- Milan Radoiçiq i shpallur në kërkim nga Interpoli
Interpoli ka lëshuar një urdhër arresti për Milan Radoiçiqin për shkak të ngjarjeve në Banjska, ka konfirmuar ministri i Qeverisë së Kosovës, Nenad Rashiq. Ai shtoi se urdhër-arresti është shpallur në bazë të kërkesës së Ministrisë së Brendshme të Kosovës përmes UNMIK-ut (Misioni i Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë), pasi Kosova nuk është anëtare e Interpolit. Radoiçiq mori përgjegjësinë për sulmin e 24 shtatorit në Banjska, ku u vra një oficer policie. Pas kësaj, tre sulmues serbë, të cilët ishin pjesë e grupit paramilitar, u vranë në një shkëmbim zjarri me policinë e Kosovës.
Pasi mori përgjegjësinë, Radoiçiq dha dorëheqjen si nënkryetar i Listës Serbe, partia më e madhe serbe në Kosovë, e cila mbështetet nga Beogradi. Përmes avokatit të tij, ai deklaroi se sulmin dhe të gjithë logjistikën e ka organizuar “personalisht”, duke pretenduar se nuk ka informuar askënd për planet e tij. Megjithatë, autoritetet kosovare pretendojnë se pas sulmit në Banjska qëndron edhe qeveria e Serbisë, të cilën Beogradi e mohon. Radoiçiq u ndalua nga policia serbe më 3 tetor në Beograd me akuzën e “konspiracionit me qëllim të kryerjes së veprave kriminale, prodhimit të paligjshëm, mbajtjes, mbajtjes dhe tregtisë së armëve të zjarrit dhe lëndëve plasëse dhe krime të rënda kundër sigurisë publike”. Mirëpo, një ditë më vonë ai u lirua me kusht që të mos largohej nga Serbia dhe iu ndalua kalimi në Kosovë. Policia e Kosovës ka zbuluar një arsenal të madh armësh pak ditë pas sulmit në Banjskë. Bashkësia ndërkombëtare e dënoi ashpër sulmin, duke kërkuar që autorët të sillen para drejtësisë. Ministri i Punëve të Brendshme të Kosovës, Xhelal Sveçla, ka deklaruar edhe më herët se Ministria do të kërkojë që Serbia të ekstradojë Radoiçiqin, si dhe “të gjithë ata që ishin të përfshirë në planifikimin dhe ekzekutimin e aktit të terrorit” në Banjskë. Sveçla tha gjithashtu se hetimi tregoi se “më shumë se 80 terroristë” morën pjesë në sulm. Kryeministri i Kosovës Albin Kurti tha në atë kohë se sulmi terrorist në Banjska ishte pjesë e një plani më të gjerë për aneksimin e veriut të Kosovës.
Kuptohet se përveç Radoiçiqit janë shpallur në kërkim nga Interpoli edhe 19 persona të tjerë të përfshirë në ngjarjet në Banjskë. UNMIK-u ndihmoi në lëshimin e 44 urdhër-arresteve të kuqe dhe 12 kërkesave për ekstradim në Kosovë nga anëtarët e Interpolit. Deri më tani, Kosova nuk ka pasur kontakte të drejtpërdrejta me Interpolin. Komunikimi kryhet nga Misioni i OKB-së në Kosovë bazuar në bashkëpunimin e krijuar me Memorandumin e Mirëkuptimit ndërmjet INTERPOL-it dhe UNMIK-ut të vitit 2002, me qëllim të shkëmbimit të informacioneve, urdhër-arresteve, hetimeve ndërkombëtare dhe rasteve penale.
Është e qartë se presidenti serb Aleksandar Vuçiq do ta mbrojë Milan Radoiçiqin nga ekstradimi në Kosovë me urdhër të Interpolit, përderisa autoriteti i tij nuk kërcënohet në asnjë mënyrë nga diskreditimi ndërkombëtar. Pas kësaj, është e mundur që Radoiçiq të vazhdojë të arrestohet në Serbi për shkak të presionit të shtuar ndërkombëtar. Por ka mundësi që Radoiçiq të paralajmërohet paraprakisht për arrestimin e mundshëm dhe të mund të arratiset diku, për shembull në Rusi me fluturim të drejtpërdrejtë, nga ku do të jetë shumë problematike ta marrësh. Nëse Moska ndërmerr një hap të tillë, do të bëhet e qartë se Rusia qëndronte drejtpërdrejt pas sulmit në Banjskë, duke “luajtur lojën e saj” me pëlqimin e heshtur të Beogradit, sepse në atë kohë Agjencia e Inteligjencës së Sigurisë drejtohej nga një shef tërësisht prorus, Aleksandar Vulyn.
Ndërkaq, Interpoli ka lëshuar një urdhër arresti jo vetëm për ish-nënkryetarin e Listës Serbe, por edhe për 19 persona të tjerë: Danilo Vasiq, Lazar Smigiq, Marjan Radojeviq, Milorad Kerstoviq, Milorad Jevtiq, Momçilo Vukotiq, Sasha Periq, Neshman, Stefan Radojkoviq, Stefan Jovanoviq, Trajko Vasiq, Ugljesha Jarediq, Urosh Miliq, Veljko Gjorgjeviq, Vladimir Radivojeviq, Vladimir Vukotiq, Vladimir Andriq, Vukashin Jarediq, Aleksandar Milosavljeviq. Do të jetë mjaft problematike që të fshihen të gjitha në territorin e Rusisë, kështu që ka mundësi që në skemë të përfshihen edhe Republika e Serbisë, Bjellorusia dhe ndoshta edhe Kina.
- Përfaqësimi i organizatës Një tjetër Ukrainë, krijuar nga Viktor Medvedchuk, tradhtar i kombit ukrainas, filloi në Beograd
Viktor Medvedchuk, dikur politikani më famëkeq dhe më i lartë pro-rus në Ukrainë, të cilin rusët synonin ta vendosnin në pushtet në Kiev në rast të suksesit të “Blitzkrieg” të Putinit kundër Ukrainës, regjistroi një zyrë përfaqësuese të organizatës së tij. Një tjetër Ukrainë, në Serbi pa shumë PR. Duhet të theksohet se presidenti rus Vladimir Putin është kumbari i vajzës së Medvedchuk, Daria. Mediat e pavarura serbe morën vesh për krijimin e një shoqate pro-ruse që mbështet agresionin rus kundër Ukrainës pothuajse tre muaj pasi u regjistrua në Serbi, pra vetëm pasi portali rus Octagon postoi raportin përkatës.
Zyra u hap në gusht të vitit 2023 dhe kreu i saj është sipërmarrësi serb dhe politikani prorus Dragan Stanojevic, i cili nuk është i njohur për publikun e gjerë serb. Ai mbështeti hapur agresionin rus kundër Ukrainës dhe në zgjedhjet e ardhshme parlamentare është në listën e partisë pro-qeveritare dhe proruse “Ne jemi zëri i popullit” të epidemiologut skandaloz Branimir Nestorovic i cili u bë i famshëm duke iu referuar pandemisë së koronavirusit si “Facebook”. Stanojeviç gjithashtu krenohet me miqësinë e tij me ideologun kryesor të Putinit, Aleksandër Dugin, një filozof rus pro-nazist, dhe gjithashtu poston foto me Aleksandër Vuçiqin në profilet e tij në rrjetet sociale. Stanoevic, i cili punonte në Ukrainë, ku zotëronte një sërë kompanish, ishte i lidhur ngushtë me elitën pro-ruse atje, siç tha ai për redaksinë serbe të Rusisë Sot. Ai beson se disa në Serbi janë të shqetësuar për një Ukrainë tjetër, por ata nuk kanë asgjë kundër “Një Serbi tjetër” dhe se ukrainasit që nuk e mbështesin qeverinë aktuale mund të vendosin vetë se kujt t’i kërkojnë rrënjë. Sipas regjistrit zyrtar, përfaqësia e Një Ukrainë tjetër pretendon se operon në drejtim të “krijimit të një bashkëpunimi reciprokisht të dobishëm midis popujve të Serbisë, Rusisë dhe Ukrainës”.
Në një kohë, Vladimir Putin shkëmbeu Viktor Medvedchuk, i cili u arrestua nga autoritetet ukrainase për mbështetje të hapur të agresionit, për një numër të robërve nga Regjimenti Azov që mbronin Mariupolin, gjë që tregon se sa i rëndësishëm është Medvedchuk për presidentin rus. Tani Medvedchuk jeton në Moskë, nga ku ai përpiqet të përhapë “idetë” e tij për ristrukturimin e Ukrainës dhe ende shpreson të hipë me tanke ruse në Kiev dhe të bëhet një “Lukashenko ukrainas”. Megjithatë, sigurisht që është interesante se ai po krijon një përfaqësi të një organizate politike ruse në Serbi, e cila duhet të merret me “integrimin në shoqërinë serbe të ukrainasve me një opinion të ndryshëm nga ai i Kievit zyrtar”. Me fjalë të tjera, përfaqësia duhet të monitorojë, kontrollojë dhe joshë ukrainasit që jetojnë në Serbi në “palën ruse”.
Kështu, ideja e përfaqësimit të krijuar, sipas Stanojevic, është që të aktivizohen ukrainasit në Serbi dhe të kontrollohet nëse ata kanë nevojë për ndihmë. Stanojeviç hodhi poshtë dyshimet se pas “Një Ukrainë tjetër” qëndron synimi i Moskës për të ndikuar në opinionin publik në Serbi përmes “fuqisë së butë”, pavarësisht faktit se kreu i organizatës është një figurë politike e hapur pro Kremlinit. Aktualisht, ekzistojnë pesë degë të Një Ukrainë tjetër: në Moskë, Rostov-on-Don, Krasnodar, Belgorod dhe Simferopol, dhe tani edhe në Beograd. Përfaqësimi premton dhurata falas për Vitin e Ri për fëmijët e të gjithë ukrainasve që aplikojnë. Dikush mund të dyshojë se në këtë mënyrë dikush po përpiqet të bëjë një regjistrim të caktuar të të gjithë ukrainasve që jetojnë në Serbi, si dhe në mbarë rajonin.
Për shembull, ish-diplomati serb Sreçko Džukić thotë se “ndikimi i faktorit rus në Serbi mbetet në vend nga të gjitha drejtimet dhe përgjatë të gjitha linjave.” Bëhet fjalë për ndikimin në shoqërinë serbe, në strukturat politike, ekonomike, të sigurisë dhe të tjera. Dhe është e qartë se kjo i përshtatet Moskës, pasi ajo kundërshton izolimin, sanksionet dhe kufizimet e tjera, por për shkak të kësaj, territori i Serbisë objektivisht bëhet fushë për konflikte të mundshme. “Këto janë struktura shumë të forta, ato imponojnë qëndrime, kontrollojnë rrjedhën e ngjarjeve dhe nuk është e vështirë të supozohet një situatë ku gjërat mund të dalin jashtë kontrollit”, beson Džukić.
Një tjetër Ukrainë nuk është e vetmja organizatë pro-ruse në Serbi pasi vendi është gjithashtu shtëpia e grupit paraushtarak Evil Eagles të radikalit të djathtë të hapur Andrej Lisov, lëvizjes neo-naziste të Denis Garijevit, Legjionit Perandorak Rus dhe zyrës përfaqësuese e Wagner Group, e cila ishte e angazhuar në rekrutimin e mercenarëve në Serbi. Moska e ktheu Beogradin në një vend për zbatimin e politikës së saj në Ballkan dhe në të gjithë Evropën Juglindore. Prej këtu, ajo kryen punën e saj propagandistike, duke u përpjekur të ndikojë në botëkuptimin e popullsisë në të gjithë rajonin, duke mashtruar njerëzit për agresionin e saj kundër Ukrainës dhe planet për të sulmuar vendet fqinje me qëllim pushtimin e tyre, skllavërimin e tyre ose instalimin e regjimeve besnike ndaj Kremlinit.
- Shqiptari etnik do të bëhet kreu i qeverisë së Maqedonisë së Veriut, në fillim
Talat Xhaferi do të bëhet kryeministri i parë shqiptar i Maqedonisë së Veriut. Emërimi i Xhaferit do të thotë se ai do të largohet nga posti i tij drejtues në parlament, ku do të zëvendësohet nga dikush nga Partia Social Demokratike (LSDM). Kryetari i Kuvendit të Maqedonisë së Veriut, Talat Xhaferi, do të bëhet kryeministër i qeverisë teknike, e cila do të formohet 100 ditë para zgjedhjeve, vendosi partia shqiptare Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI), e cila është pjesë e koalicionit qeverisës. Kryesia e BDI-së ka propozuar që kryetari i Kuvendit Talat Xhaferi të jetë kryeministër i Maqedonisë së Veriut duke filluar nga 28 janari 2024. Më 4 dhjetor, fraksionet parlamentare arritën marrëveshje për mbajtjen e raundit të parë të zgjedhjeve presidenciale më 24 prill 2024 dhe raundi i dytë i votimeve presidenciale dhe parlamentare më 8 maj.
Emërimi i shqiptarit si kryeministër teknik 100 ditë para zgjedhjeve ishte pjesë e marrëveshjes së koalicionit mes ish-kryetarit të LSDM-së Zoran Zaev dhe liderit të BDI-së Ali Ahmeti pas zgjedhjeve të 2020-ës. Kryeministri i Maqedonisë së Veriut dhe lideri i LSDM-së, Dimitar Kovaçevski, ka konfirmuar se do të respektojë marrëveshjet e arritura nga paraardhësi i tij në lidhje me përfaqësuesin e BDI-së, “kryeministrin e parë shqiptar në Maqedoninë e Veriut”. Partia më e madhe opozitare maqedonase, VMRO-DPMNE, ka kërkuar që në prag të zgjedhjeve të braktiset koncepti i qeverisë teknike, ndërsa lideri i saj Hristijan Mickoski ka deklaruar hapur se partia sheh të pengojë zgjedhjen e një shqiptari për kryeministër teknik të Maqedonisë së Veriut.
Duhet të theksohet se ideja e emërimit të një shqiptari etnik si kryeministër i vendit nuk i pëlqeu as partisë opozitare Bashkimi Demokratik. Ata paralajmëruan për shkeljen e Marrëveshjes Kornizë të Ohrit dhe Amendamentit 6 të Kushtetutës së Maqedonisë së Veriut, se me formimin e Qeverisë teknike pezullohen dhe shkelen dispozitat dhe parimet e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të të gjitha bashkësive etnike në strukturat e pushtetit. Dominimi i BDI-së, e cila ka vetëm 13 deputetë nga 120 deputetë të zgjedhur, tregon dhe konfirmon vendosmërinë e LSDM-së për të qenë në pushtet me çdo kusht, duke mos përfillur interesat kombëtare dhe shtetërore, si dhe interesat e shumicës maqedonase, thuhet në raport. “Duam të paralajmërojmë se një politikë e tillë nuk gëzon mbështetjen e shumicës së qytetarëve, ndaj manipulimet që pretendojnë se ky është një front evropian nuk do të funksionojnë. Bashkimi Demokratik beson se ky precedent, i krijuar nga kryeministri aktual dhe kreu i LSDM-së Kovaçevski, “ka ndikim të fortë në marrëdhëniet ndëretnike, si dhe në dualizimin dhe kriminalizimin e mëtejshëm të shtetit, papërgjegjshmërinë dhe papërgjegjshmërinë dhe pandëshkueshmërinë e mafies politike që sundon Maqedoninë”, shtoi Bashkimi Demokratik. Bashkimi Demokratik mbron një koncept qytetar dhe funksionon për politikanët më të aftë, pavarësisht nga përkatësia etnike, fetare apo partiake. Kjo duhet të vlejë për të gjitha bashkësitë etnike. Këto rregulla nuk mund të keqpërdoren vetëm për të mirën e BDI-së. Bashkimi Demokratik nuk e përkrah formimin e qeverisë teknike dhe aq më tepër me një kryeministër nga radhët e BDI-së.
Kështu, opozita politike e vendit qëndroi kategorikisht kundër idesë së emërimit të një qeverie teknike në prag të zgjedhjeve, madje në krye me një shqiptar etnik. Ndërkaq, kundërshtimet e opozitës padyshim që nuk do të merren parasysh dhe BDI në afat të gjatë do të mund të merrte votat e shumicës së elektoratit shqiptar të Maqedonisë së Veriut, gjë që ofron shanse të mira për të formuar shumicën në parlament së bashku me LSDM-në dhe për të vendosur burrin apo gruan e tyre në postin e kreut të shtetit. Kritikat ndaj opozitës janë vetëm pjesërisht konstruktive. Këtë kritikë e përkrahin votuesit tradicionalë të VMRO-DPMNE-së dhe Bashkimit Demokratik. Por pyetja kryesore është nëse elektorati, i cili nuk ka preferenca të qëndrueshme politike, do ta mbështesë një retorikë të tillë. Zgjedhja e saj politike do të përcaktojë se kush do të marrë përfundimisht drejtimin në zgjedhjet e ardhshme.
- Një deklaratë e një force politike pro-ruse në Serbi
Partia ruse, e cila merr pjesë në zgjedhjet parlamentare dhe lokale në Serbi dhe zyrtarisht përfaqëson interesat e rusëve si pakicë kombëtare në vend, bëri thirrje për hapjen e një baze ushtarake ruse në Serbi.
Partia Ruse e Serbisë mbron hapjen e një Qendre Humanitare Ruso-Serbe në veri të vendit, në Vojvodinë, me Qendrën Humanitare Ruso-Serbe ekzistuese të vendosur në jug në Nish duke u shndërruar në një bazë ushtarake ruse. Partia pro Moskës beson se duke pasur parasysh faktin se Serbia është e rrethuar nga shtetet anëtare të NATO-s dhe ekziston rreziku i agresionit ndaj Serbisë, thelbi i politikës së sigurisë së vendit duhet të jetë integrimi maksimal dhe aleanca ushtarake me Federatën Ruse. Sistemet e raketave antitank Kornet, sistemet e mbrojtjes ajrore Pantsir, luftëtarët MiG-29, tanket e modernizuara T-72 dhe helikopterët luftarakë Mi-35 janë vetëm një pjesë e ndihmës ushtarake të Rusisë për forcat e armatosura të Serbisë. Për këtë, lidershipi i forcës politike pro Kremlinit u bëri thirrje qytetarëve serbë që të shprehin besimin e tyre ndaj tyre në mënyrë që në të ardhmen të vendosen marrëdhënie edhe më të forta ndërmjet Serbisë dhe Federatës Ruse. Partia e thirrur për të rrethuar numrin 16 në listën republikane dhe numrin 4 në listën rajonale të partive politike të Vojvodinës, siç thonë ata serbët dhe rusët janë “vëllezër përgjithmonë”.
Kështu, lobi politik pro-Kremlinit u bë më proaktiv në zgjedhjet e parakohshme parlamentare dhe lokale në Serbi. Rusia kërkon të sigurojë që mbështetësit e saj të hapur të bëhen pjesë e autoriteteve më të larta në vend, në mënyrë që ta bëjë Beogradin edhe më të varur nga vendimet e Moskës nëpërmjet këtyre përfaqësuesve. Hapja e një baze ushtarake ruse në territorin e Serbisë do t’i nënshtronte plotësisht aktivitetet e qeverisë serbe ndaj veprimeve të Kremlinit. Dhe duhet pasur parasysh se Moska është e vendosur të nxisë një luftë të madhe në Ballkanin Perëndimor, duke shfrytëzuar dëshirën e forcave radikale për të zbatuar projektin e Serbisë së Madhe. Për të filluar luftën në Kosovë, synimi për të krijuar një bazë ushtarake ruse afër kufirit me Kosovën në Nish është mjaft i dukshëm. Nga atje, rusët planifikojnë të ofrojnë mbështetje logjistike në rast se Beogradi do të nisë një luftë kundër Prishtinës. Këto janë plane mjaft të rrezikshme që tregojnë buzëqeshjen shtazore të Moskës, por aspak një akt miqësie mes dy popujve. Putini planifikon t’i dërgojë serbët në një luftë të madhe dhe më pas të veprojë si ndërmjetës në bisedimet e zgjidhjes me NATO-n. Ky është një pozicion i poshtër dhe tinëzar i ndjekur tradicionalisht nga Moska. Për shekuj me radhë, Kremlini ka treguar një përrallë për miqësinë historike të popujve ukrainas dhe rus, dhe kur Kievi vendosi të lëvizte drejt integrimit evropian, ushtria ruse sulmoi Ukrainën me të gjitha forcat e saj, duke synuar të asgjësonte popullin ukrainas dhe shtetësinë ukrainase. Pyetja e vetme është nëse votuesit serbë do ta njohin politikën provokuese të Kremlinit para se të jetë tepër vonë?
