Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 27.05.2024 – CWBS

Përmbledhje e Ballkanit Perëndimor 27.05.2024 – CWBS
  • Parlamenti i Kosovës bëhet anëtar i asociuar në Asamblenë Parlamentare të NATO-s.

Shumica e vendeve votuan “pro” këtë mocion, me një votë “kundër”, ndërsa 14 vende abstenuan në mbledhjen e Asamblesë në Sofje (Bullgari). Në mesin e atyre që abstenuan ishin vende që nuk e njohën pavarësinë e Kosovës – Spanja, Rumania, Sllovakia dhe Greqia, si dhe Franca dhe Italia. Hungaria ishte i vetmi komb që e njej Kosovën por kundërshtoi mocionin.

Para këtij vendimi, Kuvendi i Kosovës për vite me radhë ka patur thjesht statusin e vëzhguesit.

Serbia është gjithashtu ndër anëtarët e asociuar të Asamblesë Parlamentare të NATO-s. Delegacioni serb u largua nga salla e seancave menjëherë pas votimit.

Në Beograd, vendimi i Asamblesë Parlamentare të NATO-s u perceptua si presion i ushtruar ndaj Serbisë nga ana e Perëndimit.

“Pranimi i të ashtuquajturës Kosovë si anëtare e asociuar e Asamblesë Parlamentare të NATO-s ekspozoi të gjithë politikën e standardeve të dyfishta në Perëndim, e cila vazhdon t’i shpërblejë të gjitha shkeljet e marrëveshjeve dhe terrorit ndaj popullit serb në Kosovë dhe Metohi”, tha drejtori i Departamentit për Çështjet e Kosovës dhe Metohisë në Qeverinë e Serbisë, Petar Petkovic.

Ai e shpjegoi “presionin e fortë ndaj Serbisë dhe popullit serb” me faktin se “një Serbi e fortë e udhëhequr nga Aleksandar Vuçiqi është një gjemb në sytë e shumë kombeve perëndimore”.

  • Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miraton rezolutën për gjenocidin e Srebrenicës.

Dokumenti përcakton një Ditë Ndërkombëtare vjetore të Kujtimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të vitit 1995. Rezoluta dënon gjithashtu çdo mohim të gjenocidit në Srebrenicë.

Tetëdhjetë e katër vende votuan pro (duke përfshirë tre nga pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së – SHBA, Mbretëria e Bashkuar dhe Franca). Nëntëmbëdhjetë vende votuan kundër (përfshirë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së – Rusia dhe Kina). 68 vende të tjera abstenuan dhe 22 nuk votuan.

Përsa i përket rajonit të Ballkanit dhe Evropës Qendrore, Serbia dhe Hungaria votuan kundër rezolutës, ndërsa Sllovakia dhe Greqia abstenuan. Pjesa tjetër e vendeve e mbështetën dokumentin.

Ndërkohë, udhëheqësit serbë e panë rezultatin e votimit në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së si një “fitore të madhe morale”. “107 vende të botës nuk votuan për rezolutën”, “dy të tretat e banorëve të planetit ishin në anën tonë”, u shpreh Vuçiq.

  • Republika Srpska përgatit “ndarjen paqësore” të Bosnje dhe Hercegovinës

Presidenti i Republikës Srpska Milorad Dodik e quajti Rezolutën për Srebrenicën një fund simbolik të Bosnjës dhe Hercegovinës multi-etnike. “Sigurisht, mendoj se ky është fundi. Si mund të jetojnë së bashku dy popujt me të kaluar kaq të kundërta?” Dodik tha për RTS-në në prag të votimit në OKB.

Në të njëjtën kohë, ai theksoi se serbët në Bosnje dhe Hercegovinë janë të vendosur për të ruajtur paqen. “Prioriteti ynë është ruajtja e paqes dhe ne do ta ruajmë atë, pra asnjë nga veprimet tona nuk do të ketë për qëllim destabilizimin dhe dhunën”, tha ai.

Në një deklaratë tjetër të lëshuar përpara votimit të OKB-së, kreu i Republikës Srpska vuri në dukje se një marrëveshje mbi shkëputjen e BiH në mënyrë paqësore do të paraqitet brenda 30 ditëve të ardhshme.

“Ne do të propozojmë fillimisht të qartësohen kompetencat politike që lidhen me subjektet, si dhe të ruhet dhe të largohet modeli aktual i funksionimit të ekonomisë dhe përshtatja e tij me modelin e shkëputjes paqësore brenda disa viteve”, tha Dodik.

Deklaratat e liderit të serbëve të Bosnjës tregojnë se ai do të vazhdojë në rrugën drejt shkëputjes së Republikës Srpska, tani me theks në arritjen e këtij qëllimi në mënyrë paqësore. Në të njëjtën kohë, analistët paralajmërojnë se rruga drejt një shkëputjeje paqësore nuk ka gjasa të bëhet realitet.

Për një “shkëputje paqësore”, Kushtetuta e Bosnjë-Hercegovinës duhet të ndryshohet dhe të parashikohet mundësia e një referendumi për këtë çështje. Përfaqësuesit e boshnjakëve dhe kroatëve, si dhe komuniteti ndërkombëtar, kryesisht anëtarë të Këshillit të Sigurimit të OKB-së – SHBA, Rusia, Kina, Britania e Madhe dhe Franca – duhet të bien dakord për shkëputjen e Republikës Srpska nga BiH.

  • Serbët malazezë të kërkojnë zgjerimin e të drejtave të tyre

Partia Popullore Demokratike (DNP) e Malit të Zi, e cila është pjesë e koalicionit qeverisës, e dënoi votën e Malit të Zi për Rezolutën e Gjenocidit të Srebrenicës në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së dhe e pezulloi mbështetjen për qeverinë. DNP, e udhëhequr nga Milan Knezevic, kërcënon të largohet nga koalicioni qeverisës nëse një numër i kërkesave të partisë nuk përmbushen. Bëhet fjalë, para së gjithash, për miratimin e rezolutës për gjenocidin në Jasenovac.

Për të vazhduar mirëfunksionimin së bashku me koalicionin qeverisës, DNP parashtroi disa kërkesa të tjera, si:

• njohjen zyrtare të gjuhës serbe në Mal të Zi;

• futja e shtetësisë së dyfishtë me Serbinë;

• njohja e trengjyrëshit (flamuri i kuq-blu-i bardhë) si flamur shtetëror i Malit të Zi.

Kërkesa të ngjashme bëri edhe kryetari i Parlamentit të Malit të Zi dhe lideri i Demokracisë së Re Serbe (NSD) Andrija Mandiq. Megjithatë, NSD nuk njoftoi kurrë tërheqjen e saj nga koalicioni qeverisës.

Siç shihet, partitë serbe që janë pjesë e qeverisë aktuale malazeze kërkojnë të arrijnë një ndryshim në sistemin politik të Malit të Zi për ta kthyer vendin në një nga satelitët e Serbisë.

  • Kosova mbyll degën e bankës serbe

Policia e Kosovës mbylli degët e “Bankës së Kursimeve Postare” të Serbisë (Banka Poštanska štedionica) në katër komuna në veri të Kosovës – Leposaviq, Zubin Potik, Zveçan dhe Mitrovicën e Veriut.

Gjashtë filialet e të ashtuquajturës ‘Banka e Kursimeve Postare’ në veri të vendit janë mbyllur”, thuhet në njoftimin e Policisë së Kosovës.

Banka Qendrore e Kosovës (BQK) tha se Banka e Kursimeve Postare nuk ka një liçensë të vlefshme për të operuar sipas ligjeve të Kosovës, duke shtuar se aktivitetet e institucioneve financiare pa liçensë janë “të paligjshme dhe të papranueshme”.

Zëvendës-shefi i Policisë së Rajonit Verior, Veton Elshani, tha se kjo lëvizje është bërë me urdhër të prokurorit dhe se objekti është inspektuar së bashku me zyrtarët tatimorë. Si rezultat i bastisjes, u sekuestruan prova të prekshme, duke përfshirë 1.600.000 euro, 74.700.000 dinarë, 19.500 franga, 13.800 dollarë amerikanë dhe para të tjera, si dhe dokumente.

Serbia, BE dhe SHBA i shohin veprimet e Prishtinës si një lëvizje që synon përkeqësimin e tensioneve në rajon.

Zëvendëskryeministri serb dhe ministri i Brendshëm Ivica Daçiq tha: “Nëse komuniteti ndërkombëtar nuk arrin të kuptojë çfarë po ndodh, e gjithë kjo do të çojë në konflikte të reja në Ballkan me implikime të paparashikueshme”.

Departamenti Amerikan i Shtetit tha se ishte i zhgënjyer që policia ndërmori veprime në institucionet financiare në veri të Republikës së Kosovës, duke theksuar se masa “nuk ishte e koordinuar me partnerët ndërkombëtarë dhe përkeqëson tensionet”.

Bashkimi Evropian dënoi mbylljen e zyrave të Bankës së Kursimeve Postare në Kosovë dhe i bëri thirrje Beogradit dhe Prishtinës që të rikthehen në tryezën e bisedimeve. Peter Stano, zëdhënës i BE-së për politikën e jashtme dhe të sigurisë, vuri në dukje se operacionet e policisë së Kosovës janë një hap i përkeqësimit të tensioneve dhe i njëanshëm nga ana e Prishtinës, të cilin BE-ja e percepton me shqetësim.