Nedavno isticanje ruskih zastava od strane navijača Crvene zvezde iz Beograda na utakmici srpske lige prevazilazi puki sportski entuzijazam, otkrivajući zanimljivu interakciju fudbalskih navijača, političkog uticaja i istorijskih tokova u Srbiji. Ovaj čin nije samo izolovani iskaz geopolitičke simpatije, već značajno poglavlje u tekućem narativu o umješanosti srpskih fudbalskih navijačkih grupa u političke i nacionalističke demonstracije, potencijalno orkestrirane od strane srpskih obaveštajnih službi.
Ovaj incident je samo jedan primer proruskog aktivizma među srpskim huliganima. Njihova koreografija, koja je prikazala groblje u bojama ukrajinske zastave prije ruske invazije, zajedno s njihovom podrškom kontroverznim nacionalnim ličnostima, osvjetljava dugogodišnju sklonost Rusiji.
Kultura fudbalskih navijača u Srbiji, posebno među grupama kao što su Zvezdine „Delije” i Partizanovi beogradski „Grobari”, oličava širi društveno-politički fenomen duboko kriminalizovanog društva. Ove grupe su istorijski prevazišle svoju ulogu pukih navijača fudbalskih klubova i reprezentacije Srbije. Oni imaju veoma važno mjesto u srpskim obaveštajnim strategijama.
Korijeni ovog složenog odnosa mogu se pratiti još od raspada socijalističke Jugoslavije, kada su fudbalski stadioni postali pozornice za izražavanje i jačanje novonastalih nacionalističkih osjećaja i međuetničkih tenzija, posebno tokom utakmica između timova iz različitih jugoslovenskih republika. Zloglasna utakmica 1990. godine u Zagrebu između Crvene zvezde iz Beograda i zagrebačkog Dinama koja je eskalirala u nasilje, simbolizuje isprepletenost fudbala sa političkim i društvenim nemirima koji su doveli do ratova u Jugoslaviji. U svom tekstu za CNN James Montague ovu je utakmicu uvrstio među pet fudbalskih utakmica koje su značajno utjecale na svijet.
Učešće fudbalskih navijačkih grupa u narednim ratovima, uključujući njihove veze sa paravojnim jedinicama koje su predvodili pojedinci poput Arkana, pokazuje stepen preklapanja između fudbalskih navijača i političkog aktivizma. Arkanov napredak od vođenja “Delija” do komandovanja paravojnom jedinicom umješanom u počinjenje ratnih zločina ilustruje kako se navijačke grupe mogu mobilisati za šire političke i vojne ciljeve, često uz implicitnu ili eksplicitnu saglasnost državnih organa.
Čini se da se istorija ponavlja na Balkanu, kao što se vidi na nedavnom suđenju Veljku Belivuku, fudbalskom huliganu koji je postao vođa bande. Ovo suđenje je dodatno razotkrilo zlokobne veze između najvišeg rukovodstva Srbije i nasilnih narko-bandi, bacivši još jednu sjenku na saradnju države sa kriminalnim elementima, kao što je nedavno prikazano u članku New York Timesa. Belivukove tvrdnje da je djelovao po naređenjima predsjednika Aleksandra Vučića otkrivaju duboke veze između političke moći, organizovanog kriminala i fudbalskih navijačkih grupa u Srbiji.
Belivukova transformacija iz fudbalskog entuzijaste u kriminalnog genija, zajedno sa njegovim vezama sa uticajnim političkim ličnostima i navodnim aktivnostima njegove bande potpomognutim od strane države, podsjeća na put kojim je Arkan krenuo krajem 80-ih i početkom 90-ih.
Ovo prikazuje mračno preplitanje kulture fudbalskih navijača sa kriminalnim podzemljem i političkim shemama. Ova fuzija se ne odnosi samo na kriminalne aktivnosti, već osvetljava i širu temu ruskog uticaja u Srbiji, gdje fudbalske navijačke grupe, tradicionalno angažovane za postizanje nacionalističkih ciljeva, sada takođe deluju kao kanali za izražavanje geopolitičke privrženosti, posebno prema Rusiji.
Nedavno orkestrirani prikazi podrške Rusiji od strane navijača Crvene zvezde, usred globalnih geopolitičkih tenzija, nameće pitanje o potencijalnoj umješanosti ili koordinaciji države. Dobra organizacija ovih aktivnosti sugeriše nivo orkestracije koji ukazuje na umješanost srpskih obaveštajnih službi, sa ciljem da se ove navijačke grupe iskoriste za političke poruke, vjerovatno radi signaliziranja geopolitičkog stava i lojalnosti Srbije.
Štaviše, povezanost srpskih fudbalskih navijačkih grupa sa organizovanim kriminalom i njihova uloga u političkim protestima naglašavaju njihov značaj kao društveno-političkih aktera. Izveštaj Globalne inicijative za borbu protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (GI-TOC ) o fudbalskim navijačkim grupama na Zapadnom Balkanu baca svjetlo na ovaj aspekt.
Istorijsko regrutovanje fudbalskih navijača od strane jugoslovenskih i srpskih obaveštajnih službi za tajne operacije u inostranstvu, uključujući politička ubistva, dodaje još jednu dimenziju ovom složenom narativu. Ova historija ukazuje na dugogodišnju vezu između navijačkih grupa, državnih programa i tajnih operacija, uzimajući događaje poput isticanja ruskih zastava kao dio kontinuuma interakcija između države i navijačkih grupa koje služe širim političkim ciljevima.
Implikacije ovakvih orkestriranih prikaza unutar srpske fudbalske kulture su značajne, naglašavajući potrebu za nijansiranim razumjevanjem faktora koji oblikuju javno izražavanje političkog sentimenta i nacionalnog identiteta. Ovo zahtijeva dubinsko ispitivanje etičkih pitanja vezanih za korištenje navijačkih grupa u političke svrhe i dugoročnog utjecaja takvih strategija na tkivo društva.
Interakcija između srpskih fudbalskih navijačkih grupa, političkih pokreta i države, kako je istaknuto nedavnim događajima i ukorjenjeno u istorijskim primjerima, predstavlja ubedljivu priču o složenoj dinamici koja se dešava u srpskom društvu. Slučaj srpskih fudbalskih navijača, sa svojim dubokim vezama sa organizovanim kriminalom i službama državne bezbjednosti, pruža jedinstvenu perspektivu na širu temu sporta, politike i društva na Balkanu.
