Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 08.01.2024 – CWBS

Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 08.01.2024 – CWBS
  • Shpallen rezultatet e zgjedhjeve për Asamblenë Kombëtare të Serbisë.

Siç u njoftua nga Komisioni Republikan i Zgjedhjeve më 2 janar,

Lista e Partisë Progresive Serbe (SNS) në pushtet “Aleksandar Vuçiq – Serbia nuk duhet ndaluar” fitoi 46.75% të votave,

Lista opozitare “Serbia kundër dhunës – Miroslav Miki Aleksiq – Marinika Tepiq” – 23.66% e votave,

“Ivica Daçiq – Kryeministri i Serbisë” i Partisë Socialiste të Serbisë (SPS) – 6,55%.

Koalicioni NADA – “Dr. Miloš Jovanoviq – NADA (Shpresa) për Serbinë” – 5,02% e votave.

“Ne jemi Zëri nga Populli, Prof. Dr. Branimir Nestorovich” – 4,69%,

“Milica Gjurgjeviq Stamenkovski – Boshko Obradoviq – Mledhja Kombëtare – Forca shtetformuese” e Partisë Serbe “Zavetnici” dhe Lëvizjes Serbe “Dveri” – 2,76%.

“Dr. Vojislav Sheshelj – Partia Radikale Serbe” – 1,46%,

“Mirëmëngjes, Serbi” (udhëheqësit Sasha Raduloviq dhe Boris Tadiq) – 1.18%,

“Partia Popullore Zgjedhje e sigurt. Njerëz seriozë” – 0,88%,

“Chedomyr Jovanoviq – Duhet të jetë ndryshe” (Mora Drugacije)- 0,24%,

“Serbia në Perëndim” – 0,14.

Listat e pakicave kombëtare u morën:

“Unioni i Hungarisë Vojvodic – për presidentin tonë, për komunitetin tonë, për të ardhmen!” – 1.7%,

Koalicioni “Të bashkuar për drejtësinë” i Usame Zukorliq dhe Tomislav Zhigmanov – 0.76%,

“SDA Sandžak – Dr. Suleiman Ugljanin” – 0.57%,

Beteja E Politikës E Shqiptarëve Vazhdon – Shaip Kamberi” – 0.35%,

“Partia Ruse (Ruska Stranka) – Slobodan Nikolic” – 0.3%,

“Alternativa Demokratike shqiptare” – 0.08%,

“Së bashku për të ardhmen dhe zhvillimin – Koalicioni për Paqe dhe Tolerancë” – 0.18%.

  • Asambleja e re e Serbisë do të fillojë punën në janar, qeveria do të formohet në shkurt-mars.

Një parashikim të tillë e ka bërë të ditur presidenti Aleksandar Vuçiq.

“Ne do të përpiqemi të përfundojmë konstituimin e parlamentit serb deri në fund të janarit dhe do të fillojmë formimin e qeverisë deri në fund të shkurtit ose deri në fillim të marsit,” tha ai.

Në këtë mënyrë, Serbia ka një shans për të pasur një qeveri të re ekzekutive dhe legjislative vetëm dy muaj pas zgjedhjeve, një periudhë jashtëzakonisht e shkurtër për realitetet politike serbe. Sipas ekspertëve, në këtë mënyrë, autoritetet aktuale serbe duan të konfirmojnë sa më shpejt legjitimitetin e zgjedhjeve dhe të heqin pikë pyetjet për shkeljet e regjistruara gjatë votimit të 17 dhjetorit.

  • Ka filluar lëvizja pa viza drejt Evropës për qytetarët e Kosovës

Në mesnatën e datës 1 janar 2024 ka hyrë në fuqi marrëveshja për liberalizimin e vizave ndërmjet Kosovës dhe Bashkimit Evropian.

Rregullat e reja lejojnë qytetarët e Kosovës të qëndrojnë në zonën Shengen pa viza për 90 ditë në çdo periudhë 180 ditore.

Republika e Kosovës, me një popullsi prej 1.8 milionë banorësh, ishte e fundit nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor që mori liberalizimin e vizave me BE-në.

Në Prishtina, liberalizimi i vizave perceptohet si një hap tjetër drejt njohjes së plotë të pavarësisë së Republikës.

  • Beogradi dhe Prishtina lejuan lëvizjen e lirë të automjeteve me targa të Kosovës dhe Serbisë

Sipas vendimit të qeverisë së Serbisë, nga 1 janari i këtij viti, makinat me targa të Republikës së Kosovës lejohen të lëvizin lirshëm në territorin e Serbisë pa përdorur letrat ngjitëse, për të mbuluar simbolet shtetërore. Disa ditë më vonë, qeveria e Kosovës anuloi regjimin e letrave ngjitese të detyrueshme për makina me targa të Republikës së Serbisë. Në një komunikim për shtyp të Qeverisë së Kosovës theksohet se vendimi është akt i fqinjësisë së mirë dhe se është miratuar pas njohjes së plotë të targave të Republikës së Kosovës nga Serbia.

Marrëveshjet për sigurimin e lëvizjes së lirë të Kosovës dhe Serbisë janë dakordësuar që në vitin 2011 si pjesë e dialogut për normalizimin e marrëdhënieve të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, por marrëveshjet e arritura nuk po zbatoheshin në masën e duhur.

Së fundmi, pas kalimit të kufirit Kosovë-Serbi, shoferët me targa të Kosovës dhe Serbisë kanë përdorur ngjitëse speciale për të kamufluar simbole shtetërore në targat e tyre. Nga janari i këtij viti, makinat me targa të Kosovës mund të hyjnë dhe të lëvizin lirshëm në Serbi, kurse makinat me targa të Serbisë në Kosovë.

  • Misionin ushtarak i BE-së në Bosnjë-Hercegovinë për herë të parë kryeson Hungaria

“Në vitin 2021, ka qenë një komandant hungarez i misionit të KFOR-it (NATO) në Kosovë, dhe tani, për herë të parë, një gjeneral hungarez do të kryesojë misionin e BE-së në Bosnjë dhe Hercegovinë përgjatë një viti,” theksoi në një intervistë për mediat hungareze, gjenerali László Stiq, i cili më 1 janar, mori postin e komandantit të operacionit të Bashkimit Evropian në Bosnjë dhe Hercegovinë EUFOR ALTHEA.

Stiq theksoi se forcat e BE-së do të ndërhyjnë “vetëm nëse policia boshnjake nuk do të mund të sigurojë paqen.”

Sipas gjeneralit, emërimi i komandës hungareze të operacionit ALTHEA “gjithashtu është i rëndësishëm sepse paqja në Ballkan është edhe paqja jonë”.

  • Dodik kërcënon sërish se do të shpallë pavarësinë e Republika Srpska

Presidenti i Republika Srpska, Milorad Dodik, ka kërcënuar se do të shpallë pavarësinë nëse Përfaqësuesi i Lartë i Komunitetit Ndërkombëtar në Bosnjë dhe Hercegovinë, Christian Schmidt, do të miratojë një ligj për pronën shtetërore. Ai deklaroi se Republika Srpska do të përgatitet dhe do të shpallë pavarësinë menjëherë dhe pa asnjë të shtënë.

Sipas Dodik, Schmidt duhet të miratojë ligjin për pronën në janar. Nëse kjo ndodh, Republika Srpska do të shpallë menjëherë pavarësinë, u shpreh lideri serb i Bosnjës.

“Nëse ai (Christian Schmidt) e thotë këtë ndonjë ditë në orën pesë pasdite, ai duhet të presë që në orën 11:00 ne do të mbledhim Skupshtinën (Asamblenë) dhe do të shpallim pavarësinë. Dhe kjo do të thotë pavarësi në gjithçka – një sistem i ri financiar dhe territor nën kontrollin e Republika Srpska”, theksoi ai.

Më herët në Republika Srpska u miratua një ligj i cili thoshte se pronat në territorin e saj duhet t’i përkasin Republikës Srpska dhe jo shtetit të Bosnjë-Hercegovinës. Sipas këtij ligji, Republika Srpska zotëron prona të vendosura në territorin e saj, duke përfshirë tokën bujqësore, pyjet dhe lumenjtë. Gjykata Kushtetuese e Bosnjë-Hercegovinës e njohu këtë vendim si antikushtetues. Përfaqësuesi i lartë i bashkësisë ndërkombëtare, në përputhje me kompetencat e tij, mund të miratojë vetë një ligj për pronën shtetërore në Bosnjë dhe Hercegovinë, duke përfshirë Republikën Srpska.

Deklaratat e Milorad Dodik janë komentuar nga Zyra e Përfaqësuesit të Lartë, duke vënë në dukje: “Bosnja dhe Hercegovina është një shtet i njohur ndërkombëtarisht, sovraniteti dhe integriteti territorial i të cilit garantohen nga Marrëveshja e Dejtonit, Kushtetuta e BiH dhe nga ligji ndërkombëtar. Subjektet nuk kanë të drejtë të ndahën dhe ekzistojnë vetëm në bazë të Kushtetutës së Bosnjë-Hercegovinës”.

  • Serbia po përgatitet të rinovojë rekrutimin për ushtrinë

Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Serbisë dhe Ministria e Mbrojtjes iu drejtuan Presidentit dhe Komandantit të Përgjithshëm në lidhje me një nismë zyrtare për rinovimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak.

Kështu ka bërë të ditur ministri i Mbrojtjes i Serbisë, Millosh Vuçeviq.

Pas pezullimit të shërbimit të detyrueshëm 13 vjet më parë, në 2011, iniciativa për të rivendosur efektin e vendimit mbi shërbimin e detyrueshëm ushtarak doli në dritë pas një vlerësimi të situatës së sigurisë në vend. “Nevojat tona, të mbrojtjes dhe të sigurisë, tregojnë domosdoshmërinë për të pasur rekrutë të rinj, rishtar dhe një skuadër të re që është gjithmonë e gatshme të mbrojë shtetin. Kjo nuk do të thotë që ne po përgatitemi për konflikte ose për ndonjë luftë në horizont,” theksoi kreu i Departamentit të Mbrojtjes.

“Duke pasur parasysh të gjitha rrethanat e jetës moderne, nëse kjo nismë do të mbështetet, do të propozohet një formë e shkurtuar e shërbimit ushtarak prej katër muajsh më së shumti. Gjatë kësaj kohe, ne do të kishim mundësi ta kemi një ushtar të trajnuar dhe sigurisht një shtet më të sigurt dhe më të mbrojtur”, deklaroi ai.

“Ushtria më e fortë e Serbisë është garantuesi më i lartë i paqes dhe lirisë për vendin tonë”, ka theksuar Vuçeviq.

  • Londra premtoi se do ta ndihmojë Prishtinën në aspektet e politikës së jashtme, të sigurisë dhe ekonomisë

“Britania e Madhe do të promovojë njohjen e Kosovës nga vendet që ende nuk e kanë bërë këtë”, tha ministri i Jashtëm britanik, David Cameron, gjatë një udhëtimi në Kosovë. “Ne jemi përkrahës të mëdhenj të pavarësisë, sovranitetit dhe të drejtës së Kosovës për t’u njohur nga të tjerët si një shtet i mirëfilltë, sovran dhe anëtar i familjes së kombeve. Jemi këtu për t’ju mbështetur, për t’ju promovuar, për t’ju ndihmuar në çdo mënyrë”, theksoi ai. “Kjo është shumë e rëndësishme për interesat tona kombëtare. Ne jetojmë në një botë shumë të pavendosur, shumë të paqëndrueshme, një botë me konflikte të mëdha dhe është koha që vende si Britania të mbështesin miqtë tanë për të punuar ngushtë së bashku në aleancat tona të rëndësishme.” – theksoi David Cameron.

Duke folur për rëndësinë e stabilitetit të Kosovës dhe Ballkanit Perëndimor për mbarë Evropën, ministri i Jashtëm kujtoi se Britania e Madhe dërgoi më shumë se 600 ushtarë në Kosovë, duke shtuar kontigjentin britanik pas përshkallëzimit të situatës vitin e kaluar.

Kreu i diplomacisë britanike paralajmëroi gjithashtu edhe për një investim prej 45 milionë paund këtë vit.

Ministri i Jashtëm britanik, David Cameron, gjatë vizitës së tij në Kosovë, ka takuar presidenten Vyosa Osmani, kryeministrin Albin Kurti, ministren e Jashtme Donika Hervala dhe personelin ushtarak britanik të misionit KFOR të NATO-s. Kjo ishte vizita e parë e ministrit të Jashtëm britanik në Kosovë në 8 vitet e fundit.

  • Është arrestuar dhe rrahur një politikan opozitar në Serbi

Lideri i Partisë Republikane të opozitës serbe, Nikola Sanduloviq, u arrestua më 3 janar në banesën e tij në Beograd. Më 6 janar, zyra e prokurorit raportoi se Sanduloviq u arrestua me akuzën e nxitjes së armiqësisë dhe intolerancës racore, kombëtare dhe fetare.

Sipas avokatit të politikanit, shkak i ndalimit të kreut të Partisë Republikane është bërë publikimi i një postimi në Twitter për vizitën e kompleksit memorial në Kosovë.

Më 2 janar 2024, Nikola Sanduloviq publikoi në rrjetin social X një video të vizitës së tij në Kosovë, ku vendosi kurorë me lule në memorialin “Adem Jashari” në fshatin Prekaz. Kompleksi memorial në këtë fshat është krijuar për të nderuar kujtimin e njërit prej themeluesve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) Adem Jashari dhe familjes së tij, të cilët u vranë në mars të vitit 1998 gjatë operacionit të Njësisë Speciale Antiterroriste të Serbisë.

Aleksandar Vulin, ish-drejtor i Agjencisë së Sigurisë Informative të Serbisë, duke komentuar arrestimin e Nikolla Sanduloviqit, tha se politikani është ndaluar me urdhrin e tij, të nënshkruar në kohën kur ai ishte në krye të BIA-s.

Sipas avokatit, Sandulovyq u rrah brutalisht gjatë marrjes në pyetje në ambientet e BIA-s, si pasojë, është dashur që politikani të transportohej në një spital ushtarak. Sanduloviq aktualisht ndodhet në burgun e Beogradit.