapadnim diplomatama rekao da je najveći prioritet i neposredna briga Kosova njegova bezbjednost nakon incidenata u Banjskoj 24. septembra i da je neophodna kazna da se takvi napadi ne bi ponovili. Na sastanku je bilo rječi o normalizaciji odnosa Kosova i Srbije, odnosno primjeni Osnovnog sporazuma (Brisel, 27. februara o.g.) i aneksa za njegovu primenu (Ohrid, 18. marta o.g.). Premijer je napomenuo da je neophodno kvalitetno razumijevanje i novi pristup. Kurti je nakon sastanka rekao da je prioritet njegove vlade bezbjednost zemlje, građana, granica i teritorije Kosova. Svih pet predstavnika ponudilo je svoj novi plan napretka, na čemu je premijer izrazio zahvalnost. Pregovori treba da se nastave intenzivno, poruka je Vlade Kosova.
Nakon sastanka sa premijerom Kurtijem, specijalni predstavnik EU Miroslav Lajčak rekao je da Kosovo treba da počne sa stvaranjem Zajednice srpskih opština. Lajčak je rekao da bi napadači kosovske policije u Banjskoj trebalo da budu privedeni pravdi i da se incident detaljno ispita. On je ponovio da zapadne zemlje najoštrije osuđuju napad u Banjskoj i dodao da se po tom pitanju očekuje puna saradnja Srbije. Miroslav Lajčak je rekao da postoji plan za nastavak dijaloga, ali ne želi da otkriva detalje.
Treba napomenuti da rezultati sastanaka predstavnika “velike petorke” sa predsjednikom Srbije i premijerom Kosova nisu bili naširoko objavljeni. Ovo je česta diplomatska praksa, kada se ne postigne konačan dogovor zvaničnih stavova Beograda i Prištine, onda se ne objavljuju međurezultati. U međuvremenu, postoji određeni optimizam da su Srbija i Kosovo na putu ka poboljšanju odnosa. Ni predsjednik Vučić ni premijer Kurti nisu u poziciji da se otvoreno suprotstave jedinstvenom stavu EU, SAD, Francuske, Njemačke i Italije. Brisel i Vašington jasno su stavili do znanja da nema alternative političkom rješenju i da će se njegovo torpedovanje smatrati neprijateljskim činom prema politici Evropske unije i četiri vodeće zemlje svjeta. Uglavnom, to je u interesu Kosova i samog Beograda. Niko od političkih sabotera procesa srpsko-kosovskog pomirenja nije u stanju da se otvoreno suprotstavi planu “velike petorke”. Ovo je veoma opasno s obzirom na odlučnost Brisela, Vašingtona, Pariza, Berlina i Rima. Čini se da vremena političkog uvjeravanja prolaze. Niko ne bi trebalo da sumnja u brzu reakciju Zapada na napore da nastavi eskalaciju situacije oko sjevernog Kosova.
Prethodno je portparol EU Peter Stano izjavio da je svrha posjeta takozvane “velike petorke” Prištini i Beogradu da se postigne konkretan napredak u implementaciji Sporazuma na putu normalizacije i deeskalacije nakon nedavnih događaja. Dakle, bez ovog napretka, predstavnici “petorke” nakon pregovora nisu tek tako jednostavno da napuste Beograd i Prištinu. Činjenica da su se vratili bez opširnih izjava u štampi pokazuje da je postignut napredak u postizanju političkog kompromisa.
- Izjava predsjednika Crne Gore
Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović poručio je da odnosi sa Srbijom treba da budu najbolji, kako smatraju građani obje zemlje. “Ovo je i moja politika. Naši odnosi se zasnivaju, pre svega, na ekonomskom značaju, kao i na tradicionalnim istorijskim vezama“, rekao je Milatovič. Napomenuo je da je odnos koji se razvio 2020. godine bio veoma loš, te on i njegove kolege čine sve da ga promijene na bolje, uz puno međusobno poštovanje i razumijevanje. Na opasku da ima onih koji tvrde da je Beograd insistirao na uključivanju “prosrpske koalicije” u novu Vladu Crne Gore, Milatović je rekao da mu to nije poznato, da li je neko insistirao na uključivanju bilo koje političke snage u novu vladu, te da takve zahtjeve nije dobio ni od jedne stranke. Zbog toga što brojni analitičari upoređuju njegove nesuglasice sa supartijcem i novim budućim premijerom Milojkom Spajićem sa sukobom 90-ih godina prošlog vijeka između tadašnjeg crnogorskog premijera Mila Đukanovića i predsjednika Crne Gore Momira Bulatovića, Milatović naglasio da “Jakov i Milojko nisu novi Milo i Momir”. Ovo nije isto vrijeme i nisu iste okolnosti, pod kojima su zajedno obavljali važne državne funkcije, a onda su se u jednom trenutku razdvojili na različitim političkim stranama, – rekao je J.Milatović.
Može se konstatovati da predsjednik Crne Gore pokazuje odlučnost da poboljša odnose sa Beogradom na pozadini postizanja političkog dogovora sa prosrpskim političkim snagama u Crnoj Gori o njihovoj podršci novoj 44. vladi zemlje i naknadnom ulasku u nju nakon određenog vremena, ako podržavaju proevropsku politiku nove izvršne vlasti.Čini se da je to bio dogovor sa zvaničnim Beogradom, koji je svojim političkim sljedbenicima u Crnoj Gori dao zeleno svjetlo da zauzmu proevropske stavove. To izaziva ozbiljno nepovjerenje pojedinih političkih snaga u samoj Crnoj Gori i zapadnih saveznika Podgorice. Ali čini se da novi budući premijer Milojko Spajić i aktuelni predsjednik Jakov Milatović preuzimaju političku odgovornost da će dogovori postignuti sa Beogradom i prosrpskim blokom “Za budućnost Crne Gore” budu ispunjeni.
Sačekaj i vidi. U slučaju neispunjavanja obećanja bloka “Za budućnost Crne Gore”, ne samo da će pasti vlada, već će, očigledno, biti tražena i ostavka predsjednika države J. Milatoviča.
- Usvojena je rezolucija Evropskog parlamenta povodom napada na Banjsku
“Potrebna nam je potpuna istraga napada u Banjskoj na sjeveru Kosova i pravosuđe”, rekao je Volodimir Bilčik, izvestilac Evropskog parlamenta (EP) o ovom oružanom incidentu. EP je usvojio rezoluciju o najnovijim dešavanjima u dijalogu Srbije i Kosova, kojom se Savjet EU i Evropska komisija pozivaju da uvedu mjere pritiska na Vladu Srbije u slučaju njezinedirektne umješanosti u napad koji se dogodio 24.septembra ove godine u blizini manastira Banjska na sjeveru Kosova. Izvjestilac Evropskog parlamenta Volodimir Bilčik najavio je usvajanje rezolucije. Potrebna je potpuna istraga napada u Banjskoj i pravda. Beograd i Priština takođe treba da se vrate mirnom i konstruktivnom dijalogu uz posredovanje EU, rekao je Bilčik nakon usvajanja rezolucije u EP.
Nije bilo rasprave o Rezoluciji, samo se glasalo. Poslanik u Evropskom parlamentu Klemen Grošel objasnio je da eventualne mjere pritiska neće biti usmjerene protiv građana Srbije, već samo protiv vlasti i državnih struktura, ukoliko se otkrije njihova umješanost u incident.
Tako sada zvanični Beograd treba da dokaže da je grupa naoružanih Srba sa sjevera Kosova djelovala na svoju ruku bez konsultacija sa zvaničnicima Vlade Srbije, što izjavio je vođa ove oružane grupe Milan Radojičić dan poslje oružanog incidenta, ili da se pokaže umješanost predstavnika drugih država u ovajincident, a to može biti samo Rusija. Sve će zavisiti od toga šta će sjvedočiti nekolicina učesnika ove oružane provokacije iz redova Srba koji žive na sjeveru Kosova, koje je uhapsila kosovska policija. Najgori scenario za predsjednika Srbije A. Vučića je ako uhapšeni upiru prstom u nekoga iz njegovog bliskog političkog okruženja kao kustose i organizatore provokacije. To će ga ne samo natjerati da ih razriješi s položaja, već će se negativno odraziti i na rezultate prijevremenih izbora za parlament i organe lokalne vlasti, koji će se održati 17. decembra ove godine. Sankcije Evropske unije, koje će očigledno biti lične prirode, isto jednostavno se ne mogu izbjeći.
- Evropski poslanik smatra da je Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori nadnacionalna politička organizacija
Srpska pravoslavna crkva (SPC) u Crnoj Gori je nadnacionalna politička organizacija. Otvoreno se mješa u unutrašnje stvari Crne Gore i na sve moguće načine pokušava da ukine crnogorski identitet – rekao je predstavnik Progresivnog saveza socijalista i demokrata u Evropskom parlamentu Tonino Picula, koji je svojevremeno obavljao funkciju ministra inostranih poslova Hrvatske, odgovarajući na pitanje o ulozi SPC u formiranju političke vlasti u Crnoj Gori.„Po zamisli Srpske pravoslavne crkve, crnogorski jezik je samo jedna od podvarijanti i regionalna je varijanta temeljnog, glavnog srpskog identiteta Crne Gore, a to ne kriju najviši arhijereji Srpske pravoslavne crkve“, – napomenuo je europarlamentarac. Nedavno je čak i patrijarh Porfirije, kada je boravio u Crnoj Gori, pozivao ljude da se izjasne kao Srbi na predstojećem popisu.
U Crnoj Gori ima političara koji nimalo ne kriju svoja politička uvjerenja, koja se lako mogu ocijeniti kao izuzetno destruktivna po interese zemlje kada je u pitanju ulazak u Evropu – rekao je Picula. On je naveo da je, prije svega, riječ o otvoreno proruskoj i prosrpskoj koaliciji “Za budućnost Crne Gore”. Ovo dovodi u pitanje crnogorsko priznanje Kosova, i može igrati izuzetno destruktivnu ulogu kada su neka pitanja crnogorske transformacije i reformi na dnevnom redu.
T. Picula se osvrnuo i na izvještaj u Evropskom parlamentu u kojem se pominje teroristički napad na sjeveru Kosova i potreba da se u potpunosti promjeni odnos Evropske unije prema Srbiji. „Rezolucija, koju je Evropski parlament usvojio velikom većinom, na neki način predstavlja prekretnicu kada je rječ o odnosima sa Srbijom, odnosno u pogledu dijaloga koji olakšava i podržava Evropska unija. Terorističkainvazija paravojnih grupa na sjeveru Kosova pokazalada se ovaj dijalog može zaustaviti. Evropski parlament je ovom rezolucijom poslao vrlo jasnu poruku ne samo vlastima u Beogradu, već i institucijama u Briselu da konačno treba prekinuti politiku favorizovanja Aleksandra Vučića“, zaključio je Picula.
Tako je hrvatski poslanik u Evropskom parlamentu izrazio vrlo skeptične komentare o djelovanju Srpske pravoslavne crkve na teritoriji Crne Gore i njenom značajnom uticaju na politički život u zemlji, dok je po ustavu crkva odvojena od države. Tonino Picula sumnja da pokušaj SPC da utiče na rezultate popisa stanovništva postavlja logično pitanje o nepraktičnosti njegovog sprovođenja u bliskoj budućnosti. Inače, ovakav stav iznijele su Demokratska partija Crne Gore i Liberalna partija. Stav hrvatskog europarlamentarca, koji je često govornik o raznim događajima visokog profila na Zapadnom Balkanu, podržava značajan broj članova EP. Po njihovom uverenju, anticrnogorske snage pokušaće da iskoriste rezultate referenduma da pokažu pripadnost značajnog broja stanovništva srpskoj nacionalnosti, što znači stvaranje osnova za veću intervenciju zvaničnog Beograda u unutrašnju i spoljnu politiku Crne Gore.
U međuvremenu, provođenje popisa stanovništva je uvijek bio rutinski i periodičan proces koji daje povoda za razmišljanje o razvoju privrede i drugim procesima u državi, iako u nekim zemljama njegovi rezultati utiču na cjelokupni domaći politički život.
