- Maqedonia e Veriut ka një presidente të re që nuk e pranon emrin e ri të vendit të saj.
Gordana Siljanovska-Davkova, e nominuar nga partia opozitare VMRO-DPMNE, është presidentja e re e Maqedonisë së Veriut.
Stevo Pendarovski, i cili kandidoi për rizgjedhje me Lidhjen Socialdemokrate të Maqedonisë (SDSM), e humbi balotazhin që u mbajt më 8 maj, duke pësuar një disfatë dërrmuese.
Pendarovski fitoi 29% të votave, ndërsa Siljanovska-Davkova 65%.
Më 12 maj, përfaqësuesja e VMRO-DPMNE-së, Gordana Siljanovska Davkova u betua si presidente e vendit, të cilin e quajti “Maqedonia”, pavarësisht se në tekstin zyrtar të betimit të presidentit shkruhet “Maqedonia e Veriut”.
Emri “Maqedonia” është ndryshuar në “Maqedonia e Veriut” si pjesë e Marrëveshjes së Prespës, që ka ndodhur midis Shkupit dhe Athinës. Pasi ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë u bë Maqedonia e Veriut, Greqia e zhbllokoi hyrjen e saj në NATO dhe BE.
VMRO-DPMNE dhe presidentja aktuale e vendit, Siljanovska-Davkova, e kanë kundërshtuar riemërtimin dhe akoma nuk e kanë përdorur publikisht emrin e ri.
Ky qëndrim i qeverisë së re të Maqedonisë së Veriut po sjell komplikime në marrëdhëniet me Greqinë.
Pas incidentit në inaugurim, Ministria e Punëve të Jashtme greke deklaroi zyrtarisht se përparimi i mëtejshëm në marrëdhëniet dypalëshe me Maqedoninë e Veriut, si dhe kursi evropian i vendit, varen nga zbatimi i plotë i Marrëveshjes së Prespës, duke përfshirë përdorimin e emrin kushtetues të vendit.
- Fituesit e zgjedhjeve parlamentare në Maqedoninë e Veriut nisin negociatat për krijimin e koalicionit qeveritar
Koalicioni patriotik i udhëhequr nga VMRO-DPMNE udhëhoqi zgjedhjet parlamentare në Maqedoninë e Veriut. 43.2% e votuesve që morën pjesë në votim e mbështetën këtë forcë politike. VMRO-DPMNE do të marrë 58 nga 120 vendet e parlamentit të ri.
Fronti Evropian (i krijuar në bazë të një anëtari të koalicionit qeverisës, Bashkimi Demokratik Shqiptar për Integrim, BDI) mori 13.8% dhe me këtë ka siguruar 19 vende.
Lidhja Socialdemokratike e Maqedonisë (LSDM), që është aktualisht në pushtet, do të marrë vetëm 18 vende (15,4%).
Koalicioni i partive opozitare shqiptare VLEN (VREDI) mori 10.7% dhe do të ketë 13 mandate.
Partia pro-ruse Levica mori 6.8% të mbështetjes dhe do të marrë 6 mandate.
Lëvizja e majtë patriotike “ZNAM Za nasura Maqedoni” mori përkatësisht 5,6% dhe 6 mandate.
Partia VRMO-DPMNE që fitoi zgjedhjet parlamentare në Maqedoninë e Veriut më 8 maj dhe koalicioni opozitar shqiptar VLEN (VREDI) kanë arritur tashmë një marrëveshje për principet kryesore të formimit të një koalicioni qeveritar, duke përfshirë integrimin evropian.
Megjithatë, hezitimi i deklaruar i VMRO-DPMNE-së për të përmbushur marrëveshjet e arritura më herët me Greqinë dhe Bullgarinë për hir të integrimit evropian mund të pezullojë këtë integrim për Maqedoninë e Veriut.
- Serbia dhe Kina bien dakord për të zgjeruar partneritetin strategjik
Presidenti i Serbisë dhe ai i Republikës Popullore të Kinës, Aleksandar Vuçiq dhe Xi Jinping, nënshkruan në Beograd Deklaratën e Përbashkët të të dy vendeve për thellimin e partneritetit gjithëpërfshirës strategjik dhe ndërtimin e një komuniteti me një të ardhme të përbashkët në një epokë të re.
“Republika e Serbisë dhe Republika Popullore e Kinës po lëvizin nga marrëdhënia strategjike në bazë të së cilës i ngritëm marrëdhëniet tona dypalëshe, drejt të ardhmes së përbashkët të të dy vendeve tona. Kjo është forma më e lartë e bashkëpunimit midis dy shteteve”, tha Vuçiq pas nënshkrimit të dokumentit.
Pas nënshkrimit të Deklaratës së Përbashkët, anëtarët e delegacioneve të Serbisë dhe Kinës shkëmbyen 28 dokumente, memorandume bashkëpunimi dhe mirëkuptimi të ndërsjelltë në fushën e infrastrukturës, tregtisë, kërkimit shkencor, ekologjisë, teknologjisë, kulturës, sportit dhe informacionit.
Palët i kushtuan vëmendje të veçantë deklaratave publike për respektimin e sovranitetit të të dy vendeve. Vuçiq tha se Beogradi mbështet parimin Një Kinë, ndërsa Xi Jinping tha se Kina respekton integritetin territorial të Serbisë dhe mbron mbajtjen e Kosovës brenda kufijve të Serbisë.
Paramendohej që Vuçiq dhe Xi Jinping po të diskutonin temën e 25-vjetorit të bombardimit të ambasadës kineze në Beograd nga NATO, por udhëheqësit në fund zgjodhën të shmangnin këtë temë.
Nuk ka pasur raporte publike për negociatat për blerjen e armëve kineze nga Serbia, megjithëse Beogradi më parë kishte paralajmëruar vazhdimin e bashkëpunimit me Pekinin në fushën e mbrojtjes.
- Ambasadori serb kthehet në Ukrainë
Këtë e ka bërë të ditur presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, më 13 maj, pas një takimi me ministrin e Punëve të Jashtme të Ukrainës, Dmytro Kuleba.
“Ambasadori i Serbisë do t’i kthehet detyrave të tij në Kiev në një të ardhme të afërt”, ka shkruar Vuçiq në rrjetet sociale.
Kuleba, së bashku me bashkëshorten e Presidentit të Ukrainës, Olena Zelenska, vizituan Beogradin më 12-13 maj. Kjo ishte vizita e parë e zyrtarit të lartë të Ukrainës në Serbi që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt të vitit 2022.
Sipas Vuçiqit, presidenti i Serbisë dhe kreu i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Ukrainës “ranë dakord për përmirësimin e marrëdhënieve dypalëshe, me një vullnet të veçantë për të organizuar një forum ekonomik midis bizneseve nga të dy vendet në të ardhmen e afërt”.
Në platformën sociale X, ministri ukrainas, pas një takimi me kryeministrin e Serbisë, Millosh Vuçiviq, njoftoi se janë bërë përgatitjet për mbajtjen e takimit të parë të Komisionit Ndërqeveritar Ukrainas-Serb për Bashkëpunim Tregtar, Ekonomik dhe Shkencor-Teknik që në vitin 2013.
Vuçeviq vuri në dukje gjithashtu se ai diskutoi me ministrin Kuleba “problemet me të cilat përballet Serbia, veçanërisht në nivel ndërkombëtar”. Kjo mund të nënkuptojë se qëllimi i vërtetë i negociatave në Beograd ishte përpjekja për të bindur Kievin që të mos mbështeste vendimet që po paraqesin sfidën më të madhe për Serbinë për momentin: pranimi i Kosovës në Këshillin e Evropës dhe Rezoluta e OKB-së për gjenocidin e Srebrenicës.
- Formimi i Koalicionit qeveritar konservator të krahut të djathtë në Kroaci
Kryeministri i Kroacisë dhe kreu i partisë HDZ, Andrej Plenkoviç, i kanë dorëzuar presidentit Zoran Milanovic nënshkrimet e ligjvënësve të nevojshëm për marrjen e mandatit për formimin e qeverisë së re.
Udhëheqësi i HDZ-së arriti të mbledhë 78 mandate (kërkohej një minimum prej 76).
Gjashtëdhjetë e një nënshkrime janë siguruar nga përfaqësuesit e HDZ-së, 12 nga Lëvizja Atdheu (Domovinski pokret), katër nga ata që përfaqësojnë pakicat kombëtare (përveç serbëve) dhe një deputet më shumë.
Mbledhja e parë e Këshillit Kroat (Parlamenti) është caktuar për 16 maj.
Megjithëse Plenkoviç pritet të qëndrojë në detyrë, qeveria e re kroate do të ndjekë një politikë më konservatore të krahut të djathtë, për shkak të pjesëmarrjes së saj në koalicionin qeveritar të Lëvizjes Patriotike.
- Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama takohet me diasporën në Athinë
Marrëdhëniet shqiptaro-greke dhe nevoja për përmirësimin e tyre, jo vetëm për të mirën e dy vendeve, por edhe për të gjithë rajonin, ishin në qendër të një fjalimi të gjatë që kryeministri shqiptar Edi Rama mbajti më 12 maj në Athinë para disa mijëra pjesëmarrësish të përbërë nga diaspora shqiptare. Rama tha se shqiptarët dhe grekët duhet të ecin përpara si të barabartë, duke lënë pas të kaluarën dhe problemet që sipas tij janë shkaktuar kryesisht nga politika. “Shqipëria nuk ka pretendime ndaj Greqisë, përveç respektit të ndërsjellë dhe shqetësimit për bashkatdhetarët që jetojnë në dy vendet tona, si dhe miqësisë reciproke dhe fqinjësisë së mirë”, theksoi ai, duke theksuar se vendi i tij “e sheh Greqinë si një partner strategjik natyror”.
Takimi në Athinë është i pari në një turne prej disa qyteteve europiane, ku Rama planifikon të takojë bashkatdhetarët që jetojnë jashtë Shqipërisë.
Vizitës së kryeministrit të Shqipërisë në Greqi i kanë paraprirë debate të ashpra në qarqet politike greke. Opozita e konsideroi takimin e tij me emigrantët shqiptarë si një “provokim” dhe kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis e quajti atë “të panevojshëm”.
Vizita e Edi Ramës, e cila u shpall si private, erdhi mes përkeqësimit të marrëdhënieve greko-shqiptare pas burgosjes së kryebashkiakut etnik grek të qytetit shqiptar të Himarës, Fredi Beleri, që ishte akuzuar për manipulim votash. Athina e konsideron dënimin me dy vjet të Belerit një shkelje të të drejtave të minoritetit grek në Shqipëri.
Dënimi i Belerit ka zemëruar Greqinë, e cila ka njoftuar synimin për të bllokuar bisedimet e anëtarësimit të Shqipërisë në BE nëse nuk respekton të drejtat e kryebashkiakut të zgjedhur të Himarës. Përveç kësaj, autoritetet greke njoftuan në prill se Beleri, i cili tani ndodhet në burg, do të jetë kandidat në zgjedhjet e Parlamentit Evropian të 9 qershorit me partinë në pushtet Demokracia e Re.
