Albanski premijer Edi Rama rekao je da NATO mora povratiti kontrolu nad sjeverom Kosova ili se suočiti s kontinuiranim nasiljem između etničkih Srba i etničkih Albanaca u regionu. Alijansa je objavila da će razmjestiti dodatne snage potrebne za stabilizaciju situacije, a Njemačka i Britanija su već obećale stotine vojnika pored postojećih snaga od 4.500 da drže regiju pod kontrolom. Albanski premijer se zalaže za konferenciju na visokom nivou koja bi uključila lidere Francuske i Nemačke i vratila učešće SAD. “Nije lako promijeniti tok historije, potrebno je vodstvo. Ali ako su to Francuska i Njemačka mogle da urade nakon Drugog svjetskog rata, ako sada mogu Saudijska Arabija i Izrael, onda znamo da se to može dogoditi i na sjeveru Kosova“, ocijenio je premijer Albanije. E. Rama se dugo suzdržavao od mješanja u sukob na Kosovu, uspeo je da uspostavi prijateljske odnose sa Beogradom i zalaže se za ulazak Zapadnog Balkana u EU. Ali imajući u vidu rastuću bezbjednosnu pretnju ne samo za Albance na Kosovu, već i za region u celini, priznao je da mora da zove stvari pravim imenom. E. Rama smatra da je nestabilnost na Zapadnom Balkanu u interesu, prije svega, Moskve. „Kremlj bi želeo da vidi malo Donbasa na Kosovu i da zapali vatru separatizma u centru Evrope. Rusi to rade širom svjeta, od Afrike do Bliskog istoka, pa pokušavaju i u Evropi, a Kosovo je zgodno sredstvo za Ruse“, rekao je albanski premijer.
Vršilac dužnosti premijera Crne Gore Dritan Abazovič smatra ako Rusija napala Ukrajinu, eventualno mogla napasti i zapadni Balkan. On je istakao da je Podgorica bila prinuđena da protjera šest ruskih diplomata koji su se bavili špijunskim aktivnostima, a pridruživanje antiruskim sankcijama je principijelan stav za zemlju, uprkos finansijskim gubicima koje ima u oblasti turizma.
Pitanje odgovornosti za napad na kosovsku policiju u Banjskoj ne iscrpljuje se izjavom bivšeg potpredsejdnika Srpske liste Milana Radoičića da je lično organizovao napad bez znanja Beograda, smatra američki ambasador na Kosovo, Jeffrey Hovenier. SAD još uvijek istražuju događaje i vjeruju da napad nije bio spontan, već da ga je “koordinirala” grupa koja je koristila vojno oružje, od kojih je većina srpskog porijekla, kako bi destabilizirala sjever Kosova. Američki ambasador smatra da je Radoičićeva tvrdnja da je oružje dobio iz Tuzle u BiH “zanimljiva”, ali je potrebno vrijeme da se takve tvrdnje provjere. Sada je čvrst stav američke vlade da odgovorni za zločin ubistva policajca, za upotrebu sile za kontrolu vjerskog objekta, za učešće u obračunu sa policijom i bezbjednosnim službama Kosova moraju biti izvedeni pred lice pravde.
U Generalnom tužilaštvu u Beogradu saslušan je Milan Radoičić zbog sumnje da je sa više nepoznatih lica izvršio krivična djela u cilju nedozvoljene proizvodnje, skladištenja, nošenja i prometa vatrenog oružja i eksplozivnih materija i teška djela protiv opšte bezbjednosti. Kako je saopšteno iz Glavnog tužilaštva u Beogradu, Radoičić je tokom saslušanja negirao da je izvršio krivična djela koja mu se inkriminišu. Nakon saslušanja, tužilaštvo je predložilo sudiji za prethodni postupak Višeg suda u Beogradu određivanje pritvora osumnjičenom zbog opasnosti od bekstva. Međutim, Milan Radoičić je pušten dan nakon hapšenja.
Kosovski premijer Aljbin Kurti rekao je da preliminarne informacije kosovskih vlasti ukazuju da je većina ljudi koji su učestvovali u napadu na kosovsku policiju u Banjskoj bili iz organizacija “Civilna odbrana” i “Sjeverne brigade”. Vlada Kosova je u junu ove godine ove dve organizacije proglasila terorističkim, ističući da predstavljaju ozbiljnu i direktnu pretnju ustavnom poretku i bezbjednosti Kosova.
Njemački kancelar Olaf Šolc rekao je da je odlučan u pronalaženju mirnog rješenja, a na samitu u Granadi trebalo bi da se razgovara o situaciji na Kosovu. Samit je održan 6. oktobra, a prisustvovalo mu je 47 šefova država i vlada, među kojima su predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i predsednica Kosova Vjosa Osmani. Predsednica Kosova je javno odbila bilo kakve pregovore sa predsjednikom Srbije do trenutka uvođenja sankcija protiv njega. Međutim, u Granadi bi mogli da se održe neformalni sastanci lidera Evropske unije i zemalja Zapadnog Balkana u vezi sa situacijom na Kosovu.
Scholz smatra da su Njemačka, kao i Francuska i Italija, posebno aktivne u potrazi za mirnim rješenjem. Prethodno je portparolka njemačkog ministarstva vanjskih poslova Katrin Deshauer ocijenila povlačenje srpskih trupa sa granice sa Kosovom kao “važan korak”, ali je pozvala Beograd da učini više na ublažavanju tenzija.
Ministar inostranih poslova Sjeverne Makedonije Bujar Osmani rekao je da bi njegova zemlja, ukoliko se dokaže da je Srbija na bilo koji način umješana u napad na sjeveru Kosova, trebalo da preispita svoje učešće u regionalnoj inicijativi Otvoreni Balkan. Bila je to dobronamjerna ideja. Međutim, nakon krvavih događaja na Kosovu 24. septembra, Srbija mora da se potrudi da dokaže da nije umješana, jer ukoliko je bilo intervencije države, to onemogućava Sjevernu Makedoniju i druge zemlje u regionu da u tome učestvuju projekta, jer se ideja „Otvorenog Balkana“ prvenstveno odnosila na pomirenje.
Tako se apsolutna većina zemalja Evropske unije i Sjedinjenih Američkih Država zalagala za pažljivo istraživanje krvavog incidenta na sjeveru Kosova i potrebu da se počinioci i naručioci ove provokacije kazne. Ako Vašingtonu, Berlinu i Parizu ne žure da izvode zaključke o onima koji su predvodili akcije grupe Srba koja je napala policajce na sjeveru Kosova kod manastira Banjska, u zvaničnoj Prištini nema sumnje da ipak zvanični Beograd je iza svega toga stoji i lično predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.
Naime, Dragan Šormaz, bivši saradnik predsjednika Srbije koji je napustio Srpsku naprednu stranku zbog ideoloških razlika, smatra da je Vučić lično planirao oružani napad i da bi sada trebalo da podnese ostavku. „Vučićev plan je bio da napravi međunarodni protektorat na sjeveru Kosova ili da pripoji ovu teritoriju. Zadatak Radoičićeve grupe bio je da blokira pristup Specijalnoj policiji Kosova ka sjeveru“, rekao je on u intervjuu agenciji „Beta“.
Predsjednica Kosova poziva na primenu sankcija EU protiv Srbije i samog A. Vučića zbog eskalacije situacije na sjeveru Kosova. U međuvremenu, zvanični Brisel i Vašington ne žure da donose zaključke. Uvođenje ovakvih sankcija zapravo znači prekid procesa evropskih integracija Srbije. Tada ona će vrlo vjerovatno biti prinuđena da se konačno baci u zagrljaj Moskvi, koja to samo čeka. Vodeći zapadni političari ozbiljno sumnjaju da je sve ovo organizovala sama Moskva. Nije slučajno A.Vučić izjavio da iza dešavanja na sjeveru Kosova ne stoji Beograd, kome je takav razvoj događaja veoma nepovoljan, već treća država. Uostalom, da je Srbija sve ovo pripremala, onda bi se, prema Vučićevim rječima, sigurno zaštitila od snimanja nekih kompromitujućih snimaka sa dronova.
Nije slučajno da se u prvim satima nakon provokacije na sjeveru Kosova predsednik Srbije sastao u Beogradu sa ambasadorom Ruske Federacije Bocanom Harčenkom. Premijer Albanije E. Rama je istakao da je Rusija ta koja ima najveću korist od eskalacije situacije. A činjenica da je izvršilac provokacije Milan Radoičić počeo da izjavljuje da je oružje dobio ne u Srbiji, već, takoreći, u Bosni, u Tuzli, navodi na mnogo dodatnih razmišljanja. Tokom prošle godine Radojičić je u Bosni bio samo jednom, i to nije Tuzla, već Banja Luka. S obzirom da je predsjednik Republike Srpske produžena ruka Moskve na Balkanu, onda mogao je Radoičiću dati određeno oružje, naravno uz podršku Rusa. A možda i bosanski trag pokazuje da je Kremlj planirao da istovremeno eskalira situaciju u Bosni preko Dodika, a na sjeveru Kosova preko Radoičića, kako bi se stvorila dva ozbiljna sukoba odjednom, koja će EU i SAD teže rješiti baveći se u isto vrjeme.
Ako se te činjenice potvrde, onda će postupci Evropljana i Amerikanaca biti odgovarajuće prirode i Vučić i Srbija neće trpeti sankcije. Ali u slučaju potvrde o pripremi provokacije na sjeveru Kosova od strane zvaničnog Beograda, predsjednik Srbije i njegovo najbliže političko okruženje mogu biti predmet sankcija. Moguće je da će sankcije zaobići Vučića lično, ali je prilično verovatan evropski zahtjev da se iz vlasti Srbije uklone svi oni koji su bili direktno povezani sa tim, odnosno čelnici Vojske Srbije i specijalnih službi.
