- Sabori i Serbisë miraton projekt-deklaratën për Mbrojtjen e të Drejtave të Popullit Serb
Më 8 qershor, Sabori (Kuvendi) i Parë Gjithë-Serb në Beograd miratoi projekt-deklaratën për mbrojtjen e të drejtave kombëtare dhe politike të popullit serb. Dokumenti u mbështet nga presidenti serb dhe ai i Republikës Srpska, anëtarë të qeverisë së Serbisë dhe RS (Republikës Srpska), kryetarë dhe anëtarë të Kuvendit Popullor të Serbisë dhe Kuvendit Popullor të Republikës Srpska, “me bekimin” e klerit të kishës ortodoksëve serbe.
Deklarata u miratua “për të ruajtur paqen, stabilitetin, identitetin kombëtar, kulturor dhe fetar, si dhe për të forcuar dhe thelluar bashkëpunimin dhe mbrojtjen e ndërsjellë”.
Në dokument theksohet se “Kosova dhe Metohia janë pjesë përbërëse të Republikës së Serbisë”. Kuvendi Gjithë-serb theksoi se “pret që Republika e Serbisë të vazhdojë të mbrojë të drejtat dhe jetët e qytetarëve të saj në Kosovë dhe Metohi, duke zbatuar të gjitha mekanizmat mbrojtës të paraparë me ligjin vendor dhe ndërkombëtar”. Theksohet se zbatimi i Marrëveshjes së Brukselit, formimi i Asociacionit të Komunave Serbe dhe dialogu i vazhdueshëm janë mënyrat e vetme të mundshme për ta zgjidhur këtë çështje.
Sabori gjithë-serb nuk e mbështeti Rezolutën për Srebrenicën të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së. “Rezoluta në fjalë ishte një përpjekje për të fajësuar kolektivisht të gjithë popullin serb, e cila është e papranueshme dhe nuk mund të zbatohet”, theksohet në Deklaratë.
Sabori gjithë-serb beson se mekanizmi për realizimin e paqes në BiH – Marrëveshja e Paqes së Dejtonit – është shkelur ndjeshëm dhe bën thirrje për një përforcuar respektimin e “letrës së Dejtonit”. Deklarata gjithashtu i kushton shumë vëmendje të drejtave të Republikës Srpska sipas Marrëveshjes së Dejtonit dhe thekson papërshtatshmërinë e emërimit të një Përfaqësuesi të Lartë të komunitetit ndërkombëtar në Bosnje dhe Hercegovinë.
Në Deklaratë thuhet se Republika e Serbisë dhe Republika Srpska “e konsiderojnë integrimin në Bashkimin Evropian si një vendim strategjik, i cili duhet të zbatohet përmes një kornize partneriteti politik dhe ekonomik me respekt të plotë të interesave kombëtare”. Në të njëjtën kohë, Sabori gjithë-serb mbështeti politikën e neutralitetit ushtarak të Republikës së Serbisë dhe vuri në dukje se Republika Srpska, “e cila do të luftojë për ruajtjen e neutralitetit ushtarak në Bosnjë dhe Hercegovinë, pajtohet plotësisht me këtë qëndrim politik. ” Sabori gjithë-serb miratoi gjithashtu “bashkëpunimin midis sistemeve të sigurisë të Republikës së Serbisë dhe Republikës Srpska”.
Deklarata duhet të miratohet ende nga Kuvendi Popullor i Republikës së Serbisë dhe Kuvendi Popullor i Republikës Srpska brenda 90 ditëve.
***
Përfaqësues nga Mali i Zi morën pjesë në ngjarjet në kuadër të Saborit (Kuvendit) Gjithë-Serb në Beograd: Kryetari i Parlamentit të Malit të Zi dhe lideri i Partisë Demokracia e Re Serbe – Andrija Mandiq, Kryetari i Partisë Popullore Demokratike – deputeti Milan Knezheviq, si dhe ligjvënës të tjerë, krerët e autoriteteve lokale dhe menaxherët e kompanive shtetërore që janë serbë etnikë.
“Besoj se prezenca jonë sot do të hapë aspekte të reja të bashkëpunimit ndërmjet Serbisë dhe Malit të Zi. Ne synojmë të nënshkruajmë një marrëveshje ndërshtetërore për shtetësinë e dyfishtë, duam lidhje të veçanta dhe shpirtërore me Serbinë”, tha Milan Knezheviq.
Andrija Mandiq theksoi se në të ardhmen, Sabori gjithë-serb duhet të bashkojë më shumë vende, jo vetëm Serbinë dhe Republikën Srpska.
***
“Sabori gjithë-serb” është një projekt i rrezikshëm i orkestruar nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq, i cili lidhet drejtpërdrejt me përpjekjet e Rusisë për të destabilizuar Evropën Juglindore dhe për të zhvendosur fokusin publik nga agresioni rus kundër Ukrainës, tha kreu në detyrë i Presidencës (Presidiumit) të Bosnjës dhe Hercegovinës, Denis Beçiroviq.
Sipas mendimit të tij, “krijimi dhe aktivitetet kundër Dejtonit nga Sabori gjithë-serb” përbëjnë një kërcënim për bashkëpunimin paqësor dhe të barabartë midis kombeve evropiane.
“Një skenar i tillë i përshtatet vetëm Rusisë së Putinit dhe për këtë arsye nuk është rastësi që zyrtarët më të lartë rusë e përkrahën publikisht mbajtjen e Asamblesë gjithë-serbe”, tha Beçiroviq.
Ai theksoi se ngritja e Saborit gjithë-serb bie ndesh me praktikën e botës demokratike dhe të qytetëruar, e cila respekton të drejtën ndërkombëtare dhe “është një hap jashtëzakonisht i rrezikshëm”. “Asnjë president i një vendi në Evropën moderne nuk do të mendonte të organizonte një asamble “gjithë-franceze”, “gjithë-gjermane”, ” gjithë-italiane”, “gjithë-polake” apo ” gjithë-spanjolle”… tha ai.
Kryetari i Presidencës së Bosnje e Hercegovinës theksoi se teksti i Deklaratës, drafti i së cilës u miratua nga Sabori gjithë-serb, nuk e respekton të drejtën ndërkombëtare dhe të brendshme, si dhe ekzistencën e shtetit të pavarur, sovran dhe të pandashëm të Bosnjë dhe Hercegovinës.
“Presidenti i Republikës së Serbisë, duke mbrojtur zbatimin e idesë së errët “një popull, një sabor”, mohon rëndësinë juridike ndërkombëtare të parimit territorial si bazë për ushtrimin e pushtetit sovran. Ai po përpiqet të krijojë një praktikë të pashembullt të mbledhjeve dhe vendimmarrjes së përbashkët të organeve më të larta të Republikës së Serbisë dhe një subjekti administrativo-territorial në kuadër të shtetit të Bosnjë-Hercegovinës”, theksoi Beqiroviq.
***
Anëtari i presidencës së Bosnje e Hercegovinës, Zheljko Komshiç është pozitiv se deklarata përfaqëson “një platformë politike dhe fetare të përmirësuar dhe më të përshtatur – në përputhje me situatën aktuale gjeopolitike – që duhet të shërbejë si bazë për mbledhjen dhe komplotimin e një konflikti të ri.” “Deklarata përcakton qëllimet si dhe mënyrën e përgatitjes”, theksoi ai.
Komshiç beson se autorët e deklaratës “janë të gatshëm të presin me vite derisa disa rrethana të reja gjeopolitike t’i lejojnë ata të fillojnë zbatimin e dhunshëm të projektit”.
Kroatët thyejnë rekordin për pjesëmarrjen më të ulët në zgjedhjet e BE-së
Qytetarët e Kroacisë zgjodhën përfaqësuesit e tyre në Parlamentin Evropian në zgjedhjet e 9 qershorit. U zgjodhën gjithsej 12 eurodeputetë – HDZ vulosi gjashtë mandate, SDP dhe partnerët – katër, dhe Domovinski pokret (Lëvizja Atdheu) dhe Mosemo!, përfaqësuesit e të cilëve po hyjnë për herë të parë në Parlamentin Evropian, fituan nga një mandat secili.
Rezultati i votimit nuk solli surpriza, duke rezultuar mjaft i pritshëm. Surpriza e vërtetë erdhi pasi qytetarët treguan shumë pak interes për zgjedhjet evropiane.
Pjesëmarrja e votuesve në Kroaci ishte më e ulëta në të gjithë Evropën. Vetëm 21.34 për qind e votuesve hodhën votat e tyre të dielën, duke rënë ndjeshëm nga 29.85 për qind të regjistruar në zgjedhjet e mëparshme.
Në përgjithësi në të gjithë BE-në, pjesëmarrja e votuesve ishte rreth 51 përqind, pak më e lartë se në zgjedhjet e mëparshme në 2019, kur 50.66 përqind votuan.
- Fredi Beleri, grek etnik nga Shqipëria, i zgjedhur si deputet i Parlamentit Evropian nga lista e Partisë Demokracia e Re në pushtet në Greqi
Alfred (Fredi) Beleri, një kandidat etnik grek nga koalicioni opozitar “Së bashku fitojmë” për postin e kryebashkiakut në qytetin turistik të Himarës në bashkinë shqiptare të Vlorës, fitoi zgjedhjet majin e kaluar përpara se të arrestohej dy ditë më vonë me akuzën e “korrupsion aktiv” — korruptim i votuesve.
Beleri u dënua me dy vjet burg në mars 2024.
Pala greke e kundërshtoi gjykimin dhe paralajmëroi se dënimi rrezikon integrimin europian të Shqipërisë.
I zgjedhur si deputet i Parlamentit Europian, Beleri e çon në nivel të BE-së mosmarrëveshjen mes dy vendeve fqinje, e cila pritet ta komplikojë rrugën e integrimit europian të Shqipërisë.
- Sllovenia, Rumania dhe Polonia shpërfillin vendimin e qeverisë së Bosnje e Hercegovinës për t’i ndaluar qytetarët që të votojnë në zgjedhjet e BE-së
Shtetasit e Sllovenisë, Rumanisë dhe Polonisë me banim në BiH votuan në zgjedhjet e Parlamentit Evropian të 9 qershorit në qendrat e votimit të ngritura në ambasadat e tyre përkatëse në Sarajevë, megjithëse Këshilli i Ministrave i BiH nuk e kishte miratuar hapjen e qendrave të tilla votimi.
Autorizimi u bllokua nga tre ministra serbë për shkak të mbështetjes së këtyre vendeve për Rezolutën e Gjenocidit të Srebrenicës në OKB muajin e kaluar.
Ky është rasti i parë ku autoritetet e Bosnjës dhe Hercegovinës zgjodhën të mos u japin leje shtetasve të huaj për të votuar në territorin e vendit të tyre.
Megjithatë, ambasadat e Rumanisë, Sllovenisë dhe Polonisë në Bosnje dhe Hercegovinë i organizuan zgjedhjet në Sarajevë në përputhje me Konventën e Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike. Sipas Konventës, qytetarët do të kenë akses të lirë në misionet diplomatike të vendeve të tyre.
- Zëvendëskryeministri serb Aleksandar Vulin viziton Rusinë
Më 10 qershor, zëvendëskryeministri i Serbisë, Aleksandar Vulin, u takua në Moskë me zëvendësministrin rus të Punëve të Jashtme Aleksandr Grushko, duke theksuar lavdërimet e larta nga Serbia për mbështetjen parimore dhe të vazhdueshme të Rusisë për ruajtjen e integritetit territorial të Serbisë dhe interesave të saj kombëtare. Ai kërkoi gjithashtu të shprehë mirënjohje për ministrin Sergei Lavrov për mbështetjen e Serbisë në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së dhe votimin kundër “rezolutës së turpshme për Srebrenicën”.
Sipas raportimeve, Aleksandr Grushko dhe Aleksandar Vulin kanë diskutuar për situatën aktuale në Ballkan. “Aspektet kyçe të marrëdhënieve dypalëshe, situata e Ballkanit, para së gjithash, zgjidhja e Kosovës dhe situata rreth Republikës Srpska (Bosnjë dhe Hercegovinë) ishin në rendin e ditës”, theksoi MPJ e Rusisë. “Është ripërsëritur gatishmëria e ndërsjellë e palëve për të zhvilluar bashkëpunim të shumëanshëm”, shtoi ministria.
***
Zëvendëskryeministri i Serbisë, Aleksandar Vulin, u takua me Sekretarin e Këshillit të Sigurimit të Rusisë, Sergei Shoigu.
Shoigu vuri në dukje se marrëdhëniet midis Beogradit dhe Moskës, si dhe qëllimet e tyre të përbashkëta, “janë njohur dhe kuptuar prej kohësh”. “Ne kemi shumë çështje që në një mënyrë apo tjetër theksojnë nivelin e bashkëpunimit tonë, marrëdhëniet tona. Për vite me radhë Rusia ka mbështetur tradicionalisht kursin e Beogradit për të gjitha çështjet e vështira, kështu që ne do të vazhdojmë ta bëjmë këtë,” tha ai.
Sipas Shoigut, planet që janë hartuar gjatë viteve të fundit do të zbatohen. “Kjo vlen jo vetëm për bashkëpunimin ushtarak dhe ushtarako-teknik, por edhe për shumë fusha të tjera”, tha sekretari i Këshillit të Sigurimit rus.
Vulin shprehu gatishmërinë e tij për të përmirësuar marrëdhëniet midis Rusisë dhe Serbisë dhe falënderoi Rusinë për kontributin e saj të madh në luftën kundër rezolutës për Srebrenicën.
***
Vizita e Vulinit është një demonstrim i ndryshimit të kursit të Beogradit drejt ndërtimit të një bashkëpunimi më të ngushtë me Moskën.
- Dodik takohet me Putinin
Rusia nuk po ndryshon qëndrimin e saj për Marrëveshjen e Dejtonit dhe ne besojmë se Dejtoni është baza për ruajtjen e situatës në Bosnje dhe Hercegovinë, si dhe për zhvillimin dhe forcimin e saj, tha Vladimir Putin në një takim me Presidentin e Republikës Srpska, Milorad Dodik, në Shën Petersburg.
Moska mbështet përpjekjet e Republikës Srpska për të respektuar letrën e Marrëveshjes së Dejtonit, deklaroi Dodik në margjinat e Forumit Ekonomik Ndërkombëtar të Shën Petersburgut, pas takimit me Putinin në Shën Petersburg.
Takimi i radhës i Dodikut me Putinin është dëshmi se autoritetet e Republikës Srpska i kanë koordinuar lëvizjet e tyre me Kremlinin.
